Ga naar submenu Ga naar zoekveld

‘Laat de kerk de voordelen van seks belichten in plaats van de gevaren’

‘Je bent nóg zondiger dan je ooit kunt beseffen’, kreeg Pieter Jan te horen van de jeugdwerker in de kerk toen hij opbiechtte dat hij porno keek en masturbeerde. Hoe komt het toch dat de kerk zo’n ingewikkelde verhouding heeft gekregen tot seksualiteit?

Deel:

Op zolder 

afbeelding
afbeelding.

Hier op zolder komen mijn gedachten tot leven. Mijn grootste geheim zijn de vrouwen die ontuchtig dansen in mijn fantasie. Niemand heeft me verboden om te denken aan bloot, toch weet ik dat het niet mag. Als het in mijn hoofd blijft komt niemand erachter. Mijn hart klopt jachtig de spanning op en ik weet dat de gedachte aan naakte vrouwen de schoonste is op aarde. 

In 1535 begint Michelangelo aan een van de meest indrukwekkende stukken uit de kunst- en kerkgeschiedenis: Giudizio Universale, het Laatste Oordeel. De Sixtijnse kapel wordt opgehemeld met een prachtig en tegelijk angstaanjagend scenario. Nadat hij in 1541 het veertien meter hoge fresco voltooit, kan iedere bezoeker genieten van een nog breder scala aan genitaliën dan voorheen. Deze onbevangen blik op de schoonheid van het naakte lichaam zorgt voor een onmiskenbare invloed op de kunst in de Katholieke Kerk. Naast de werken van Michelangelo zijn er in heel Italië nog vele andere stukken te zien van tijdgenoten. Kunstenaars Rafaël en Botticelli schuwen de naaktheid net zomin. En de kerk waardeert het. 

Ik stel me graag voor dat deze jongere versie van het instituut kerk sexy en vrij is. Onbevangen worden de naakte lichamen op het doek aangebracht. De schilder geniet als een onschuldige puber van zijn zelfgecreëerde harem. De opdrachtgever niet minder. Voor deze mensen is het onschuldig genieten van de schepping een gunst van God. Zoals God zag dat het goed was, zo hebben wij dezelfde gave om te zien wat mooi is. Door ons vakmansoog kunnen wij niet anders dan genieten van het geschapene en herscheppen wij onze stoutste dromen en herinneringen. 

Achter de computer 

Ik ben een verdieping lager. Mijn hartslag stijgt tot een hoogtepunt. De muis hangt boven het rode kruisje op het beeldscherm voor het geval er onverwachts iemand binnenkomt. Schaamte kende ik alleen door daden, van die foutjes die iedereen weleens maakt. Maar dit is anders, voor het eerst schaam ik me voor wie ik ben. Meer en meer consumeer ik seks die niet van mij is, mijn fantasie heb ik niet meer nodig. Opeens weet ik dat de gedachte aan naakte vrouwen de smerigste is op aarde. 

Rome eist zijn gezag terug. De Contrareformatie is bittere noodzaak voor een in verval geraakte kerk. Misschien was zij toch niet zo sexy als ik hoop, maar domweg ordinair geworden. Een jaar voor de dood van Michelangelo eindigt het concilie van Trente, waar de kerk zelf concludeert dat zij een immorele bende is geworden. Ze is haar gezag kwijtgeraakt en dat leidt tot lust, baldadigheid en verlies aan moreel. De kerk pakt het gezag terug. Zoveel bloot is onaanvaardbaar. 

Het Laatste Oordeel wordt in opdracht van het Vaticaan volgeschilderd met lendendoekjes. Hetzelfde lot treft de beeldhouwwerken: honderden penissen worden afgehakt. Met dank aan de nieuwe kuisheidsnorm wordt de kerk zelf een grote kunstvandalist door voor zedenpolitie te spelen. Had de kerk het nodig haar kunst te verpreutsen om gezag terug te winnen? De kerk van Michelangelo lijkt  een naïeve puber die zich heeft verslikt in schoonheid. De onschuld is verloren. 

Ook de protestanten beweren in de jaren na de Reformatie het alwetend moreel kompas van de samenleving te zijn. Ze hebben een even grote hekel aan kunst als aan naaktheid en gaan nog krampachtiger om met seks dan de katholieken. Seks is voor de protestanten een serieuze aangelegenheid en gevaarlijk terrein. Zo ontstaat er iets als calvinistische seks: hoe kan ik zoveel mogelijk voortplanten met zo weinig mogelijk genot? Seks groeit uit tot een noodzakelijke daad waar niet over gesproken wordt.

Preutse hedendaagse kerken 

Jaren nadat de kerk kunstwerken van hun geslachtsdelen ontdeed, zijn we terug bij af. We zijn ontkerkelijkt, maar de vind-ik-leuks van Facebook stillen de honger naar gemeenschapszin waar eerder de kerk dit deed met samenkomsten. Ons hedendaagse toevluchtsoord bewandelt dezelfde, door de kerk gebaande weg. Facebook verbiedt foto’s van tepels in haar heiligdom en bepaalt zo welke lichaamsdelen wij wel of niet delen met vrienden. Waar de kerk eerder de kuisheidsnorm bepaalde, zegt Facebook nu: naaktheid is gevaarlijk. Het naaktfilter van Instagram zet deze preutse parade vrolijk voort door foto’s met bloot van hun platform te verwijderen. Deze nieuwe kerken betuttelen het volk als tevoren. 

