Mathilde verloor plotseling haar beste vriendin: ‘Ik heb mij echt heel eenzaam gevoeld’

Mathilde (39) woont in Australië en krijgt in 2022 via een WhatsApp-bericht te horen dat haar beste vriendin Ana (37) is overleden. Het berichtje is van Ana’s man, met wie Ana samen met drie jonge kinderen in Utrecht woont. Haar dood is plotseling; na een hartaanval in 2021 was het even spannend, maar “er was geen sprake van dat ze binnenkort dood zou gaan”, zegt Mathilde.

Warm afscheid

Mathilde besluit na het bericht direct naar Nederland te vliegen. “De hele dag ging aan mij voorbij. Die vlucht was echt verschrikkelijk, ik wilde zo snel mogelijk in Nederland zijn,” blikt Mathilde terug. “Daar werd ik opgevangen door mijn zus. De dag erna ben ik opgehaald door Ana’s man en zijn we direct naar de plek gegaan waar zij op dat moment lag.” Daar neemt Mathilde afscheid van haar vriendin en bezoekt ze plekken in Utrecht waar ze met Ana vaak is geweest.

Pas wanneer Mathilde weer terug is in Australië, krijgt ze te maken met eenzaamheid. Behalve haar vriend kent niemand in haar directe omgeving Ana. Het valt in het dagelijks leven niet op dat Ana er niet meer is. Mathilde: “Ik dacht: wat nu? Omdat ik geen idee had, ben ik de dag erna gaan werken. Dat lukte natuurlijk niet, maar op dat moment dacht ik bij alles wat ik voelde: ‘het zal zo wel weer normaal worden’, maar dat werd het niet.”

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Manieren om te rouwen

Door de grote afstand tussen het leven met Ana in Nederland en het leven in Australië, gaat Mathilde op zoek naar manieren om met haar rouw om te gaan. “Ik wist niet wat rouw was en had het nog nooit meegemaakt. Ben ik moe of ben ik aan het rouwen? Heb ik last van een burn-out of komt het door het verlies? Het was heel verwarrend.”

Hoe kon ik blij zijn, terwijl zij was overleden?

Doordat alleen haar vriend Ana kent, is het voor Mathilde lastig om het gesprek over haar verdriet aan te gaan. Ze trekt zich geleidelijk terug en sluit zich af van vriendschappen en haar partner. “Dat was echt eenzaam, heel eenzaam. Ik had bijna niet door dat ik mijzelf zo terugtrok.” In deze periode heeft Mathilde veel last van schuldgevoelens. “Wanneer ik moest lachen of naar een bruiloft ging, kon ik mij er niet overheen zetten dat ik zo blij deed terwijl zij was overleden.”

Ook de vriendschappen van Mathilde komen onder druk te staan. “Ik was best wel boos op andere vriendinnen omdat zij eigenschappen die Ana als vriendin wel had, niet hadden. Ana was zo’n vriendin waarmee ik precies op dezelfde golflengte zat. En doordat ik dit nu miste, zocht ik het in de andere vriendschappen. Mijn vriendinnen zijn in die tijd echt lief geweest, maar ik sloot mij af en was veel alleen. Ik voelde mij onzeker in sociale omgevingen en was bang dat ik moest huilen.”

Praten over rouw

Wat helpt, zijn de gesprekken met een professional. Ook vliegt Mathilde twee keer terug naar Nederland, waar ze met de andere vriendinnen van Ana afspreekt om herinneringen op te halen. “Toen dacht ik: had ik nog maar in Nederland gewoond, dan had ik misschien meer gesprekken kunnen voeren over Ana en over het verlies. Ik vraag mij soms af of ik mij dan minder eenzaam had gevoeld.”

Als ik meer gesprekken had gevoerd, had ik mij minder eenzaam gevoeld

Dat het moeilijk is om een gesprek te voeren over rouw, herkent Mathilde. “Voor iemand die om een rouwende heen staat, is het lastig om erover te beginnen. Is er wel de juiste sfeer en hoe open je het gesprek? Ik heb geleerd dat je het echt zelf moet doen als rouwende. Hoe jammer ook, je moet zelf het balletje opgooien.”

