Leren profeteren. Kan dat?

Profeteren. Ik ken de verhalen van de oude profeten. Ze zijn niet altijd vrolijk. Ik weet dat profeteren genoemd wordt in het Nieuwe Testament als een van de gaven van de Geest. Maar verder vind ik het een ongrijpbaar onderwerp dat best ver van mij afstaat.

Ik begin mijn zoektocht met het lezen van het boek Leren profeteren. Auteur Kris Vallotton geeft hierin het verschil aan tussen profeteren in het oude verbond en het nieuwe verbond. Profeteren vanuit het oude verbond gaat over het uitspreken van veroordeling. De mensen maakten er een potje van en leefden niet zoals God bedoeld had. De profeten hadden als taak de mensen daarop te wijzen, hen te leiden, te corrigeren, te waarschuwen, te besturen en toe te rusten. God zelf had mensen als profeet aangewezen, zij bekleedden het ambt van profeet. Door de geboorte van Jezus is de wet van de profeten vervuld, lezen we in Matteüs 5:17. En daarmee verandert het doel van profetie. In het Nieuwe Testament zie je namelijk dat profetie gebruikt gaat worden om mensen toekomst en hoop te geven. Profetie wordt dan een gave van de Heilige Geest en iedere gelovige wordt aangespoord om van die gave gebruik te maken.

Een gave van God

Profeteren als gave van God dus, ingebed tussen de andere gaven van de Heilige Geest. Dat snap ik en voel ik en geloof ik. Maar ik vind het lastig om dit praktisch te maken. Ik vraag me bijvoorbeeld af of iedereen kan (of: moet) profeteren. Hoe doe je dat dan? En wanneer? Wat doe je als je een boodschap doorkrijgt? Hoe weet je of dat het Woord van God is, en hoe onderscheid je dit van een boodschap van de duivel?

Ik plan een interview met Ron Becker, lead pastor van Crossroads in Rotterdam. Hij gaf vorig jaar op New Wine een aansprekende presentatie over profeteren.

Wat is profeteren?

Als eerste is het belangrijk te weten: waar hebben we het over, wat verstaan we onder profeteren? Ron vertelt me wat zijn ‘werkdefinitie’ is: “Profetie is luisteren naar God, voor anderen. Bekijk je het zo, dan kan iedereen profeteren, omdat iedereen Gods stem kan verstaan.” Over dat laatste -Gods stem verstaan- lees je in het verhaal van de goede Herder (Johannes 10: 3-5).  Ron vervolgt: “ken je het ministry-gebed? Profeteren lijkt daarop. Je stelt je open voor God en Hij geeft je iets. God probeert ons regelmatig iets duidelijk te maken. Maar omdat we niet altijd bewust gericht zijn op Zijn stem, hebben we de link met God nog niet gelegd. Mooi is dat niemand daarin alleen staat. Denk maar eens aan Samuel. Hij verstond eerst Gods stem, maar moest geholpen worden door Eli om te begrijpen dat wat hij hoorde de stem van God was.”

Praktisch

Ron motiveert mij om de gave van profetie te gaan leren gebruiken. “Probeer het gewoon”, spoort hij aan. “Richt je samen met iemand tot God met de vraag ‘Heer, waarmee mag ik deze persoon bemoedigen?’. Ongetwijfeld geeft God je iets: een Bijbeltekst, een beeld of een woord. Omdat je op Hem gericht bent, mag je weten dat het van God komt. Vervolgens is het tijd voor interpretatie: wat betekent dit plaatje, deze indruk, dit woord of deze Bijbeltekst? Hoe kan het toegepast worden, wat doe je ermee? Mijn advies: ga er samen mee aan de slag, zodat je elkaar hierop kunt bevragen. Bijvoorbeeld: wat heb je gehoord of ervaren op dat moment? De grootste uitdaging is om er voor de ander geen conclusies aan te verbinden. Daarover geeft Ron een voorbeeld uit Handelingen 21. Voordat Paulus op het punt staat om naar Jeruzalem te vertrekken, ontvangt hij de profetie dat hij daar gevangengenomen zal worden. Volgens Ron had Paulus kunnen concluderen om niet te gaan en de christenen om hem heen proberen hem ook tegen te houden. Maar Paulus is onvermurwbaar: hij moet wél gaan (‘laat gebeuren wat de Heer wil’). Paulus was dankzij de profetie voorbereid.

Terwijl ik hier met Ron over praat, gebeurt er iets. Ik kan het niet uitleggen, maar het lijkt alsof God me zegt: ‘Zie je nou wel. Ik ben er toch, en Ik geef je de gaven van de Geest, ook deze. Ik wil dat je die gebruikt. Wees opmerkzaam en doe er wat mee, want ik geef ze je niet voor niets.’ Ik geloof dat deze woorden niet alleen voor mij bedoeld zijn. Ik denk aan wat Paulus zegt in 1 Korintiërs 14: 31: ‘Want u kunt allen, de één na de ander, profeteren, opdat allen leren en bemoedigd worden.’ Iedereen heeft de gave latent in zich, maar je moet je ernaar willen uitstrekken, willen leren. En dat is al eeuwen zo... In de tijd van Elisa was een profetenschool: in 2 Koningen lezen we op verschillende plaatsen over leerling-profeten. Dat was in het Oude Testament, dat gaat dus over mensen die geroepen zijn door God om het ambt van profeet te gaan bekleden. Maar nu, in onze tijd en na Jezus’ komst, roept God iedereen op om de gave van de profetie te gebruiken. Al kun je er nog steeds voor in de leer gaan, op de Prophecy Course bijvoorbeeld (zie kader).

