Natuurfotograaf Daan Schoonhoven:

Met een natuurfotograaf ga je natuurlijk niet binnen zitten. Voor dit interview – de foto’s worden op een andere dag gemaakt – spreken we dus af om te gaan wandelen op landgoed Oldenaller in de Gelderse Vallei.
Wie een in schutkleuren geklede en gelaarsde natuurliefhebber verwacht, komt bedrogen uit. Daan (46) draagt kleurige designschoenen – “ik doe zo wel even mijn wandelschoenen aan, hoor” – en een felblauwe jas. De verrekijker om zijn nek hoort bij zijn vaste uitrusting, vertelt hij. En verder staan zijn ogen en oren altijd open. “Als je niet geïnteresseerd bent in vogels, mis je echt iets van wat er om je heen gebeurt. Je hoort ze altijd, ze zijn overal.”

Vreemde eend

Al snel gaat het gesprek over de EO, waar Daan jarenlang werkte op de afdeling nazorg. Hij was daar met name actief voor de jongerentak van de omroep. “Wervelpraise, Wervelwindavonden, het waren echt de hoogtijdagen... We werkten met twintig mensen op de afdeling en hadden zo’n zeventig tot tachtig vrijwilligers.” Zijn stem verraadt nog steeds het enthousiasme waarmee hij destijds zijn werk heeft gedaan. “Soms stelden we ons op als het geweten van de EO. Nazorg was binnen de EO een beetje een vreemde eend.” Over vogels gesproken.

Natuurfotografie

In die tijd hield de natuurfotografie Daan ook al bezig. Hij begon als 17-jarige met vogels kijken en lanceerde in zijn EO-tijd de website Birdpix.nl, om fotografen de gelegenheid te geven hun natuurfoto’s te delen. Op een goed moment, nu twaalf jaar geleden, waagde Daan de stap en begon hij een fotostockbureau. Inmiddels heeft hij negen merken op zijn naam staan die allemaal iets van doen hebben met natuurfotografie. “Ik werkte al tijdens mijn nazorgperiode ruim twintig uur per week aan de site, dus het was een vrij logische stap om voor mezelf te beginnen. Natuurorganisaties, uitgeverijen, overheidsinstellingen – allerlei partijen wilden onze foto’s.”

Fotowedstrijden

De prijzen voor foto’s stonden echter onder druk, en de groei van grotere stockbureaus zette door. “Daar kon ik niet tegenop boksen, dus ik moest mijn activiteiten uitbreiden en startte met mijn bedrijf Pixfactory. Dat is de koepel waar negen verschillende merken onder vallen. Onze visie is dat we natuurfotografen willen inspireren, faciliteren en informeren. We doen dit met events, workshops, cursussen, fotowedstrijden, boeken, websites, community’s en magazines.”
Zijn bedrijf van elf man sterk organiseert trainingen, workshops en events. “We doen het samen met zo’n honderd freelancers en tientallen vrijwilligers. Ik heb het ook altijd over ‘wij’, want zo ervaar ik het echt.”

Je studeerde ooit theologie in Leuven. Had je achteraf niet liever biologie gekozen?
“Mijn keuze voor dit vak was geen vanzelfsprekende. Ik koos voor theologie, omdat ik dienstbaar wilde zijn aan het koninkrijk van God. Het werk bij EO-nazorg paste daar goed in. En verder heb ik in Utrecht bij de baptistengemeente waar ik lid was een jongerenkerk opgericht. Ik deed kerkenwerk. Het hoorde allemaal binnen die roeping die ik op mijn zeventiende tijdens een toerustingsconferentie in Warschau ervaarde. Ik hield er echter geen rekening mee dat ik die roeping veel ruimer mocht opvatten.”

Zo onvoorstelbaar

Toen het “logische moment” zich aandiende om met natuurfotografie verder te gaan, vroeg Daan aan God of hij op de goede weg zat. “Ik kon me dat eigenlijk niet voorstellen. Maar tot drie keer toe kreeg ik een enorme bevestiging, zoals een opdracht en iemand die me zei dat ik hiermee door moest gaan.” Lachend: “Ik knijp mezelf regelmatig in de arm, omdat het zo onvoorstelbaar was dat ik dit zou gaan doen. De grap is dat ik ergens in mijn achterhoofd het idee had dat je als christen van alles kon worden, maar ondernemer... Dat zat toch wel op het randje. Tegenwoordig noem ik mezelf zonder schroom ondernemer. Ik ben over het bekrompen idee gestapt dat ondernemen alleen maar om geld gaat. Geld verdienen is voor mij nooit belangrijk geweest.”

