Met fair trade kledingmerk Common & Sense wil Janine de kledingindustrie eerlijker maken

“Bij bestaande fairtrademerken zag ik niet veel vrouwelijke, feestelijke jurkjes,’’ vertelt Janine (28). En dat is te zien in haar collectie: naast effen sweaters en T-shirts telt Common & Sense onder andere de Fair for Fifty Dress – een zwart jurkje voor vijftig euro –, de kleurrijke Celebration Dress en charmante Dutchie Dress. Janine hoopt een grote speler te worden in de Nederlandse kledingwereld. Want fair trade moet de norm worden, vindt zij – iedereen uit de productieketen moet goed worden betaald en behandeld. “Common & Sense staat voor gezond verstand. Uiteindelijk wil toch iedereen dat zijn kleding eerlijk is gemaakt?”

Motivatie uit Jesaja

“Ik heb altijd een hoog rechtvaardigheidsgevoel gehad en wilde daar iets mee doen. Tot februari 2019 werkte ik als projectleider in de IT. Een fijne baan, maar vanaf het begin spaarde ik voor een ‘passieproject’. Ik ben gaan zoeken naar industrieën waar veel onrecht is: zo kwam ik bij de kledingindustrie uit.”

‘Eerlijke handel is voor mij een vanuit geloof gestuurde missie’

“Toen ik met het onderwerp ‘eerlijke handel’ bezig was, las ik Jesaja 58. De Israëlieten zijn druk aan het bidden en vasten, omdat ze verlangen naar Gods nabijheid. Maar Jesaja zegt: ‘Jullie zijn vroom bezig, maar ondertussen ga je door met het afbeulen van arbeiders. Als je op die manier vast, wordt je stem niet gehoord in de hemel.’ Zo, dat is klare taal! Vasten is niet alleen spiritueel, maar ook praktisch. Hij noemt een aantal concrete voorbeelden: verdrukten bevrijden, de banden van het juk ontbinden, brood delen, onderdak geven. Voor mij is eerlijke handel dan ook een vanuit geloof gestuurde missie: om bij te dragen aan dat deel van recht.

Ook raakt het mij dat het onrecht in de kledingindustrie met name vrouwen aangaat. Door hun onderdanige positie in veel culturen, zoals in India en Bangladesh, zijn ze makkelijk uit te buiten. Maar al die vrouwen die daar dag in dag uit zitten te naaien zonder naar het toilet te mogen, zijn vrouwen als jij en ik. Ook zij hebben idealen en willen het beste voor hun familie. Dat roept compassie op.”

Complexe zoektocht

Janine begint haar zoektocht naar eerlijke fabrikanten op beurzen en via internet. “De Fair Wear Foundation was mijn basis; zij checken fabrieken op bepaalde waarden zoals eerlijk loon, veilige werkplekken en redelijke werktijden. Maar ik ontdekte al snel dat de kledingindustrie heel complex is. Handelaren zeggen vaak iets zelf te regelen, maar schuiven veel door. Zo raak je het zicht op de productie kwijt. En toen ik eindelijk een eerlijke Indiase fabrikant had gevonden, waren de proefmodellen heel lelijk genaaid…”

Janine laat zich niet uit het veld slaan en googelt diezelfde avond nog verder. Ze ontdekt een atelier in West-Friesland: een moeder en een dochter die lokaal produceren, gewoon op Nederlandse bodem. “Het was een verademing. Het werd de basis van Common & Sense. Voor de complexere kledingstukken, zoals broekpakken, knopen en ritsen, ga ik samenwerken met een fabriek in Turkije. De Turks-Nederlandse eigenaar is heel gepassioneerd om zo duurzaam mogelijk en fair trade te produceren. Samen met een ander christelijk kledingmerk nemen we een contract bij hem af. Dat is echt een grote stap voor Common & Sense.”

Gods weg

“Ik dacht altijd dat ik niet echt een talent had. Ik kan veel dingen een beetje: een website maken, een project managen en relaties aangaan. Ik ben een idealist, maar houd ook van ondernemen. Nu met Common & Sense komt dat bizar goed tot z’n recht. Een duizendpoot zijn lijkt nu wel een talent. Ik heb het idee dat God deze plek heeft gewezen.”

