‘Ik hoop dat hoogbegaafde kinderen en hun ouders meer gehoord, begrepen en gezien zullen worden’

Hoogbegaafdheid is meer dan alleen (cognitieve) intelligentie. Het gaat bij hoogbegaafdheid om een andere manier van denken en doen. Persoonlijkheid, creativiteit en doorzettingsvermogen spelen een belangrijke rol. Mensen met hoogbegaafdheid zijn vaak perfectionistisch, hebben een groot rechtvaardigheidsgevoel, zijn hoogsensitief en hebben een kritische instelling. Hierdoor heeft een kind met hoogbegaafdheid op school andere behoeften op het gebied van onderwijs, begeleiding en zorg, dan zijn leeftijdsgenootjes.

Iets wat helaas nog niet altijd wordt erkend en ervoor zorgt dat hoogbegaafde kinderen een grotere kans hebben om vast te lopen op school. Het overkwam ook de kinderen van Janneke. “Hoogbegaafdheid kan zich op verschillende manieren uiten, waardoor het niet altijd duidelijk is dat er sprake is van hoogbegaafdheid,” vertelt ze. “Wij merkten dat onze kinderen zich al op jonge leeftijd aanpasten; op school lieten zij sociaal wenselijk gedrag zien en thuis zagen wij als de ‘echte’ versie van onze kinderen. Doordat zij doorlopend op hun tenen moesten lopen, ervaarden de kinderen veel spanning.”

Opmerkelijke vragen

Al op jonge leeftijd werd duidelijk dat haar kinderen zich anders ontwikkelden dan leeftijdsgenootjes. Janneke is leerkracht in het basisonderwijs en vond de vragen die haar oudste zoon stelde opmerkelijk voor zijn leeftijd. “Toen hij drie was, ving hij op dat er een vliegtuig was neergestort. Uit de vragen die hij vervolgens stelde, bleek dat hij er heel diep over had nagedacht, dieper dan voor iemand van zijn leeftijd gebruikelijk was. Hij vroeg bijvoorbeeld of de mensen die waren verongelukt wel afscheid hadden kunnen nemen van hun familie en hoe ze terug naar huis moesten om begraven te worden. Hij was doorlopend overal zo diep over aan het nadenken, dat het leek alsof hij de last van de hele wereld op zijn kleine schoudertjes droeg.”

Hij was doorlopend overal diep over aan het nadenken

Janneke vervolgt: “Toen hij in groep twee zat, kwam onze oudste zoon steeds vaker somber uit school en reageerde hij zijn frustratie thuis af. We bespraken dit met zijn leerkracht en gingen in gesprek met Centrum Jeugd en Gezin. Er werden verschillende therapieën gegeven, maar niks sloeg aan. Toen hij wat ouder was, hebben wij hem uitgebreid laten onderzoeken op hoogbegaafdheid. De uitkomsten van deze onderzoeken sloten naadloos aan op onze zoon. We herkenden hem hier volledig in en er vielen veel puzzelstukjes op hun plek.”

Andere visie

Na het uitgebreide onderzoek kreeg Janneke extra handvatten en ook school deed pogingen het onderwijs beter te laten aansluiten op haar zoon. Tevergeefs. “Hij liep steeds meer vast en kwam eind groep zeven uiteindelijk thuis te zitten. Hij zei: ‘Ik ga niet meer naar een omgeving waar ik me zo slecht en ongelukkig voel.’ Voor ons als ouders was het toen duidelijk dat het zo niet langer kon doorgaan. Vanaf dat moment, nu alweer twee jaar geleden, zit hij thuis. Hij miste een deel van groep zeven, groep acht en een deel van het eerste jaar middelbare school. We hebben geprobeerd hem weer naar school te krijgen, maar door zijn trauma is hij er momenteel nog niet klaar voor. Het is op dit moment het belangrijkste om uit te vinden waar hij het beste op zijn plek zal zijn.”

