Het is niet moeilijk, het is onmogelijk

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Het is niet moeilijk, het is onmogelijk – PopUpGedachte maandag 28 mei 2018

Altijd goed om te zorgen dat mensen het opgeven: Zeggen dat het onmogelijk is, niet te doen, lukt toch niet, het helpt niet, vergeet het maar. Er zijn er dan die hun tanden er alsnog inzetten, maar dan geloven ze je domweg niet. We praten wel over ‘doing the impossible’ en dat soort stoere dingen. Maar als we onze kinderen opvoeden of met elkaar vergaderen dan is iets wat onmogelijk is, iets dat geparkeerd moet worden. We werken aan het haalbare. Iets wat moeilijk is, wat net kan. Big Hairy Audacious Goals, dat is allemaal tof. Maar het onmogelijke?

Vanochtend lees ik iets over de verhouding tussen gepriviligeerd leven en het goede leven. Tussen de plekken waar hemel en aarde elkaar vinden en de bevoorrechte plekken in het westen. En die verhouding is niet heel hoopvol, volgens Jezus van Nazareth. Hij lijkt te beweren dat het onmogelijk is om een goed mens te zijn én gepriviligeerd te zijn, om rijk te zijn en rechtvaardig. Dat klinkt heel socialistisch, heel social justice warrior-achtig en vooral extreem-links. En zo kennen we Jezus van Nazareth niet, en de kerk niet, dus er moet een andere oplossing zijn. Maar dat is nog niet zo gemakkelijk met de lezing van vanochtend.

Een jongeman die behoorlijk goed in zijn slappe was zit, het gaat hem voor de wind komt bij Jezus van Nazareth en vraagt zich af wat hij nog meer moet doen dan zich houden aan allerlei morele en religieuze geboden om een goed mens te zijn. Als de man doorvraagt zegt Jezus dat hij al zijn bezit moet verkopen. Dat maakt de man verdrietig en hij vertrekt. Jezus verzucht: wat is het toch moeilijk voor een rijke om dat goede leven, het koninkrijk van het goede, binnen te gaan. Het is makkelijker om een kameel door het oog van een naald te duwen.

Er zijn heel wat theoriën geweest om die kameel toch door het oog van de naald te krijgen. Volgens sommigen zou het een poortje zijn die de naam ‘oog van de naald’ draagt in de stadsmuur van Jeruzalem. Deze theorie stamt uit de Middeleeuwen. Daarvoor werd het over het algemeen opgevat als een uitdrukking. Vergelijkbaar met: als Pasen en Pnksteren op één dag vallen. Of ‘when hell freezes over’. Ik heb het altijd een leuke theorie gevonden. Zo’n kameel op z’n kniën, die dan z’n last af moet leggen. Een rijke, gepriviligeerd mens moet gewoon zijn voorrechten loslaten. Een extra uitdaging, een soort hindernis baan. Je moet wat beter je best doen.

Nonsens, zeggen de commentatoren. De leerlingen kijken namelijk niet met bewondering naar hun leraar die mooie wijze dingen zegt over knielende kamelen. Ze schrikken zich kapot en zeggen: wie kan er dan nog binnengaan in dat goede leven. En jezus zegt: goed gehoord, dat is onmogelijk. Voor mensen dan he? Zegt hij.

Als het ging om knielende kamelen, waarom zouden de leerlingen dan zo schrikken van die uitspraak. Zij waren niet typisch rijk. Verklaring is dat het vooral verwarrend is. Toen – en nu nog steeds – hebben we de neiging om privileges en voorspoed te zien als een resultaat van goed werk. Je hebt je best gedaan, je hebt geïnvesteerd, je bent wijs geweest, je hebt Tesla’s gebouwd, of Iphones, je hebt Windows voortgebracht, je hebt naam gemaakt. Of in algemenere zin: we hebben democratie hier, en rijkdom en een verzorgingsstaat. Gevolg van goede keuzes, wijze religie, zie maar eens hoe voorspoedig het de zogenaamde christelijke landen gaat en hoe armoedig en verkloot de islamitische landen zijn – zegt men dan – hebben wij het toch beter gedaan. Voorspoed en welvaart is een gevolg van goed handelen. Dat was toen het idee, maar dan religieus ingekleurd: god zegent de man of vrouw die het goed doet. Dat is nog steeds het instinct: goede keuzes leveren goede resultaten, ergo: goede resultaten zijn vaak een gevolg van dat je het goed hebt gedaan.

Dit schrijft Hauerwas. Het lastige puntje van christendom is dat je besluit dat je leven niet langer jezelf toebehoort. Geen controle, geen macht, geen legacy, niets. En zelf je leven wegleggen is niet voor de priviliged, dat is voor de depressieven, de ouden van dagen, de mensen zonder kwaliteit van leven of die zinloos lijden. Dat is onmogelijk en ondenkbaar voor hen wie het goed gaat. Het druist in tegen alles. Hmm. Een andere schrijver zegt: It may be easier for a camel to go through the eye of a needle than for a professor, a doctor, a lawyer, a bishop, a nurse, a teacher, a businessman, etc., to get involved in the kingdom of heaven now! In any position of privilege there is the danger that the status and power become primary. In T.S. Eliot (1888-1965)’s play Murder in the Cathedral there is the line, “They who serve the greater cause have the greater danger of the cause serving them.”

Niet zulke opwekkende gedachten. Tenzij we al betrokken zijn in dat ‘koninkrijk van het goede’ ondanks de gedachte dat we het nog moeten verdienen of dat we ons best moeten doen om het waard te zijn. Dat wie het wil verdienen tegen net zo’n opgave aankijkt als iemand die de liefde van een ander wil verdienen door keihard z’n best te doen – en dan op een goede dag tot de conclusie komt dat het onmogelijk is om het te verdienen, en de ander meldt dat hij of zij allang van je hield voor je je best ging doen. Zoiets zou ik wel een interessante wending vinden. Op de onmogelijkheid dan maar. Misschien dat we het dan pas opgeven om het te verdienen en zien wat we allang ondanks alles hebben gekregen.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart.

Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95