Ga naar submenu Ga naar zoekveld

‘Kerst in Israël is compléét anders’

Albert Groothedde, Israëlwerker in Jeruzalem

Hoe is het om ver buiten onze landsgrenzen advent en Kerst te beleven? In de adventsperiode nemen we wekelijks een kijkje in een andere cultuur. Deze keer: Israël.

Deel:

Als Israëlconsulent en voormalig RD-journalist Albert Groothedde (38) overdag vanuit de bovenste verdieping van zijn woning in Jeruzalem naar buiten kijkt, kan hij in de verte de herdersvelden van Efrata zien liggen.
“Wij wonen hemelsbreed zo’n twee kilometer van de plek waar ooit het ‘Ere zij God’ klonk. Bethlehem zelf ligt hier maar vijf kilometer vandaan.”

'Dit heeft niks met Kerst te maken!'

Kerst in Jeruzaiem
Kerstversiering in Jeruzalem. Credits: Shutterstock.

Sinds maart 2018 is het gezin woonachtig in Israël. Albert is Israëlwerker namens het Centrum voor Israëlstudies (CIS).

Kerst vieren in het land waar Jezus ter wereld kwam, hoe hebben jullie dat de allereerste keer ervaren?
“Bij ‘Kerst in het Heilige Land’ heb je als Nederlander al snel allerlei romantische ideeën, omdat het bij ons een feest is vol sfeer en emotie. Maar hier is het echt compléét anders. Bij ons in Jeruzalem leeft het eigenlijk helemaal niet. In Bethlehem, dat aan de andere kant van de muur in Palestijns gebied ligt, juist weer wel. Daar zijn we als gezin vorig jaar nog geweest. Vanaf de checkpoint kom je op een grote weg richting de Geboortekerk met daarvoor het Geboorteplein. We belandden in een lange file; om de paar honderd meter stond een Arabier een stapel kerstmutsen te slijten, terwijl het trouwens helemaal niet koud was. Ik had in eerste instantie zoiets van: jongens, we maken rechtsomkeer, want dit heeft níks met Kerst te maken! Toch zijn we eventjes de Geboortekerk in geglipt. Daar waren we – tussen wierookwalmen door – getuige van een mis, waaraan mensen met betraande gezichten deelnamen. Voor hen betekent Kerst juist dus weer veel.”

Het ‘koude douche’-gevoel

“Weet je wat grappig is?” vraagt hij even later. “Als we contact hadden met Nederland, brachten we het ‘koude douche’- gevoel over: heb er vooral geen hoge verwachtingen van. Maar richting Joodse vrienden en kennissen hier, merk ik dat ik toch wel een beetje… trots is niet het goede woord, maar ik merk dat ik wat sympathie ben gaan voelen voor fenomenen als kerstbomen en kerstmarkten.”
 

Wat deed zo’n christelijk symbool daar?

Ontzettend veel kritiek

Waarom sympathie? “Ik heb ontdekt dat de kerstboom hier in Israël een van de meest prominente symbolen van het christendom is. In de kuststad Asdod, die een vrij orthodoxe bevolking heeft, stond in 2018 een grote kerstboom in een winkelcentrum. Daar kwam ontzettend veel kritiek op: wat deed zo’n christelijk symbool daar? Men vond dat hiermee een verkeerd signaal werd afgegeven richting de inwoners. Toen ik eenmaal wist dat men zo’n kerstboom kennelijk met het christendom associeert, voelde ik daar opeens toch wel een beetje betrokkenheid bij – misschien juist wel omdat kerstbomen in Jeruzalem slechts hier en daar te zien zijn. De context maakt zo’n symbool toch bijzonder.”

Gratis kerstbomen

Kerstboom in Haifa, Israël
Kerstboom in Haifa. Credits: Shutterstock.

Dat de gemeente Jeruzalem jaarlijks gratis kerstbomen verstrekt aan christelijke inwoners, wekt volgens Albert weleens wrevel. “Het is een oude traditie, om te onderstrepen dat christelijke inwoners er helemaal bij horen. Maar het is hier altijd wel een dingetje. Sommige politici benadrukken dat ze ‘dat christelijke gedoe’ maar niks vinden. Vergeet niet dat Jeruzalem, anders dan bijvoorbeeld Tel Aviv, een stevig religieuze stad is, en meer en meer religieus wordt. Dat uit zich in zulk soort dingen. Ik sluit zelfs niet uit dat deze traditie nog eens zal sneuvelen.”

Heeft leven in Israël jouw kijk op en je beleving van Kerst veranderd?
“Absoluut. Als we weer in Nederland zouden wonen, zul je bij ons niet direct een grote kerstboom en een kerststal aantreffen. Maar hier in Israël besef ik opeens dat ‘de buitenwereld’ dát soort symbolen associeert met christendom. Zij vinden ons hier bij wijze van spreken geen christen omdat wij van huis uit weinig hebben met een kerstboom. Dat snappen ze totaal niet.”

Dat voel je hier in Israël des te meer

‘Dat is een leugen’

Hij vervolgt: “De context hier is echt heel anders. Vergeet niet dat een feest als Kerst hier bovendien natuurlijk best gevoelig ligt, vooral onder religieuze Joden. De geboorte van Jezus, de Messias, is voor de een reden voor dankbaarheid en feestvreugde. Maar de ander zegt: ‘De Messias? Dat is een leugen.’ Dat voel je hier in Israël des te meer.”

Dit feest kan daar zelfs wrok oproepen onder religieuze Joden.
“Jazeker. Tegelijk zie je dus ook dat kerstbomen, kerstverlichting en dergelijke het christendom op een bepaalde manier aantrekkelijk maken. Weliswaar een oppervlakkige aantrekkelijkheid, maar toch.”

Beeld: Shutterstock

Geschreven door

Gert-Jan Schaap

--:--