Margriet is christen én activist bij Extinction Rebellion

De 36-jarige Margriet woont en werkt fulltime op vrijwillige basis  in een leefgemeenschap, het Jeannette Noëlhuis. “Met een groep mensen bieden we daar gastvrijheid aan ongedocumenteerde migranten. We leven samen met zijn twintigen en delen van wat er is. Daarnaast volgen de mensen die dat willen een dagelijks gebedsritme. Gastvrijheid, gebed, duurzaamheid, vrede en gerechtigheid zijn erg belangrijk voor ons. Door de samenhang tussen actie en contemplatie kunnen we werken aan een betere wereld.”

Sober leven

Omdat Margriet zich fulltime inzet in de woongemeenschap, krijgt ze er kost en inwoning. Daarnaast wordt ze gesteund door vrienden en familie. Ze leeft sober. “In de loop van de jaren heb ik geleerd hoe weinig je nodig hebt om een leven vol voldoening te leiden. Ik heb niet zoveel nodig. In de supermarkt hoef ik niet per se alles te kopen wat mijn voorkeur heeft, ik kan ook kijken wat er thuis is. Kleding kun je heel goed lang gebruiken en vaak tweedehands vinden. Soms zelfs gratis. Als je daar je ogen voor open houdt, hoef je er niet veel geld in te steken. Mijn tevredenheid komt niet uit spullen die ik koop of geld dat ik uitgeef.”

Het eerlijk delen heeft ze van jongs af aan meegekregen in het grote gezin waar ze opgroeide. “Van huis uit heb ik geleerd om meer belang te hechten aan relaties en delen wat er is, dan aan dingen hebben. Er was altijd genoeg, maar ook altijd genoeg om nog iemand te verwelkomen aan tafel. Gastvrijheid en het belang van samenzijn heb ik thuis wel meegekregen.”

Open ogen

In haar studententijd leerde Margriet meer over sociale gerechtigheid en duurzaamheid. “Daar heb ik de eerste dingen opgepikt over  het besteden van mijn tijd en geld. Hoe ik mijn tijd en geld besteed, heeft invloed op andere mensen op aarde. Hoe mijn kleding wordt geproduceerd en waar mijn eten vandaan komt, staat niet los van het moment dat ik afreken in de supermarkt. Ikzelf sta daar niet los van. Daar zijn mijn ogen toen voor open gegaan, en die kunnen niet meer dicht.”

Margriet besloot in beweging te komen voor wie dat zelf niet kan. “Het systeem waar we in leven, bevoordeelt de sterksten en rijksten en geeft hen wat ze willen, ongeacht hoeveel dat is. Dat gaat ten koste van de stemlozen, de armen en de zwakken. En de aarde heeft helemaal geen stem, er staat nog bijna niets in de wet over het beschermen van ecosystemen of van grondwater. Op zoveel plekken wordt de aarde kapot gemaakt zonder dat daar wettelijk een probleem mee is.” En dus besloot ze zich met de kennis die ze had in te zetten, geïnspireerd door haar geloof. “Voor mij zijn de keuzes die ik elke dag maak, een belangrijk onderdeel van hoe ik Jezus wil volgen.”

Verbondenheid met alles wat leeft is voor Margriet essentieel om die keuzes te maken. “We zijn elkaar als samenleving kwijtgeraakt. Daardoor zijn we in staat om gigantische schade aan te richten, zonder dat we het gevoel hebben dat we daar veel mee te maken hebben.”

‘Mijn ogen zijn opengegaan en kunnen niet meer dicht’

Bewustwording is daarom volgens haar een belangrijke stap. “Ik denk dat we de connectie deels weer kunnen opzoeken door zelf onze handen in de aarde te steken. Heb je een balkon, laat het dan niet leeg, maar zet er planten op. Stop een zaadje in de aarde en zie wat er gebeurt. Daardoor groeit je besef van het proces van het leven. En als je naar buiten gaat, kijk dan naar de bomen, in plaats van naar de gebouwen. Zie hoe de kleuren veranderen en of je paddenstoelen kunt vinden. Dat maakt dat je jezelf verbindt aan de plek waar je woont. Het doet je beseffen dat je daar onderdeel van bent.”

Plantaardig

Margriet pleit ervoor om meer plantaardig te eten. “Dat is iets wat wij niet graag horen, maar de keuze in wat we eten heeft direct effect op de biodiversiteit, ontbossing, de kwaliteit van grondwater… Als je de voeding die je nodig hebt via dieren haalt, ben je heel inefficiënt bezig. Je kunt beter direct van de plant eten. De meeste bonen die worden verbouwd, gaan helemaal niet naar mensen die honger hebben, maar naar dieren. Dieren die wij niet per se nodig hebben in ons dieet, maar wel graag willen. De keuze voor wat we eten is het allerbelangrijkste dat we kunnen doen om direct impact te hebben.”

