Hanna was getrouwd met een narcistische man

Mijn narcistische man probeerde mij als mens en als vrouw te vernietigen, omdat ik niet meer mocht zijn dan een gebruiksvoorwerp. In onze verkeringstijd zag ik dit niet aankomen. Hij kwam op mij en op iedereen in mijn omgeving over als een sympathieke, hartelijke en serieuze christelijke jongen. Voor mij was hij charmant en vol attenties.

'Alles in zijn leven had maar één doel: zijn persoon'

In onze relatie bleek echter geen ruimte te zijn voor mijn gevoelens en behoeften. Een jaar na ons trouwen wist ik al dat ik een moeilijk en eenzaam leven zou hebben naast deze man. Ik zag dat als een kruis dat God voor mij bestemd had, maar waar Hij me ook de kracht voor zou geven om het te dragen. Met mijn beeld van noodzakelijke zelfverloochening verdroeg ik steeds meer van mijn zeer egoïstische echtgenoot. Mijn gevoelens waren alleen van belang voor zover ze voor mijn ex bruikbaar waren voor bevrediging van zijn verlangens en behoeften. Alle aanpassingen moesten van mijn kant komen. Mijn capaciteiten wenste hij te gebruiken om aan te vullen wat hij in zichzelf miste en om zijn beperkingen naar de buitenwereld te camoufleren.

Schijnvroomheid

Ik was voor mijn ex geen persoon, maar alleen een gebruiksvoorwerp ten dienste van zijn ego. Alles in zijn leven had maar één doel: zijn persoon. Die moest overeind blijven en groeien, liefst tot in het oneindige. Daaraan moest iedereen zich aanpassen: ik, de kinderen en zelfs God. Om dat doel te bereiken, waren voor hem alle middelen aanvaardbaar: de Bijbel, (schijn)vroomheid, manipulatie, liegen, bedrog, verbaal geweld, vernedering, psychische mishandeling en seksueel misbruik binnen het huwelijk. Wat dit met mij en de kinderen deed, daar had hij geen enkele boodschap aan. Het was niet bespreekbaar. Hij weigerde elke verantwoordelijkheid voor zijn daden: alle schuld lag zijns inziens buiten hemzelf.

'Hij ging toen over op de volgende strategie: openlijk geweld'

Er gingen jaren overheen voor ik inzag dat er iets grondig mis was. Toen onze zoon en dochter ouder werden en een eigen persoonlijkheid gingen ontwikkelen, werd ook dat niet geduld door mijn echtgenoot. In het gezin was er maar plaats voor één mens, en dat was hij. De spanningen binnen het gezin liepen steeds verder op. Ik moest voortdurend als buffer optreden tussen hem en de kinderen.

Op de grens van overspannenheid

Het psychisch geweld, machtsmisbruik en het manipuleren wat mijn echtgenoot gebruikte, was voor mij heel moeilijk te onderkennen. Het gebeurde jarenlang achter maskers van liefde, vroomheid, welwillendheid, zieligheid of onkunde, maar uiteindelijk begon ik het iets beter te doorzien. Ik probeerde met mijn man bespreekbaar te maken dat ik zo niet met hem kon leven, maar hij nam het enkel als kennisgeving aan. Als hij er echt niet meer onderuit kon, beloofde hij wel beterschap, maar ging vervolgens op dezelfde voet verder. Alle schuld van de problemen lagen buiten hem, volgens hemzelf. Ik ging grenzen stellen om mezelf te beschermen, maar toen ging het nog verder mis.

Mijn echtgenoot kreeg door dat zijn spel van manipuleren en ‘ondergrondse’ mishandeling niet meer voldoende werkte. Hij ging toen over op de volgende strategie: openlijk geweld. Hij deed geen enkele moeite meer om zijn vorige maskers op te zetten, maar leefde zijn egoïsme, agressie, verbaal en psychisch geweld ongeremd uit. Toen daar ook nog seksueel geweld en mishandeling tegen mij bij kwam, was voor mij de grens bereikt. De situatie was onleefbaar. Na jarenlang te hebben gebalanceerd op de grens van overspannenheid, met ontelbare lichamelijke en psychische klachten, voelde ik dat ik nu de definitieve grens had bereikt. Ik stond lichamelijk en psychisch op instorten.

