'Iedereen dacht dat ik een succesvolle zakenman was'

De auto, met een kofferbak vol bijbels, nadert de grens van Tsjecho-Slowakije. Prikkeldraad, speurhonden, wachttorens en alerte douaniers komen steeds dichterbij. Het kan zomaar afgelopen zijn, maar omkeren is nóg gevaarlijker. Eenmaal aan de beurt, draait Hamoen het raampje naar beneden en vraagt de douanier of hij soms een appel wil. De man accepteert het aanbod, is afgeleid en de bijbelsmokkelaars mogen zonder controle doorrijden.

Gevaarlijk

Zomaar een van de vele spannende, maar ook wonderlijke momenten uit het boek En niemand wist het, dat het leven van Hans Hamoen beschrijft. In het geheim smokkelde hij bijbels naar de toenmalige gesloten Oostbloklanden. Hoe kom je op zo'n avontuurlijk idee? "Het begon allemaal toen ik tot geloof kwam. Ik was hervormd opgevoed, maar had daar afstand van genomen. Totdat ik een auto-ongeluk kreeg en daardoor met een hernia op bed kwam te liggen. Ik ging nadenken over wat ik met mijn leven moest. Op een nacht wilde mijn vrouw voor mij bidden, omdat ik zo'n pijn had. Er stroomde een vrede door mij heen die weldadig was, en vanaf dat moment ben ik Jezus gaan volgen en ging ik weer naar de kerk.

Op een zondag hoorde ik iemand van een zendingsorganisatie vertellen dat achter het IJzeren Gordijn mensen zaten te springen om een bijbel. Onvoorstelbaar dat zij zonder dat levende Woord, dat ik nu verslond, moesten leven! Daarom belde ik de zendingsorganisatie op en bood mijn hulp aan. Voor mijn reguliere werkgever reisde ik namelijk regelmatig naar het Oostblok en zo kon ik bijbels meenemen in mijn koffer of auto. Uiteindelijk ben ik fulltime gaan werken voor die organisatie." De landen werden echter steeds geslotener, waardoor het ook gevaarlijker werd om bijbels naar het Oostblok te vervoeren.

Dekmantel

"Op een gegeven moment kwam vanuit de zendingsorganisatie het verzoek om een onderneming in ruilhandel op te zetten. Dat lag me wel als zakenman. De onderneming zou tegelijk als dekmantel fungeren voor bijbelsmokkel op grotere, professionele schaal. Met het transport van onder andere cacaopoeder, textiel en cosmetica zou christelijke lectuur meereizen." Niemand mocht daar echter iets van weten. Zelfs zijn twee jongste dochters, familie en gemeenteleden wisten nergens van. "Iedereen dacht dus dat ik een succesvolle zakenman was. Feitelijk was dat ook zo, want de zaken liepen goed. Maar uiteindelijk draaide alles om de vrachtwagens met bijbels die wekelijks richting Oost-Europa reden."

Depressie

Voor zijn omgeving waren Hamoens keuzes niet altijd bij te benen. Vooral de gemeenteleden, die zo hadden meegeleefd met zijn bekering, zagen zijn schijnbare terugkeer naar het zakenleven als een geestelijke stap terug. "Maar ik kon hen natuurlijk niet uit de doeken doen dat ik eigenlijk voor het Koninkrijk van God bezig was. Als ik mij had verweerd, zouden christenen in Oost-Europa gevaar lopen."

Ook voor zijn vrouw en kinderen was het niet altijd makkelijk. Zijn echtgenote hield er altijd rekening mee dat hij opgepakt zou kunnen worden. Wanneer vriendjes van de kinderen vroegen welk werk papa deed en waarom hij zo vaak weg was, moesten ze het precieze antwoord schuldig blijven. "Terugkijkend had ik meer met mijn gezin op moeten trekken, maar ik zou het nog steeds geheim gehouden hebben. Ik kon simpelweg mijzelf en mijn medewerkers, die vaak in gevaarlijk gebied opereerden, niet in gevaar brengen."

Door een samenspel van factoren in Roemenië waar Hamoen weinig grip op had, ging zijn ruilhandel failliet. Ook volgde er een lastercampagne van een voormalig werknemer. Het faillisement, de nasleep én het jarenlange stilzwijgen stortten Hamoen in een hevige depressie. "Daardoor ben ik milder en relativerender geworden. Ik verwijt niemand iets; een verkeerde inschatting zie je altijd pas achteraf. Daarnaast heb ik geleerd dat je God voor honderd procent kunt vertrouwen. Hij laat je niet los, ook al heb je de kracht niet om Hem vast te houden."

Memoires

Inmiddels is Hans Hamoen 65, heeft hij de organisatie World Partners (een stichting die ondernemingen steunt in ontwikkelingslanden) opgericht en zijn alle memoires in een boek opgetekend, getiteld En niemand wist het... "In de Verenigde Staten, waar ik veel spreek op conferenties, wilden ze meer van mijn achtergrond weten. Mensen in mijn omgeving hadden al vaker gezegd dat ik mijn belevenissen moest publiceren, omdat het vertelt dat je met God zó ver kunt komen. Nu ik 65 ben geworden, werd het wel tijd," verklaart Hamoen de reden waarom hij nu pas in de openbaarheid treedt met zijn verhaal.

Hoe kijkt Hamoen nu terug op de roerige tijden? "Wanneer je een leven met God begint, weet je van tevoren niet hoe het afloopt. Als kind had ik de wens om directeur te worden. Dat is wel gebeurd, maar ik had niet gedacht dat het gepaard zou gaan met onbegrip én wonderen. Dat lees je alleen in boekjes; en dan gebeurt het gewoon bij jou. Ik zie het als een voorrecht dat ik dit mocht meemaken."

www.worldpartners.org

Tekst: Gerteke de Jong

Beeld: Gert-Jan van der Tuuk