Die verandering hoeft niet in één keer plaats te vinden. Margriet geeft voorbeelden: “Kijk bijvoorbeeld of je één gerecht dat je graag maakt een keer plantaardig kunt bereiden of ga op zoek naar een plantaardige variant van je favoriete product. Je kunt ook met vrienden de uitdaging aangaan. Kijk wat je tegenkomt en wat je lekker vindt. Het is leuk om te experimenteren.”

Stemmen met je voeten

Het moge duidelijk zijn: dit onderwerp gaat Margriet aan het hart. “Het is niet alleen voor de volgende generatie, maar ook voor onszelf. We moeten onszelf niet voor de gek houden. De droogtes die we nu meemaken, zijn nog maar een voorbode, het wordt echt niet leuk. We moeten een draai weten te maken en op een andere manier vorm weten te geven aan de samenleving.”Dat er nu een Week voor het Klimaat is, geeft haar hoop. “Maar het mag wat mij betreft een themajaar worden, of drie themajaren. Dit is iets waar we het over moeten hebben. Elke fractie van een graad die de aarde minder opwarmt dan waar we nu op afsturen, is de moeite waard om andere keuzes voor te maken.”

Welke keuzes dat moeten zijn, wil ze niet voor andere mensen invullen. “Ik vind het lastig om te zeggen wat anderen zouden moeten doen. Ik zou alleen wel verwachten dat we ons als christenen meer bewust zijn van de verbondenheid tussen al het leven op aarde. We moeten de aarde, die de Schepper zo mooi heeft gemaakt, met zorg en aandacht betreden. Laat elke stap met liefde en in vrede zijn, in plaats van als stampende laars die alleen maar gehoord en gezien wil worden. Je kunt stemmen met je voeten, letterlijk door de straat op te gaan, maar ook door hoe je je tijd besteedt. Hoe je stemt, wat je koopt, hoe je je verplaatst, dat heeft invloed. Als je ziet hoeveel mensen er nu al sterven in de Hoorn van Afrika door hoe wij in het westen ons leven vormgeven, vind ik het moeilijk om te begrijpen hoe je niet kunt nadenken over wat je kunt doen om die druk te verlichten.”

Soep over schilderijen

De organisatie Extinction Rebellion, waar Margriet deel van uitmaakt, kwam de laatste tijd veel in het nieuws. Regelmatig op een negatieve manier, bijvoorbeeld door activisten die soep over bekende schilderijen gooiden. Veel mensen vroegen zich op sociale media bijvoorbeeld af waarom er in musea werd geprotesteerd, in plaats van bij grote CO2-uitstoters als Tata Steel. Hoe kijkt ze daarnaar? “Ik was bij Tata Steel aan het protesteren, en daar kijkt geen hond op of om. Ik ben blij dat mensen op creatieve manieren de aandacht proberen te trekken. Ze doen dat niet lichtzinnig, ze denken na over de disruptie die ze veroorzaken en wat ze ermee hopen te bereiken. Niemand in het museum is gewond geraakt en ze hebben heel goed uitgezocht wat voor glas er voor die schilderijen zat. Die activisten zijn degenen die de rekening op zich nemen.”

‘Het kan anders, laten we het anders doen’

En hun acties zijn hard nodig, vindt Margriet. “Er moet een alarm afgaan dat we niet meer kunnen negeren. We weten al decennia dat we fossiele brandstof moeten afbouwen, en toch krijgt de fossiele industrie nog steeds subsidie. Het lukt ons niet om de boodschap te vatten. Volgens mij moeten we blij zijn dat er mensen genoeg om deze aarde geven om persoonlijk risico te lopen door actie te voeren. Zolang er nog subsidie naar de fossiele industrie gaat, hebben we die mensen keihard nodig.”

Maar, benoemt Margriet, activisme draait niet alleen om de grote acties. “Actievoeren is niet het geïsoleerde moment dat je ergens staat met een spandoek. Dat hoort er zeker bij, want het is een manier om mensen wakker te schudden en ervoor te zorgen dat je zelf niet in slaap gesust wordt. Maar de deur openen voor gasten hier in huis is ook actievoeren. Delen wat er is, in plaats van af te schermen wat je als het jouwe beschouwt. Jezelf laten raken, de verbinding zoeken en in beweging durven komen. Door al die acties houd je de hoop levend. Het kan anders, wij kunnen anders, dus laten we het anders gaan doen.”

Beeld: Miloš Růžička