Heb lief

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Heb lief – PopUpGedachte 7 juni 2018

Heb lief, zeggen de teksten. Misschien wel het meest gebruikte woord in spirituele en niet-spirituele zin om iets positiefs aan te duiden. En ik zeg dat bewust zo vaag, omdat het woord zo veel vage lading heeft gekregen. Liefde is Valentijn, maar ook de band tussen een moeder en een kind dat veel te jong sterft, liefde is het aaien van een vogeltje dat nog niet kan vliegen en er zo hulpeloos uitziet en de man die de Stille Oceaan wil gaan overzwemmen in 6 maanden. Waar dat precies liefde voor is, weet ik niet zo goed. Maar liefde is een rekbaar begrip, zoveel is zeker. We hebben zelfliefde, ziekelijke liefde, opofferende liefde, hoofse of platoonse liefde, vaderlandsliefde en wat je al niet kunt bedenken. En het lastige van een heel deel van deze liefde liefde of voorliefde is dat het een donkere kant bij zich draagt. Er is vast een mate van liefde bij Pegida, maar de uitingsvorm is macht en controle en ja, haat tegen alles wat Islam is. Er is liefde bij de ouders die niet willen dat hun kinderen homoseksueel zijn, maar ook dat is een liefde met een hele donkere schaduw bij zich. Mijn voorliefde voor ‘dingen doen’ maakt dat ik zomaar mensen met wie ik even geen dingen kan doen, vergeet. Is dat liefde? Het is tegelijk gebrek aan liefde, in elk geval aan aandacht.

Jezus zegt vandaag tegen een leergierige religieuze leider die wil weten wat het áller- állerbelangrijkste gebod is. Een beetje een strikvraag maar niet onsympathiek. Is het belangrijk om goed voor je kinderen te zorgen of goed voor je ouders, is het belangrijk om je werk eerlijk te doen of om niet te stelen in de supermarkt. Is er überhaupt een rangorde aan te wijzen? Jezus denkt van wel en tegelijk van niet. Hij noemt de twee grootste woorden: heb god lief boven alles. En je naaste als jezelf.

God liefhebben klinkt rijkelijk vaag en religieus, iets voor ingewijden. In het echte leven betekent het misschien wel dit: dat je het recht meer liefhebt dan je eigen gewin, dat je de stem in je geweten die zegt het goede te doen meer liefhebt, dan de andere stem die zegt ‘dat toch niemand het ziet’. God liefhebben boven alles is geen abstractum, het is houden van het goede, ware en schone, ten koste van alles, ook van je eigen overlevingsinstincten.

Sommige gelovigen vinden mijn werk horizontalistisch. In deze betekenis: voor wat jij doet hoef je toch niet in god te geloven. Het is allemaal zo aards. Ze dagen eigenlijk uit om te kiezen tussen twee grootheden: de liefde voor de ander, de mens, de aarde en de liefde voor het goddelijke, het hogere, de spiritualiteit. Jezus van Nazareth is vrij helder: er is geen prioriteit tussen beide: het grootste gebod is de liefde voor de hogere, de stem, het geweten en het tweede gebod, dat daaraan gelíjk is: hou van uw naaste als uzelf.

Hou van uw naaste als uzelf blijkt nog niet zo eenvoudig. Wat betekent het? Ik heb het weleens geparafraseerd met: heb uw naaste lief zoals uzelf (geliefd bent). Zie eens hoeveel mensen van u houden, om niet. Geef dat dan weer door aan anderen, zodat ook zij kunnen zeggen dat om hen gehouden wordt om niet. Dat was best een redelijke gedachte, maar of het er staat?

Anderen zeggen: zie je, je moet eerst van jezelf houden anders kun je niet van een ander houden. Een volgordelijkheid die weinig hoop biedt op veel liefde voor anderen. Net zo moeilijk om jezelf te vergeven is het om van jezelf te houden, die twee horen namelijk bij elkaar en het verschilt een beetje per karakter maar werkelijke zelfaanvaarding is een lange weg. Arme naaste, als die daarop moet wachten.

Vandaag denk ik: beschouw de naaste niet als de ander. Ubuntu is het principe dat zegt: ik besta om dat wij bestaan. Er is geen ander. De ander is ikzelf en ik ben de ander. We zijn onlosmakelijk verbonden. Hou van uw naaste – alsof hij een deel van uzelf is. Alsof uw naaste niet de ander is, maar familielid, eigen bloed, deel van jezelf. Wat hem overkomt, overkomt jou, wat haar gebeurt, gebeurt jou.

Het grote gebod gaat over het geweten en over de ander, over koers houden en inclusie, over verbinding van het diepe verlangen dat iedereen kent: een goed mens zijn. Én de verbinding aan de naaste alsof hij eigen vlees en bloed is. En die twee steeds maar weer doen. Proberen. Opdat de wereld verandert.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart.

Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95