'Hij werd lafhartig neer­ge­scho­ten'

Peinzend kijken we naar de drie-op-een-rij. Jonge jongens nog, doodgeschoten door de Duitsers, twee dagen voor de bevrijding van de stad Groningen. De buurvrouw wijst naar de datum op de driepersoonszerk: “Moet je zien! Precies 75 jaar en één dag geleden.” We besluiten ter plekke de grafsteen te reinigen. Het gezamenlijk in de weer gaan met een borstel en sop heeft iets van een gewijd ritueel. “Die ene had een kindje,” fluistert ons buurmeisje. “Wat zou er van hem geworden zijn?”

Het antwoord op die vraag krijg ik drie dagen later. Het kindje van toen blijkt een heer van 76 en ik loop hem tegen het lijf op het moment dat hij bloemen brengt bij het graf van zijn vader: Evert Harm Wolters, de middelste van de drie. We raken aan de praat en gaan erbij zitten. Flarden van verhalen over verzet en sabotage, bonnenroof en onderduikers, moord en naoorlogs verdriet liggen ineens op onze tuintafel. 

Met de geallieerden op de hielen hadden landwachters, in een poging haastig weg te komen, in Dorkwerd een rijtuig en paarden gevorderd. Vijf jongemannen gingen er halsoverkop achteraan: Klaas Roelf Wigboldus, Hilko Berrelkamp, Klaas Simon Dijkema en de broers Ekke en Evert Harm Wolters. De landwachters gaven zich over, maar er waren Duitsers in de buurt en er ontstond een vuurgevecht. Klaas Roelf werd als eerste gedood, Evert Harm kwam uit zijn dekking toen de Duitsers een witte vlag tevoorschijn haalden. Het bleek een list; hij werd lafhartig neergeschoten, evenals Hilko. Alleen Ekke en de andere Klaas overleefden die 14e april, zich verstoppend in sloten, wadend richting het Aduarderdiep

Het verschil tussen omkomen en ontkomen is flinterdun. Ekke moest zijn leven zien te leven met de moord op zijn broer op zijn netvlies. Zijn dochters wonen nog altijd naast de pastorie, ónze dochter is er kind aan huis. Het gepasseerde wordt tastbaar, verleden en heden rijgen zich aaneen. 1945 is onlangs. Houd de herinnering wakker.