Opa, waarom liet God het toe?

Na het voetballen rijden we naar mijn geboorteplaats Naarden. Daar kopen we een ijsje en vertel ik over de Spanjaarden, de Fransen en de Duitsers. Vooral het bloedbad van Naarden in 1572 maakt diepe indruk. Na dat ijsje rijden we naar huis. Althans, de laatste tijd maak ik een kleine omweg langs ’t Hooge Nest, op de grens van Naarden en Huizen.

Daar vertel ik hoe in dat huis zeventien mensen (merendeels Joden) ondergedoken zaten, samen met nog een aantal ‘losvaste’ onderduikers. Ik vertel hoe ze zijn verraden, en hoe Jannie en Lien Brilleslijper na Westerbork, Auschwitz en Bergen-Belsen, op het nippertje de oorlog hebben overleefd. Hoe ze in de laatste trein uit Westerbork zaten, en hoe de beide zusjes die andere zusjes – Margot en Anne Frank – in Bergen-Belsen hebben verzorgd en uiteindelijk hebben begraven.

Ik vertel dat de meeste bewoners van ’t Hooge Nest zijn vermoord. Dat alles weten we door het boek ’t Hooge Nest van Roxane van Iperen, inmiddels in vele talen vertaald (als u nog een boek op uw lijst voor de vakantie wilt zetten: koop dit boek). Rond 4 mei las ik het opnieuw en het raakte me tot in het diepst van mijn vezels. Dat zit iets anders bij de kleinzonen. “Weer de oorlog?” vraagt de ene. “Ik wil het over de toekomst hebben,” zegt de andere. En de derde zegt: “Opa, als God bestaat, waarom heeft Hij dat eigenlijk allemaal toegelaten?”

En dan rijden we verder naar huis. Ik vind dat in een tijd van groeiend antisemitisme de verhalen verteld moeten worden. Opnieuw en opnieuw. Ook en júíst als het een vraag oplevert die niet alleen de kleinzoon heeft, maar die ook resoneert in het hart van zijn opa.