'Ik was het zicht op mijzelf kwijt'

Toen zette ik alles op alles om mijn man mee te krijgen naar de hulpverlening. Daar was veel moed en doorzettingsvermogen voor nodig, want het geweld werd erger dan ooit. Ik had toen zelf al telefonisch contact met een hulpverleningsinstantie. Ook was ik informatie gaan verzamelen over relatieproblemen. Ik vergeet nooit het moment dat ik las over persoonlijkheidsstoornissen. Ik wist meteen: dit is het! In de hulpverlening werd inderdaad een (narcistische) persoonlijkheidsstoornis bij mijn man vastgesteld. Langdurige behandeling zou nodig zijn om de relatie leefbaar te maken.

Na enkele gesprekken hield mijn echtgenoot het voor gezien. Hij misbruikte de diagnose: hij ‘was nu eenmaal zo’ en hij ‘had zichzelf niet gemaakt’. Hij vond dat ik en de kinderen ons aan hem moesten aanpassen. Ook een kerkleider gaf me die boodschap. Het was een verkeerd en onbijbels advies. Geweld in een relatie mag en kan nooit. Intussen bleek ik psychisch ernstig getraumatiseerd. Contact met mijn echtgenoot moest worden vermeden, zeker zolang er bij hem geen verandering van gedrag was. Dat accepteerde hij niet: hij vroeg echtscheiding aan.

Verbijsterd

Door de hulpverleningsgesprekken is mij pas goed helder geworden wat er allemaal mis was in onze relatie. Ik was meer dan eens volkomen verbijsterd toen stapje voor stapje de ingewikkelde kluwen van de gewelddadige relatie, waar ik helemaal in verstrikt was, werd ontward. Mijn lange relatie met een narcist had mij het zicht op mezelf en wat in een relatie normaal was, volkomen ontnomen.

'Het is een wonder dat God mij heeft vastgehouden'

De buitenwereld begrijpt er nog steeds niets van. Ze kunnen of willen mijn verhaal niet geloven. Ik vertel het ook niet meer, om mezelf het ongeloof en onbegrip te besparen. Voor anderen is mijn ex-echtgenoot nog steeds de innemende en hartelijke man. De slachtofferrol die hij heeft aangenomen, werkt perfect naar anderen. Alleen ik, mijn zoon en dochter, enkele vertrouwelingen en mijn hulpverlener, weten hoe hij werkelijk is en wat zich binnen onze muren heeft afgespeeld.

Voor mij is het een wonder dat God mij heeft vastgehouden door alles heen. Juist ook door de zeer schokkende ervaringen die ik opdeed binnen de kerk. Gods Woord en geboden bleken alleen in theorie waarde te hebben, de praktijk deed er niet toe. Het vertrouwen in de kerk(leiders) ben ik volledig kwijt. Mijn geloof en vertrouwen in God is door dit alles beschadigd, maar dankzij Gods trouw en zorg ben ik het geloof niet kwijtgeraakt.

'Ik vertrouwde erop dat hij van mij hield zoals ik van hem'

Het kwam niet in me op dat hij het alleen deed om zelf punten te scoren. Ik vertrouwde erop dat hij van mij hield zoals ik van hem. Hooguit voelde ik in de verkeringstijd intuïtief dat het niet helemaal was zoals ik verlangde, maar ik kon het niet benoemen of helder krijgen. Ik sprak daarover toen wel met hem, maar hij wist al mijn bezwaren te pareren en mij te manipuleren. Vanuit mijn opvoeding had ik meegekregen dat geen enkele relatie volmaakt is. Mijn relatie leek dus normaal. Bovendien was mij op het hart gedrukt dat zelfverloochening en de minste zijn belangrijke christelijke deugden zijn en onmisbaar in elke relatie. Dat beïnvloedde ook hoe ik in de relatie stond.

Tips

Tegen vrouwen die in eenzelfde soort situatie zitten, wil ik zeggen: Zoek professionele hulp voordat er nog meer geweld en schade ontstaat. Hoe eerder, hoe beter! Bereid je verder voor op ongeloof en onbegrip uit je omgeving. Probeer je er tegen te wapenen. Gedegen kennis over een persoonlijkheidsstoornis ontbreekt meestal in de omgeving en dat maakt je verhaal niet herkenbaar. Houd bovenal voor ogen dat God alles weet en alles heeft gezien en gehoord. Betrouwbaarder Getuige is er niet.”

Meer lezen over omgaan met narcisme? Lees dan ook dit artikel.

Tekst: Corina Schipaanboord