‘Ik zoek Gods stem in dingen die wel of niet gebeuren’

“Door de dingen die op m’n pad komen, zie ik Gods weg met mij. Hij is er in alles wat je doet en onderneemt. Ik zoek Zijn stem vaak in dingen die praktisch wel of niet gebeuren. Als er bijvoorbeeld een nieuwe leverancier bijkomt, zie ik dat als ‘zetjes in de goede richting’ van God. Ik ben niet zo van de stemmen en visioenen, dat verschilt denk ik per mens en karakter. Ik denk dat God spreekt op manieren die bij je passen.”

Ambitieus

“Ik ben ervan overtuigd dat eerlijke handel de norm moet worden, dat hoeft echt niet klein te blijven. Als iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt, is dat mogelijk. Het is mijn droom om als volwaardige speler mee te doen met de Nederlandse kledingmerken en om eigen brandstores te hebben. Ik denk dat je in God ook ambitieus mag zijn.

Met zo’n passionele missie moet je wel oppassen dat je niet te grote offers brengt. Common & Sense is een jong bedrijf, maar ik moet nu al zorgen dat ik af en toe even kan ontpluggen. Tijd doorbrengen met familie en vrienden heeft ook mijn prioriteit. Daarbij is het belangrijk om steeds te bedenken: corresponderen mijn dromen nog met wat God van mij vraagt? Wil ik nog steeds vechten tegen onrecht, of wil ik gewoon een vet bedrijf?”

Toekomst

“Tijdens mijn vorige baan heb ik steeds geld opzijgezet voor dit project. Op een gegeven moment is dat op. In december gaan we kijken of Common & Sense financieel stabiel is en toekomst heeft. Ik hoef er niet rijk van te worden, maar ik moet wel salaris krijgen. Dat is ook fair. Als het er positief uitziet, gaan we op zoek naar investeerders.

Het is spannend en onzeker, er kan zoveel misgaan. Maar ik heb er wel echt vertrouwen in. Als we niet door kunnen gaan, zou ik dat verwarrend vinden. Omdat ik echt denk dat dit is wat ik moet doen. Maar ik geloof ook dat God daar dan een bedoeling mee heeft. Misschien blijft Common & Sense altijd klein – dat is dan misschien het beste voor mij. Ik heb er wel rust en vrede mee: hoe het zal gaan, zo zal het moeten gaan.”

Verantwoordelijkheid

“Ondanks corona ben ik positief gestemd. Misschien heeft het ervoor gezorgd dat mensen bewuster zijn van wat ze kopen. Wat je koopt, dat support je. Als consument heb je veel macht, je bepaalt met elkaar de vraag. Aan de andere kant ligt de taak vooral bij bedrijven. Ik vind het hun verantwoordelijkheid – zeker van christelijke ondernemers – om goed te zorgen voor de mensen die bijdragen aan je product.

Bedrijven zijn vaak niet transparant over hoe en waar ze produceren, dus je kunt niet verwachten dat consumenten goed zijn geïnformeerd. Op een label staat vaak alleen uit welk land het komt. Maar iets uit India prima kan zijn – er is daar een tof project dat gerund wordt door Duitsers – terwijl in Italië bijvoorbeeld veel illegale Chinese sweatshops zijn. Als een merk fair trade belangrijk vindt, zullen ze dat een duidelijke plek geven op de ‘Over ons’-pagina op hun website. Geen blabla, maar een transparant verhaal met locaties van fabrieken en keurmerken. Op mijn telefoon heb ik een lijstje van merken waar ik echt achter sta. Als ik iets nodig heb, ga ik al die merken af. Dat is een fijne houvast.”

Benieuwd naar de kleding van Common & Sense? Kijk op commonandsense.nl en volg Janine op Instagram via @commonandsense.nl.

Tekst: Eline Visscher

Lees ook: 'Doe mee met de capsule wardrobe challenge!' Hoofdredacteur Griëtte doet ook mee!