Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Lang leve de lastige puber!

Een brave tiener is niet zo onschuldig als het lijkt

Hoe was jij als puber? Stel die vraag aan een groep willekeurige volwassenen en je krijgt gegarandeerd een breed palet aan verhalen. De een was “een verschrikkelijke puber”, de ander kan zich nauwelijks herinneren óf hij wel gepuberd heeft. Welke invloed heeft je puberteit eigenlijk op je volwassen leven?

Deel:
Ieder mens móét dat proces door om te achterhalen wie hij is

“Het doormaken van de puberteit heeft absoluut effect op je volwassen leven,” stelt therapeut en coach Carianne Ros. Zij ontmoet in haar praktijk regelmatig mensen die niet goed weten wie ze zijn en daardoor tegen allerlei obstakels aanlopen. In veel gevallen ziet Carianne een link naar de jeugd en puberteit. “Wat je als puber nodig hebt,” legt ze uit, “is dat je je mag afzetten tegen allerlei gewoonten en regels, en mag schoppen tegen je ouders en je omgeving. Daarmee haal je allerlei vanzelfsprekendheden onderuit, waardoor je de mogelijkheid krijgt nieuwe puzzelstukken te vormen en op zoek te gaan naar wie je zelf bent.” Dat is belangrijk, zegt Carianne. Want wie als puber ontdekt wie hij is, wordt een volwassene die weet dat hij er mag zijn en keuzes kan maken die dicht bij zijn hart liggen.

Stomste moeder van de hele wereld

Maar wat nu als iemand niet heeft geschopt, maar gewoon een heel brave puber was? Het hangt ervan af waaróm hij zo braaf was, reageert Carianne. “Het kan zijn dat je als puber niet zo de behoefte hebt gehad om te schoppen. Het ene kind heeft dat immers meer nodig dan het andere. Bovendien, wie in een harmonieuze omgeving opgroeit waar veel ruimte is voor gesprek, heeft minder behoefte om te puberen. Voorwaarde is dan overigens wel dat ouders hun eigen ballast hebben opgeruimd, zodat ze op geestelijk en fysiek gebied volwassen zijn en goed in hun vel zitten. Want wat vaak gebeurt, is dat moeder in de verdediging schiet of boos wordt op het moment dat haar puberdochter haar bijvoorbeeld de stomste moeder van de hele wereld noemt. Tja, dan voelt het kind aan dat er geen ruimte is om te schoppen. In zekere zin moet die dochter dan voor die moeder gaan ‘zorgen’. Dan líjkt zij wel een brave puber, maar in feite wordt ze geremd in haar proces en is er geen ruimte om te schoppen en grenzen te verkennen.”

Een brave puber is dus niet altijd zo onschuldig als het lijkt?
“Nee. Als iemand bijvoorbeeld braaf was omdat hij geremd werd, duurt het vaak veel langer voordat hij zijn eigen ik ontdekt. Het komt voor dat mensen op latere leeftijd, soms pas als ze 60 zijn, alsnog die zoektocht moeten aangaan om te ontdekken wie ze zijn.”

Opvoedcoach Steven Pont: zo stel je grenzen voor je kind

Lees ook over:

Opvoedcoach Steven Pont: zo stel je grenzen voor je kind

Puberteit inhalen

Vaak ziet Carianne bij deze mensen dat ze het moeilijk vinden om grenzen te stellen, omdat ze niet hebben geleerd over grenzen heen te gaan. “Als ouders heel streng zijn en je als puber niets mag, kun je ook niets ontdekken. Hoe weet je dan waar een grens ligt?”

Ze weten in veel gevallen ook niet wat ze leuk vinden en kunnen moeilijk kiezen. Simpelweg omdat ze niet geleerd hebben zelf leuke dingen te ontdekken. Ze pasten zich als puber aan aan wat vader of moeder zei of wilde. Carianne: “Ieder mens móét dat proces door om te achterhalen wie hij is. Dus als het niet tussen je 12e en je 18e gebeurt, moet je die puberteit op een later moment inhalen.”

Zelf vind ik pubers die zich terugtrekken en niets zeggen ‘gevaarlijker’

De uitgestelde puberteit?
“Precies. Dan ga je op je 25e bijvoorbeeld testen of mensen wel om je geven. Zelf niemand bellen om te kijken hoelang het duurt voordat iemand jou belt. En dan nijdig worden als dat drie maanden duurt. Of je gaat op je 40e ineens heel venijnig doen tegen iemand bij wie je je veilig voelt. Je partner bijvoorbeeld. Gewoon om te ontdekken waar de grenzen van die ander liggen en wie je zelf bent. Het probleem is dan wel dat niemand snapt waar je ineens mee bezig bent. Dus er zal veel minder ruimte en rust zijn voor dat proces. Maar je hebt die tweede puberteit – eigenlijk je echte puberteit – wel nodig om dingen weer in perspectief te zien en te ontdekken wat je nu eigenlijk echt vindt.”

Kun je zeggen: hoe dwarser en moeilijker een puber, hoe beter het uiteindelijk is?
“Voor een deel is dat zeker waar. Voor de ouders is het wat lastiger, maar een kind dat heel dwars is, voelt zich blijkbaar veilig om zo te zijn. Al zou ik wel adviseren om te achterhalen waar dat dwarse gedrag vandaan komt. Is het kind op jongere leeftijd te strikt opgevoed, waardoor er te weinig ruimte was? Dan is de kans aanwezig dat het kind nu excessief in zijn gedrag wordt. Maar het kan ook zijn dat je puber gewoon aan het ontdekken is. En dat is juist goed voor hem.

Zelf vind ik pubers die zich terugtrekken en niets zeggen ‘gevaarlijker’. Zij kunnen dingen stiekem gaan doen. Wees er dan als ouders alert op of ze de waarheid spreken en ga daarover het gesprek aan: zijn ze bang voor straf of bang om er niet bij te horen? Als je dat niet doet, loop je het risico ze kwijt te raken.”

Op de blaren zitten

Als je niet die ruimtegevende ouder bent geweest, of je puberteit niet goed doorlopen hebt, is er volgens Carianne altijd een weg van heling. Zo kunnen ouders alsnog hun geestelijke ballast opruimen en het gesprek aangaan met hun volwassen kinderen.

Waarin heb ik gefaald? Waarin heb ik je gekwetst? Waarin heb ik je pijn gedaan?

“Dat laatste is cruciaal,” zegt ze. “Dat zou iedere ouder moeten doen. Vooral de oudere generatie heeft nooit geleerd te praten. Maar het is zo helend als je tegen je volwassen kind kunt zeggen: binnen mijn mogelijkheden op dat moment heb ik gedaan wat ik kon doen; waarin heb ik gefaald? Waarin heb ik je gekwetst? Waarin heb ik je pijn gedaan? Oprecht je excuses aanbieden en vergeving vragen, kan maken dat die laatste twintig, dertig jaar die je nog met je volwassen kinderen optrekt, zoveel mooier zijn. En ja, dat kost tijd, en je hebt er echt Gods genade voor nodig. Maar het kan!”

Wie zelf die volwassen puber is die niet gepuberd heeft, raadt Carianne aan op zoek te gaan naar wie hij of zij is. Zo leer je grenzen stellen en kun je luisteren naar de stem in je hart, legt ze uit. “En sommige mensen hebben juist zo erg gepuberd, dat ze op de blaren van toen moeten zitten. Ook dan geldt: God kan je helen, zodat je op een zelfverzekerde manier in het leven staat, zachtmoedig en nederig, in afhankelijkheid van God.”

Geschreven door

Carianne Ros

--:--