Lazarus staat op | Abraham zien

Abraham zien – PopUpGedachte donderdag 17 december 2020

Zover ben ik nog niet. Net veertig geworden, mijn vijftigste duurt nog even. Dat je op je vijftigste dan zogezegd ‘Abraham ziet’ berust op een wel heel volkse interpretatie van een fragment uit een discussie tussen Jezus en de religieuze leiders. Zij roepen verontwaardigd uit naar Jezus: u bent nog geen vijftig en hebt Abraham gezien? En dan zegt Jezus op zijn eigen tijdloze manier: 'Eer Abraham was, ben ik'.

Ik ben ook nog geen vijftig en heb ook Abraham gezien. Niet de man zelf, maar wel de Abraham in de drie grote monotheïstische religies. Ik heb maar glimpen opgevangen van het Abrahamitische karakter, maar ik heb het wel gezien. Het is een essentiële bouwsteen voor de gedachte dat elke twist tussen Joden, christenen en moslims in de kern van de zaak niet anders is dan een broedertwist. En ruzie tussen broers kan ongemeen fel zijn en vol onbegrip, maar zien dat de ziel van je gedachtegoed gevormd is uit dezelfde bron, kan zachter maken.

Abraham is een bijzonder figuur. En Jezus Christus is zijn zoon, zegt de tekst vanochtend. Er zitten wat generaties tussen, maar de afkomstlijn van de evangelist Matteus die vanochtend in de lezingen staat opgenomen, opent heel kort en bondig met deze woorden:

Geslachtslijst van Jezus Chris­tus, zoon van David, zoon van Abra­ham

En vandaag geeft Paus Fransiscus commentaar, als in een pauselijke PopUpGedachte. Zou best wel tof zijn als Fransiscus ze zou maken – elke ochtend tussen zes en zeven. Ik zou luisteren, dat is zeker. Hij schrijft in een encycliek over het licht van het geloof dit:

Abraham ziet God niet, maar hij hoort zijn stem. Hierdoor krijgt het geloof een persoonlijk karakter. God manifesteert zich niet als de God van een plaats en evenmin als de God die gebonden is aan een specifieke, heilige tijd. Hij is de God van een persoon, meer bepaald de God van Abraham, Isaak en Jakob (Ex 3,6), Hij is in staat om in contact te treden met mensen en met hen een verbond aan te gaan. Het geloof vormt het antwoord op een Woord, dat ons persoonlijk aanspreekt, een Gij die ons roept bij onze naam.

De Godheid hoort niet bij een specifieke tijd en niet bij een specifieke heilige plaats, maar bij een persoon. Een reiziger, trouwens. Interessant om te onthouden als er gediscussieerd wordt over kerkbijeenkomsten in coronatijden. Het is niet de tijd, niet de plaats, maar de persoonlijke band. Niet per se de individuele, de mens heeft de ander nodig om te weten wat menszijn is, maar de persoonlijke. En geloof me, digitale verbindingen kunnen hyperpersoonlijk zijn. Ik ken maar heel weinigen van de luisteraars van de PopUpGedachtes, maar reken maar dat die verbinding in al z’n digitaliteit nogal persoonlijk is.

Abraham zien – achter al dat geloven. De man zonder vaste plaats, niet gebonden aan een specifieke tijd in de geschiedenis. Een reiziger die een stem heeft gehoord en het erop waagt, en alles wat veilig is achterlaat: familie, land, taal. De Eeuwige die om ons heen is, door ons heen trekt, soms voelbaar, soms afwezig, dat is de Eeuwige van Abraham, zeggen de teksten. De Eeuwige die je naam uitspreekt. Ongrijpbaar, maar niet onhoorbaar.

Tot zover vanochtend, een hele goede donderdag gewenst. Morgen nog één laatste PopUpGedachte in 2020 en dan even een break. Voor nu vrede gewenst. En alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.