Je hebt vorig jaar met je bedrijf het ‘Natuurfotografie Magazine’ overgenomen. Dat is best een gewaagde stap in deze tijd.
“Puur op gut feeling. Ik twijfelde enorm, maar toen ik onderzoek deed, zag ik dat magazines kans van slagen hebben als ze een niche bedienen, online actief zijn en evenementen organiseren. Aan die voorwaarden voldoen wij, dus we zijn ervoor gegaan. Inmiddels is de oplage verviervoudigd.”

Met een grijns: “Dat kan ik voor Visie niet bewerkstelligen hoor. En weet je, nog even over dat ‘dienstbaar zijn aan Gods koninkrijk’, ik heb het idee dat ik zo óók dienstbaar bezig ben. Door natuurfotografen te faciliteren en door hun een podium te geven bijvoorbeeld. Zelf blijf ik liever op de achtergrond, dat zit sterk in mij. Op sociale media zul je daarom ook niks mijzelf of mijn gezin vinden. Ik heb daar gewoon geen behoefte aan.”

Je hebt je roeping ruimer opgevat, vertelde je. Is je kijk op God daardoor ook veranderd?
“Ik heb het niet meer in mijn broekzak. Het is van veel geestelijke aannames en hoogdravendheid ontdaan. Ik kijk veel nuchterder naar de dingen om mij heen en weet dat God mij de capaciteiten heeft gegeven om zelfstandig keuzes te maken zonder daarbij te grijpen naar niet-bestaande geestelijke strohalmen.
Mijn visie op de kerk is in de loop der tijd behoorlijk veranderd. Ik hecht niet meer zo aan labeltjes. Een hervormde kerk of een baptistengemeente, ik zou van beide lid kunnen zijn. Daarmee niet alles even hard beamend, uiteraard... Extreem pinkster, extreem gereformeerd, het is allemaal voor negentig procent mensenwerk. Dat zouden we als kerken meer moeten toegeven richting elkaar en naar de buitenwereld toe. In naam van God heeft de kerk zo veel fouten gemaakt en mensen beschadigd.”

Zie je nog wel iets van God in de kerk?
“Ja, vooral in de kleine dingen. In een lied dat me raakt, of als er in een preek een nieuw licht op een Bijbelvers valt. De persoon van Jezus is voor mij alleen maar meer gaan schitteren. Zijn radicale liefde is heel concreet en toepasbaar in alle situaties. Die radicale liefde zegt mij bijvoorbeeld dat het niet alleen om mij draait, maar om God en om andere mensen. Voor Pixfactory betekent dat dat we soms projecten doen die geld kosten of niks opleveren. De wereld wordt er mooier van, geloven we, en mensen beter. Dus doen we het.”

Het wordt dus niet minder concreet.
Direct: “Zeker niet, mijn geloof bepaalt juist veel sterker mijn keuzes.”

Ik wil heel graag alles bij naam noemen

Met welke vogel zou jij jezelf vergelijken?
“Het klinkt misschien vreemd, maar ik vind dat haast te kostbaar om te zeggen, omdat de vergelijking best veel voor me betekent. Het is een vogel die zichzelf niet vaak laat zien, net als ik: de roerdomp. Een prachtig beest met een roep die enorm ver draagt, kilometers ver.
Ikzelf heb ook niet zo de behoefte om gezien te worden. Gehoord worden vind ik belangrijker. En ik wil heel graag alles bij naam noemen, ook alle soorten die je ziet. Niet alleen van vogels, ook planten, insecten en bomen. Ik denk dat ik daarmee bevestig dat ze er zijn. Het zijn niet zomaar ‘bloemen’ of ‘een zeemeeuw’; het is een rolklaver of een gekraagde roodstaart. Door ze bij hun naam te noemen worden ze als het ware meer wie ze zijn. Dat werkt bij mensen ook zo.”

De schepping zit zo ontiegelijk ingenieus in elkaar. Wat dacht je van nachtvlinders die feromonen uitscheiden om een partner aan te trekken? Zo complex. Alles hangt met alles samen. En kijk eens naar de structuur van een blad, zo briljant, zo waanzinnig. Ik kan God veel makkelijker God laten als ik zie hoe Hij dit bedacht heeft.”