Hij liep steeds meer vast en kwam eind groep zeven thuis te zitten

Ook hun dochter liep vast in groep zeven. “We konden haar overplaatsen naar een andere school, waar ze beter op haar plek lijkt te zitten. Bij haar en bij haar broertje speelt naast een hoge intelligentie ook hoogsensitiviteit mee. Dat maakt het erg lastig om naar school te gaan. Als de leerkracht of medeleerling bijvoorbeeld doet alsof hij of zij vrolijk is, maar zich van binnen verdrietig of chagrijnig voelt, voelen hoogsensitieve kinderen dit haarscherp aan. Omdat alles ongefilterd binnenkomt raakt een hooggevoelig kind snel overprikkeld. Een schooldag doorkomen kost dan ontzettend veel energie.”

Begaafdheid

Vanwege alle uitdagingen die Jannekes dochter dagelijks krijgt te verwerken, gaat ze momenteel halve dagen naar school. “Dat is voor haar meer dan genoeg.” Hun achtjarige zoon hoort eigenlijk in groep vier te zitten, maar omdat hij vorig jaar vastliep, kreeg hij op advies van de schoolarts en de leerplichtambtenaar vrijstelling van onderwijs. “Hij moet eerst tot rust komen en alle negatieve ervaringen een plekje geven, zodat zijn spanning kan afnemen. Nu onze kinderen niet meer de hele dag op hun tenen hoeven te lopen, zien we ze langzaam maar zeker weer zichzelf worden.”

We zien onze kinderen thuis opbloeien

Janneke beseft dat de situatie niet ideaal is. “Aan de andere kant zien we onze kinderen thuis opbloeien en mooie stappen maken. Ze ontwikkelen zich nu op hun eigen manier. We staan elke keer weer versteld van hun diverse interesses en kennis van onder andere de natuur, techniek of geschiedenis. Ook zien we een stuk creatieve begaafdheid, wat zich uit in het tekenen of opgaan in mooie muziek. We gaan als gezin vaak de natuur in of bezoeken musea. We hebben er vertrouwen in dat ze er op hun eigen manier gaan komen.”

Begeleiding

Gelukkig komt er op scholen steeds meer bekendheid over het onderwerp hoogbegaafdheid. Voor Janneke en haar gezin waren de afgelopen jaren zeker niet makkelijk. Zij krijgen inmiddels hulp van een HB/HSP coach. “Onze zoons wandelen regelmatig met hun coach in het bos. Daar genieten ze van! Samen hebben ze mooie gesprekken, volgen ze therapie en zien we onze zoons weer langzaam zichzelf worden. Als gezin zijn wij momenteel gestart met traumaverwerking. Daarnaast hebben we gezinsbegeleiding en individuele begeleiding. Dit is helpend voor ons allemaal. Ik hoop dat hoogbegaafde kinderen en hun ouders meer gehoord, begrepen en gezien zullen worden. Iedereen zou zich op zijn eigen manier en eigen tempo moeten kunnen ontwikkelen.”  

Labels

Als moeder en leerkracht is Janneke er geen voorstander van om labels te plakken. “Ik kijk liever naar de mens en de mogelijkheden,” zegt ze. “Helaas gaan er vaak pas deuren open wanneer er een ‘label’ is. Momenteel hebben wij gelukkig de tijd en de ruimte gekregen om als gezin de opgelopen trauma’s te verwerken. Wat we daarna gaan doen, weten we nog niet.”

Je gaat twijfelen aan jezelf

Ze krijgen zo nu en dan te maken met afwijkende meningen van buitenaf. “Dat is lastig en het zorgt ervoor dat je gaat twijfelen aan jezelf en je gaat afvragen of het aan ons ligt en of we soms iets verkeerd doen. Toch leerden we te vertrouwen op ons eigen gevoel. Als ouders kennen wij onze kinderen tenslotte het beste. Een jaar geleden zijn wij lid geworden van Choochem , een christelijk platform voor mensen die te maken hebben met hoogbegaafdheid. Het in contact staan met gelijkgestemden voelt als thuiskomen. Een aanrader voor alle ouders met hoogbegaafde kinderen."

Lees ook: 10x vooroordelen over hoogbegaafdheid