'Omtzigt doet wat hij heeft beloofd'

Wie de kranten, overige media en peilingen tot zich neemt, kan nauwelijks tot een andere conclusie komen. Zo populair als de Twent voor de verkiezingen was, zo impopulair is hij nu. Kranten schrijven vernietigende profielen van de man en collega’s laten hem alle hoeken van de Tweede Kamer zien, omdat hij op een rommelige manier de eerste formatieronde heeft verlaten.

De kritiek op de manier waarop Omt­zigt dat heeft gedaan is terecht. Dat had veel beter gekund en gemoeten. Toch valt Omtzigt inhoudelijk veel minder te verwijten. Wie hem scherp volgt, moet tot de conclusie komen dat hij de afgelopen maanden consequent heeft geopereerd.

Voor de verkiezingen sprak hij uit een coalitie met de PVV niet te zien zitten. Op inhoudelijke gronden: een partij die de rechtsstaat hoog heeft zitten, zoals NSC, kan niet samenwerken met de PVV, zei hij. Iedereen die op hem stemde, had kunnen weten dat hij niet na de verkiezingen ineens wél met die partij in zee zou gaan.

Kort ná de verkiezingen schreef Omtzigt een brief waarin hij zijn bezwaren herhaalde. “Het verkiezingsprogramma van de PVV bevat standpunten die naar ons oordeel in strijd zijn met de Grondwet.” Omdat hij toch met de PVV ging praten, dachten velen dat hij zijn bezwaren had ingeslikt. Sommigen vonden het zelfs een schande dat er in die gesprekken überhaupt over de rechtsstaat gesproken zou worden.

Inmiddels weten we dat er in dit overleg niet aan de rechtsstaat is gemorreld. Het tegenovergestelde is gebeurd: Geert Wilders is aan al Omtzigts rechtsstatelijke bezwaren tegemoetgekomen. In een paar dagen tijd heeft Wilders al z’n niet-rechtsstatelijke plannen bij het grofvuil gezet. Hoe geloofwaardig dat is, mag je zelf beoordelen, maar diverse hoogleraren staatsrecht prezen de verklaring die Wilders, mede op instigatie van Omtzigt, heeft getekend. Hulde voor Omtzigt dus.

Voor NSC is die stap onvoldoende. Ondanks dat Wilders zich op alle mogelijke manieren heeft verbonden aan de rechtsstaat, wil NSC niet met hem in een kabinet. Het verleden weegt te zwaar. Het staat je vrij dat goed of slecht te vinden, maar inhoudelijk is weinig aan te merken op de houding van Omtzigt.

De helft van de kiezers die Omtzigt bij de verkiezingen op het schild heeft gehesen, laat hem nu net zo gemakkelijk weer vallen. Waarom eigenlijk? Hij doet niet anders dan hij had beloofd. De kiezers die hem nu verlaten, zijn een stuk minder consequent dan Omtzigt zelf.