Lazarus staat op | Ach hemel, het is jaloezie

Ach hemel, het is jaloezie – PopUpGedachte woensdag 14 april 2021

Het is een lastig ding, hoor, jaloezie. Het voelt zo onvolwassen en toch, je hebt het zomaar. De kleine, soms lichte steek van jaloezie als een ander succesvoller, geslaagder, knapper – of wat dan ook is. Kan nog verrekte pijn doen, zo’n steek trouwens. Maar te trots om toe te geven natuurlijk. Ze moesten eens weten. De harde jaloezie - als zoiets blijft rotten of als het je relatie inkruipt - kan gaan gisten en schuren en pijn doen. Er hoort onmacht bij jaloezie, ongelijkwaardigheid, het gevoel dat je niets kan doen en dat het toch niet eerlijk is – of als het gewoon wel eerlijk is, dan is het vooral zeer ongewenst.

Er huist natuurlijk een verlangen onder jaloezie. Ik lees vanochtend de teksten en vind het op een bepaalde manier ook bijna vertederend. De mannen zijn gewoon jaloers. Wie? Nou, de religieuze leiders, de mensen tegen wie iedereen opkijkt omdat ze de lakens uitdelen. Ze zijn jaloers op ongeletterde vissers. Dit staat er:

“In die dagen werden de hogepriester en heel zijn aan­hang, die de partij der Sadduceeën vormden, met hevige afgunst vervuld. Zij grepen de apostelen en zetten hen in de stads­gevange­nis.”

Als grote mensen kinderachtig gaan doen, kan het heel gevaarlijk worden, hè? Zo’n stadsgevangenis is geen pretje en dit gaat van kwaad tot erger – tot en met de doodstraf aan toe uiteindelijk. Maar in al dat tumult staat hier dan dat woordje ‘afgunst’, jaloezie. En dat verzacht de ellende een beetje, het maakt van de harde verwijten iets klagerigs, iets om ook een beetje medelijden mee te hebben.

De leiders die zien hoe het volk wegloopt met deze ongeletterde vissers, die – begeesterd als ze zijn – de meest wonderlijke handelingen uitvoeren. Er worden gewoon mensen door hen genezen, zo zeggen de verhalen en ja, de luisteraars nemen gretig al die hoopvolle woorden tot zich. Sta je daar dan toch een beetje als erudiet, geletterd, geleerd, doorkneed wetsgeleerde – en moet je grommend erkennen dat zij meer impact hebben dan jij.

Er huist altijd verlangen onder jaloezie. En dat verlangen in zichzelf is prachtig. Er is geen wet tegen verlangen. Hoe het zich vormt, waar het zich op richt, wat voor consequenties je eraan verbindt – daar moet je verantwoordelijkheid voor nemen. Maar verlangen zelf? God zegene verlangen, zou ik zeggen. Het is een motor in het leven. Het brengt ons vooruit, het is leven in de brouwerij.

Deze mannen zouden het liefst deze impact hebben – dat is jaloezie naar macht. Of zit het dieper: dat ze liefst op zo’n hoopvolle manier, zo inhoudelijk, zo levengevend leiding zouden geven aan het volk. Dat hun studie en toewijding niet leidt tot gezeik tot achter de komma over leefregeltjes, maar het vormgeven aan een samenleving die rechtvaardig, eerlijk, toegewijd en hoopvol het leven leeft. Dát verlangen is niet meer kinderlijk, dat verlangen is niet meer de machtsbehoefte, dat heeft alles te maken met de roeping die deze leiders ongetwijfeld hadden in het leven.

Misschien geldt het wel voor elke jaloezie. Ik weet het niet zeker, want ik kan niet in elke jaloezie kijken. Maar als ik eens naar de mijne kijk en het me lukt om het voldoende af te pellen, dan huist er ergens onder een kwetsbaar, liefdevol, betekenisvol verlangen. En als ik daar weer ben, is het lelijke verdwenen. Het kinderlijke, wraakzuchtige, verongelijkte – en het ook het gevoel van onmacht. Want met die liefdevolle, kwetsbare kern, daar kun je mee werken. Dat kun je uitspreken zonder dat je uithaalt naar anderen die dan de schuld zouden zijn dat jij je zo lullig, klein, achtergesteld of wat dan ook voelt. Dan gaat het gewoon weer over verlangen en hoop, ook in de relatie. Verlangen naar heelheid, betekenis, onafhankelijkheid, rust, toewijding of wat dan ook. En dan rustig kijken hoe dat kan groeien en hoe je daarin beide je stappen kunt zetten.

De religieuze leiders waren domweg jaloers. Het kan afzichtelijke gevolgen hebben, jaloezie. Maar eronder huist soms zomaar een prachtig, kwetsbaar, hoopvol verlangen.

Tot zover vanochtend. Een hele goede woensdag gewenst, morgen weer een nieuwe popupgedachte en voor nu: vrede gewenst, van binnen en van buiten, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.