Gods stem boven alles uit

Gods stem horen is niet gemakkelijk. Zeker niet in deze wereld waarin er vaak ruis op de lijn is en je continu ‘aan’ staat. Je moet erop gericht willen zijn. De Bijbeltekst ‘Mijn schapen horen mijn stem’ (Johannes 10: 27) wordt in deze context vaak gebruikt. Stel je de schapen voor op een bergweide, met het gerinkel van hun belletjes, hun geblaat, het blaffen van honden misschien en de geluiden van de harde wind. Toch… als de herder zijn schapen roept, horen ze zijn stem en gaan ze achter hem aan (behalve die ene dan, soms, maar dat komt later wel weer goed..). Zo is het ook met Gods stem: je hoort Zijn stem boven alles uit, omdat je weet dat je naar Hem wilt luisteren, omdat Hij je iets te zeggen heeft. Stille tijd, gebedstijd zijn hiervoor belangrijk: je moet je relatie met God op orde houden.

Het doel van profeteren

Ik lees het in de eerste brief van Paulus aan de gemeente van Korinthe (1 Korinthe 14: 3 HSV) er nog eens op na. Hier lees ik nu duidelijk dat profetie is bedoeld om woorden van opbouw, vermaning en troost te kunnen spreken. Het woord ‘vermanen’ heeft in de loop der jaren een negatieve bijklank gekregen. Je ziet het opgeheven vingertje al voor je: je mag niet dít, je moet wel dát.  Maar in deze context wordt het zo niet bedoeld. De Nieuwe Bijbelvertaling spreekt niet over ‘vermanen’ maar over ‘bemoedigen’. Moed geven. Het gaat om ‘motiveren’ en is dus toekomstgericht. Dat geldt ook voor het woord ‘troosten’. Met troosten wordt bedoeld dat je iemand opbeurt, zo legt Kris Vallotton ook uit. Iemand opbeuren en vertrouwen geven in zichzelf. Daarmee krijgt hij moed voor de toekomst, voor de volgende dag, de volgende stap. Het doel van profeteren is dus om een ander kracht te geven. Daarvoor wil God ons gebruiken, daarom heeft God ons deze gave gegeven!

Veilige context

God gebruikt in het Nieuwe Testament de profetische bediening dus om het potentieel van mensen aan te spreken. Hij heeft ons de gave van de profetie gegeven om daardoor de schatten die iemand in zich heeft tevoorschijn te roepen. Om het mooie van iemand wakker te kussen. Maar hoe ga je er wijs mee om? Daar zijn basisregels voor.

“Je moet weten hoe het werkt”, zegt Ron Becker. “Je moet je niet laten leiden door angst of je het wel kunt. Leer om de gave van profetie in te bedden in een groter geheel, bijvoorbeeld in de opbouw van de gemeente. Profeteren kent ook valkuilen, namelijk als het gebruikt wordt om te manipuleren, of op een verkeerde manier toegepast wordt. Mensen vragen zich soms af of een profetie niet van de duivel komt, of alleen maar van henzelf: ‘hoe weet ik dat ik God hoor?’ Mijn insteek is juist om bij die twijfel weg te blijven en een gezond ‘zelfbewustzijn’ te creëren door een cultuur van discipelschap en accountability. Hiermee bedoel ik dat je niet alleen aanspreekbaar bent op wat en hoe je profeteert, maar ook op hoe je leven als discipel van Jezus eruitziet.

Als ik Ron Becker goed begrijp moet profetie vooral ingezet worden in een context van bemoediging en vertroosting. Met veroordelende woorden, obligate teksten en wijzende vingertjes bereik je Gods doel niet. Je hebt anderen nodig om samen te leren luisteren naar Gods stem en om de gave van profeteren breder te trekken dan je eigen individuele situatie: ook gemeentebreed is de gave van profetie in te zetten.

Tot slot

Wat is de gave van profetie mooi, om als gave van de Geest te ontdekken en mee te leren werken. Of beter gezegd, God door jou te laten werken. Misschien ben jij er ook wel heel vertrouwd mee. Wat bijzonder lijkt me dat.  Of misschien staat profeteren juist best ver van je af, net als bij mij. In dat geval hoop ik dat mijn zoektocht niet alleen mij, maar ook jou wat antwoorden heeft gegeven. Ik vind het nog steeds spannend, maar profeteren is me na deze zoektocht wel iets vertrouwder geworden.

Meer weten/lezen/klikken?

• Informatie over de Prophecy Course in Nederland vind je hier. 
• Via “blogs” op nederlandzoekt.nl lees je interviews met Ron Becker over profetie en de profetische leergemeenschap.
• www.prophecycourse.nl (cursus voor groepen en gemeentes)