‘Het is mogelijk om onder alle omstandigheden hoop te houden’

Voor mij is Tim Keller een grote inspiratiebron. Ik heb al zijn boeken gelezen en heb veel van zijn preken geluisterd.

Er is een preek die mij blijft fascineren en om die reden heb ik deze preek denk ik al tien keer geluisterd, en ja, ik ga er dus ook wat inhoud van delen in dit blog. De preek heeft zoveel diepgang dat ik er steeds weer wat nieuws in ontdek. Het gaat, onder andere, over een voor mij tot dan toe onbekende term: spiritual buoyancy. Je zou dit in het Nederlands kunnen vertalen als opwaartse kracht of drijfvermogen. Denk aan een reddingsboei in het water. Als je die naar beneden duwt, komt hij onherroepelijk weer boven.

Vreugdevol en somber tegelijk

Tim Keller verwijst met spiritual buoyancy naar de vreugde van God. Vreugde en ook het gebrek daaraan is nogal een thema in mijn leven. In eerdere blogs schreef ik over mijn ervaring met depressie. Hoewel het nu beter met me gaat, heb ik nog steeds regelmatig last van somberheid. En somberheid en vreugde lijken elkaars tegenpolen. Toch ervaar ik soms vreugde terwijl ik me somber voel. Hoe zit dit? En is dit dan iets van God?

Tim Keller wijst in zijn preek op iets heel fundamenteels: vreugde is iets anders dan je blij voelen. Vreugde, zo stelt hij, is geen emotie, het is een diep en zeker weten dat God goed is. Het tegenovergestelde van vreugde is dan ook niet verdriet of somberheid (zoals dat wel zo is als je het stelt ten opzichte van blij zijn), maar hopeloosheid. Werkelijk niets meer hebben waarin je kunt rusten.

Altijd hoop

Daar zit hem volgens mij de crux: christenen kunnen in welke omstandigheden dan ook altijd hoop hebben. Zelfs als je hopeloosheid voelt. In Psalm 4:8 vergelijkt de schrijver zijn vreugde (in God) met de vreugde die anderen vinden in hun bezit. Boeiend hoe Keller hem parafraseert: They only have joy when the stock market is up and I have joy all the time, because their joy is in the stock markets and my joy is in the one who owns all the wealth in the world and who is going to give me everything I need. (Ze ervaren alleen vreugde als de aandelenmarkt omhooggaat. Ik heb altijd vreugde, omdat hun vreugde afhangt van aandelenmarkten en ik vreugde vind in degene die alle rijkdom in de wereld bezit en die me alles zal geven dat ik nodig heb.) Dat geeft toch hoop!

Dat het mogelijk is om onder alle omstandigheden op de een of andere manier toch hoop te houden viel me ook op toen ik voor mijn tweede boek het Bijbelse verhaal van Job bestudeerde. Job verliest alle hoop omdat alles hem wordt afgenomen: zijn kinderen, zijn rijkdom en zijn gezondheid. Hij vermoedt dat God achter al deze ellende zit en worstelt met zijn situatie en met God. Desondanks vertrouwt hij op een goede afloop als hij zegt: ‘Ik weet, mijn redder leeft en hij zal ten slotte hier op aarde ingrijpen’ (Job 19:25). Job voelde zich ongetwijfeld hopeloos. En toch had hij hoop.

God is erbij betrokken

Terug naar mijn eigen ervaringen van vreugde, soms te midden van somberheid. Als ik naga wat voor momenten dit zijn, is God daar altijd bij betrokken. Het zijn momenten waarop ik me realiseer wat God al heeft gedaan in mijn leven en in het leven van anderen. Momenten waarop ik onder de indruk ben van hoe Hij leidinggeeft door Zijn Geest, juist in moeilijke omstandigheden. En het heeft dus weinig te maken met blij zijn, hoewel ik er wel een blij gevoel aan kan overhouden.

Ook al voel ik me soms hopeloos omdat ik weer somber ben, dat betekent niet dat er geen hoop is. Ik mag mezelf eraan herinneren dat er hoop is, ook al voel ik het niet. En dan kan ik ineens intense vreugde ervaren die niet van deze wereld lijkt te zijn.

This joy, this buoyancy, does not mean we are impervious to suffering; it means we are unsinkable. We are constantly getting wet, we are constantly being pushed down. However, we do not stay down; we don’t sink. - Tim Keller

Deze vreugde, deze opwaartse kracht, betekent niet dat we ongevoelig zijn voor lijden; het betekent dat we niet kunnen zinken. We worden constant nat, we worden constant naar beneden geduwd. Toch blijven we niet in de diepte; we zinken niet. - Tim Keller

Het verhaal van Job behoort tot de meesterwerken van de wereldliteratuur. Een verhaal over een man die alles had wat zijn hartje begeerde, maar die ook alles weer verloor en daardoor vreselijk moest lijden. Welke lessen kun je leren uit dit fascinerende verhaal? Elise loodst je door he boek en biedt daarbij nieuwe inzichten en praktische lessen. Je kunt het zelf lezen, maar het is ook geschikt voor studie in een groep.

De lessen van Job, lijden | Elise Brouwer | Kok Boekencentrum | 80 blz | € 11,99