Lazarus staat op | Veilig is niet veilig

Veilig is niet veilig

Goedemorgen en van harte welkom bij de PopUpGedachte, ofwel Lazarus Staat Op. Ik ben Rikko Voorberg en ik schrijf overwegingen om de dag mee te beginnen. Vandaag met de titel:

Veilig is niet veilig – PopUpGedachte donderdag 3 december 2020

Het is de voortdurende herhaalde paradox van die christelijke spiritualiteit, van de joodse profetie: wie meent veilig te zijn, moet pas echt oppassen, wie zich verschanst, heeft de zaak al verloren, wie muren bouwt, begeeft zich op glad ijs, wie spaart en oppot om voor zichzelf te genieten, komt er mogelijk nooit aan toe. Oftewel, veilig is niet veilig, hoog en droog en gevaarlijker dan beneden in de chaos, zelfbescherming kent zo z’n risico’s.

Maar je moet toch verstandig zijn? Verantwoordelijkheid nemen? Ik weet het. Maar ik verzin het niet. Ik zorg ook dat de deur in het slot zit, dat om de fiets die van mij is een slot hangt – liefst gesloten, natuurlijk moeten er grenzen zijn. Dat is goed logisch normaal denken. En dan elke keer die profeten die aan die deuren rammelen. Ze schrijven geen politiek beleid voor een volk, ze waarschuwen, ondermijnen, bekritiseren. Niets van wat zij zeggen is één op één toe te passen op nu, op jou en mij. Dat is soms maar gelukkig ook, want het gaat regelmatig van dik hout. Toch betekent het wel iets voor ons. Maar wat?

Dit staat er vanochtend op de rol uit het boek van de profeet Jesaja: Hij haalt neer wie in de hoogte leven en veilig in hun onneembare vesting wonen. Hij brengt zelf hun stad ten val, hij maakt haar met de grond gelijk, niets laat hij van haar heel. Dan wordt ze onder de voet gelopen, vertrapt door de zwakken, vertreden door de armen.’

Het is alsof de Eeuwige lol heeft in de omkering van de dingen. En hij niet alleen. Iedereen kent de afbeeldingen van de lieve, zachte Maria. Ze zegt nooit echt iets, maar houdt baby Jezus vast. Een lieve dame die op de achtergrond zorgt voor de geboren en opgroeiende Messias. Maar dan lees je stukjes uit haar lofzang – ik kreeg een prent op mijn verjaardag vorig jaar. Op die prent staat ze met een vuist omhoog, stralenkrans om haar hoofd, haar voeten op een slang en doodshoofd en om haar heen de tekst:

Cast down the mighty, send the rich away, feed the hungry, lift the lowly.

Ik herkende haar niet hoor. Pas toen ik in de hoek gekrabbeld stond: ‘Magnificat’, ging me een lichtje op. Het magnificat is toch de lofzang van Maria, elke kerst opnieuw met koren en orkesten – dit jaar waarschijnlijk effe niet – uitgevoerd in klassieke status-quo omgevingen. En zij zingt dit? En ja hoor. Het staat er gewoon.

Dat christendom is een bedreiging voor iedereen die het voor elkaar heeft. De veiligheid die het biedt om in Europa te wonen en het relatief goed te hebben, is een bedreiging voor de ziel. De muren die gebouwd worden rond datzelfde Europa zijn een gevaar voor het continent. Je ziet nu bijna dagelijks politieke leiders die menen dat het meest barmhartige voor vluchtelingen is om ze níet te redden, zo hard mogelijk af te schrikken en terug te duwen – en verdrinkt er iemand, dan is het de schuld van degenen die probeerden om te redden wat er te redden viel.
Zo verziekt is de ziel: barmhartigheid en hardvochtigheid zijn niet meer te onderscheiden. Het kan binnen de muren van het fort, op de top van de berg – en je lijkt er niets aan te kunnen doen. Dus zingt Maria haar lied en profeteren de profeten in het vaste vertrouwen dat de Eeuwige altijd nog boven de ondoordringbare muren uittorent en heeft beloofd dat dergelijk gedrag geen lang leven beschoren is.

Kerst komt. Een feest voor de insiders, die zingen over de overwinning van de outsiders. Briljante paradoxen. Zingen maar, zou ik zeggen. En alvast deel uitmaken van de outsiders, of de twijfelende outsider in jezelf eens wat ruimte geven. Die wilde al een tijdje wat zeggen tegen je. Kerst is een goed moment straks. Duurt nog even, maar het komt.

Tot zover de PopUpGedachte van vandaag. Een hele goede donderdag gewenst. En vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.