Toen ik op die verdieping lager, in mijn nieuwe slaapkamer, achter mijn computer zat, dacht ik dat ik God niet lief kon hebben.  Ik vertelde mijn gereformeerde jeugdwerker over mijn schuld en schaamte voor porno en masturbatie. Mijn schaamte bleek niet genoeg en ik miste nog wat schuldgevoel: ‘Je bent nóg zondiger dan je ooit kunt beseffen.’

Het hebben van seksuele gevoelens werd de grootste zonde die ik kon bedenken en mijn schuldgevoel werkte mij tegen: hoe vaker ik voornam geen vrouwen te begeren, hoe meer ik ze tegenkwam. Het laatste oordeel was voor mij geen kunstwerk, maar een doemscenario dat steeds dichterbij kwam. 

Voor mij werd er een taboe op seks en naakt gelegd waardoor er eerder angst en schaamte ontstond dan verwondering en genot. 

Zou de kerk mij moeten vertellen wat de seksuele normen zijn? Moet zij voor al haar volgelingen strikt bepalen wat goed of fout is? Kan de pure schoonheid van het naakte lichaam een zonde zijn? De mens is de kroon op de schepping en liep als het ultieme kunststuk van de meester vrij rond in het paradijs. Deze mens schaamt zich nu voor de creatie die hij is.

De begane grond 

Begane grond. Mijn hart slaat zichzelf over, nog nooit was ik zo nerveus. Opeens kijk ik naar deze woonkamer alsof ik er nooit eerder was. Terwijl mijn ouders tergend langzaam voortbewegen door de ruimte houd ik trillend van angst de natte zweethand van mijn vriendin vast. Nadat ik voor mijn gevoel een half uur niet heb bewogen gaan mijn ouders zitten en vraagt mijn moeder: ‘Ik geloof dat jullie heel veel van elkaar houden, hè?’ Omdat nogal van de eufemismes is, zeg ik: ‘We hebben een tweepersoonsbed bij de Ikea gekocht.’ ‘Oh. Wel met een goed matras dan?’, reageert ze. 

Vandaag de dag is de Katholieke Kerk, ook zonder geslachtsdelen, een feest voor kunstliefhebbers. Nog steeds hangen er prachtige kunstwerken in de eeuwenoude kathedralen en kloosters. Kerken zijn de musea van het volk; ze staan open voor iedereen. Kerk en kunst lijken lastiger te scheiden dan kerk en staat. Maar er ligt een smet op de kerk. Zowel in het vieren van het lichamelijke, als in het afwijzen ervan was ze uitgesproken. Nu is de kerk haar sexy kunst én haar indrukwekkende gezag kwijt. 

De seculiere samenleving lacht om een kerk in identiteitscrisis. Wie in de 21e eeuw voor de rest van de wereld anticonceptie verbiedt, maakt een laatste autoritaire stuiptrekking die niemand serieus neemt. De invloed van de kerk op de wereld is pijnlijk gering geworden.

De kerk is een volwassen puber zoals ik. Ooit genoot ik van de schoonheid van de vrouw, even later wist ik wat goed en fout was en nu ben ik een volwassene die niet weet waar hij voor staat. De kerk heeft mijn blik op seks onnodig complex gemaakt, de simpele schoonheid van deze oerbehoefte heb ik kapot gerationaliseerd. 

Danken voor seks 

Dit is geen pleidooi voor nudisme, we hoeven niet als de belichaming van de hedendaagse anabaptist Thierry Baudet in vol ornaat op Instagram te staan. Dit is wel een verzoek aan de kerk om de schoonheid van het naakte lichaam te prijzen als het kunstwerk van Gods schepping. Wanneer de kerk preekt over de schoonheid van de natuur, dank God dan niet alleen voor de bomen en planten, maar ook voor lichamelijke liefde. Wanneer de kerk preekt over seks, laat zij dan eens de voordelen belichten in plaats van de gevaren.

Laat de kerk ontpreutsen 

De kunst van het naakte lichaam werd ingeperkt door de oude kerken en nu door nieuwe kerken van het internet. Uit het verleden kunnen we opmaken dat dit een waarschuwing is voor een machtsorgaan dat doordraait in autoriteit. Wanneer we onze vrijheid laten ontnemen door de sekten van de sociale media laten we opnieuw een instituut bepalen wat de regels zijn. 

Als de huidige kerk ontpreutst, zal zij dan weer zielen winnen? Wellicht klinkt een pleidooi voor een sexy kerk absurd na alle misbruikschandalen. Toch geloof ik in de goede bedoelingen van religie. Religie is een eeuwig falende zoektocht naar het liefhebben van God en van mensen waarvan ik nooit zal accepteren dat het een tegenstelling is. 

Wat had de kerk moeten doen toen zij wist van mijn browsergeschiedenis?
Begrip tonen voor een puber die de wereld ontdekt. De mens is geschapen als seksueel wezen, laten we onszelf niet verloochenen.

Geschreven door

Pieter Jan Kruizinga

--:--