Rouw verandert Mathildes kijk op vriendschappen, maar ze heeft het gevoel van eenzaamheid inmiddels kunnen verbuigen naar JOMO (Joy Of Missing Out). “Ik ben heel vaak alleen sinds zij is overleden. Dat ervaarde ik eerst als eenzaamheid, maar later ben ik mij veel meer gaan richten op de hele goede vriendschappen die ik heb. Ik besefte dat het oké is om niet in alle vriendschappen energie te steken.”

Gesprekskaartjes

Mathilde besluit voor de man van Ana en hun kinderen iets tastbaars te maken om haar aan te herinneren. “Alle grief journals vond ik heel eenzaam en erg gericht op de rouwende. Ik dacht: als het er niet is, dan maak ik het zelf. Zo is Stories to Cherish eigenlijk ontstaan. Ik heb voor haar man, ouders, broer en kinderen een setje A5-kaarten getekend waar mooie vragen op stonden waarmee ze de herinnering aan Ana levend konden houden. Elke keer printte ik dit setje weer uit wanneer ik iemand tegenkwam waarvan ik wist dat zij een dierbare hadden verloren. Toen is het balletje gaan rollen.”

De brug tussen eenzaamheid en verbinding

“Bij rouw heb je twee kampen,” stelt Mathilde. “Het ene kamp is de rouwende die eenzaamheid ervaart, en het andere kamp is de omgeving die graag wil helpen – maar geen idee heeft hoe. Wat mij betreft is hetgeen dat de twee kampen met elkaar verbindt, een warm gesprek over degene die overleden is.”

Wanneer iemand rouwt, is er vaak een roze olifant in de kamer

De kaartenset met vragen kan houvast bieden tijdens zo’n gesprek. “Wanneer iemand rouwt, is er vaak een roze olifant in de kamer. Hoe moeilijk is het om als rouwende te vertellen dat je verdrietig bent? Maar ik geloof echt dat een goed gesprek tussen de rouwende en de omgeving eenzaamheid kan verminderen. Juist het benoemen maakt een verschil. En tijdens zo’n gesprek doe je eer aan degene die is overleden.” Met haar kaartensets probeert Mathilde nu andere rouwenden te helpen om over het verlies te praten, zodat zij zich hopelijk minder eenzaam voelen.

De verbinding opzoeken

“Een gesprek over verlies blijft moeilijk,” geeft Mathilde toe. “Maar het feit dat je iets in je handen hebt en dat je er iets bij kunt pakken om te doen, verlaagt de drempel om de verbinding op te zoeken met elkaar. Eenzaamheid in rouw kan ik niet oplossen. Het is voor iedereen anders en het kan overweldigend zijn – of juist niet. Maar ik geloof er wel in dat je er zo voor een ander kunt zijn.”

Praten over gevoelens van eenzaamheid en verdriet is volgens Mathilde ongekend belangrijk tijdens een rouwproces. Zelf had Mathilde gewild dat er iets tastbaars als dit was toen Ana net was overleden. “Al had het misschien niet alle gevoelens van eenzaamheid weg kunnen nemen, het had praten over het verlies misschien makkelijker gemaakt.”

Mathilde heeft het gevoel van eenzaamheid inmiddels kunnen verbuigen naar JOMO (Joy Of Missing Out). “Ik ben heel vaak alleen sinds zij is overleden. Dat ervaarde ik eerst als eenzaamheid, maar later ben ik mij veel meer gaan richten op de hele goede vriendschappen die ik heb. Ik besefte dat het oké is om niet in alle vriendschappen energie te steken.”

Geef het verlies aandacht

Mathilde: “Als je nu door een rouwproces heen gaat, zou ik je het liefst een knuffel willen geven en willen zeggen dat het echt heel zwaar is. Dat het alle onderdelen van je leven beïnvloedt, maar dat dat oké is. Ook zou ik willen zeggen: deel met je omgeving hoe je je voelt. Geef het verlies aandacht, tijd en ruimte.”