Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Vast niet

Deel:

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren!  

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Vast niet – PopupGedachte vrijdag 16 februari 2018

Ben jij al begonnen met vasten? Het is een oude katholieke traditie die steeds meer hipheid om zich heen krijgt hangen, die in een steeds grotere behoefte voorziet. Verlangen naar iets dat puur is, naar rust, reinheid en regelmaat en naar het moment dat die ene broek weer past. Zo plat kan het ook wel weer zijn. Iemand laat de koffie staan, omdat het niet gezond is die energiepieken en -dalen gedurende dag. Veertig dagen lang, ik heb er fiks respect voor. Een ander laat diezelfde koffie staan om elk moment opnieuw eraan herinnerd te worden, soms met bonkende koppijn, dat hij of zij wilde leven met het besef van die eeuwige, die kracht daar achter en boven en buiten en binnen. Een clean-up, een herinnering, het zijn tools die tegemoet komen aan een soort eigen zwakheid. Dat wat we willen, sneeuwt zo vaak onder in dat wat ons de hele dag overkomt. We willen minder koffie drinken, maar dat duurt dan vaak precies tot koffiepauze één – en dan willen we opeens méér koffie drinken. Tot bij de derde koffie van de dag de spijt en de maag protesteren en we onszelf even een jammerlijk verslaafd geval vinden. We willen vaker stilstaan bij onszelf, God, spiritualiteit, wat dan ook en we doen een keer yoga, we doen een keer bidden en daarna – omdat je het een keer laat hebt gemaakt, omdat je ziek bent geworden, omdat het op déze ochtend wel heul veul gevraagd is – willen we het niet meer. De wil is toch ook maar een dingetje he? Willen we wat we willen? Vast niet, meestal niet. En daarom vasten we. In zo’n veertigdagentijd.

Je zou verwachten dat de katholieke kerk die de leesroosters heeft opgesteld, heul vroeger, een paar mooie bemoedigende teksten er tegenaan zou gooien, zo in de eerste week. De goegemeente heeft nog koppijn van het carnaval, het zweet des aanschijns ruikt nog naar de feestelijkheden die tot woensdagavond hebben geduurd en nu is men aan het vasten en de overgang kan niet groter zijn. Dat moet een beetje de geschiedenis zijn, ondertussen begint het erop te lijken dat protestants, jong, noordelijk Nederland het vasten heeft herontdekt en zuidelijk Nederland het carnaval aanhoudt en elk jaar weer verder oppompt om na de vasteloavend over te gaan tot de orde van de dag. Vasten? Vast niet, denk ik.

Maar de aanmoediging? Uit die oude katholieke leesroosters? Vanochtend niet, hoor. Vast niet, roept Jesaja. Doe maar niet. In ronkende woorden. En dat gaat zo:  ‘Waarom ziet Gij niet dat wij vasten, merkt Gij niet dat wij ons vernederen?’ Op de dag dat gij vast zoekt gij nog uw voordeel, en beult gij uw slaven af. Gij kijft en krakeelt als gij vast en slaat er boosaardig met uw vuisten op los. Neen, bij een vasten als dit dringt uw stem in den hoge niet door. Is dat soms het vasten dat Ik verkies, is dat een dag waarop de mens zich vernedert? Zijn hoofd als een riet laten hangen en neerliggen in zak en as: noemt gij dat soms vasten, en een dag die Jahwe behaagt? Is dit niet het vasten zoals Ik het verkies: boosaardige boeien slaken, de strengen van het juk losmaken, de geknechte de vrijheid hergeven, en alle jukken door te breken? Is vasten niet dit: uw brood delen met wie honger heeft; arme zwervers opnemen in uw huis; een naakte kleden die gij ziet en u niet onttrekken aan de zorg voor uw broeder? Dan breekt uw licht als de dageraad door.”

Er zijn er die denken dat Jezus van Nazareth pas dat oude Joodse wetticisme doorbreekt, nou mooi niet. Jesaja kon er ook wat van. En nog veel meer van die oud testamentische teksten. Niks geen buitenkant, geen dom gehoorzamen, een harde confrontatie én een concrete uitdaging: als jouw vasten niet gaat over de ander, vast dan niet. Of noem het geen vasten. Ik denk dat dit er staat. Lullig – en dat meen ik serieus – want het vasten waarmee je het eigen lijf wilt ontgiften, het vasten waarmee je de eigen spiritualiteit wilt voeden is toch ook mooi? En toch staat het hier niet tussen als optie. Deze oude Israelitische Joodse vasters, die vastten omdat het moest van hun geloof en serieus deden ze het hoor! Man, man, chagrijnig werden ze er van, zo serieus waren ze aan het vasten. Een hele dag niet eten, grauw en vermoeid en tevreden over de toewijding van zichzelf, zo eindigde dan zo’n vastendag of vastentijd.

Maar vastentijd ging niet over jou, zegt Jesaja. Ging over die ander. En dat is lastig, want de ander is niet te controleren. Het is minder makkelijk te doen. Even veertig dagen mensen van hun juk ontdoen. Geen idee hoe dat werkt.

Nou kan iedereen die niet meedoet met vasten grappig gaan doen over mensen die het wel proberen. Ook lullig, niks doen is nooit de aanmoediging uit dit soort teksten. Misschien begint het wel hier: Bij besef en inkeer, niet zozeer naar onszelf of de eigen lijfelijkheid, maar naar het feit dat het zo verrekte moeilijk is om de ander te zien, in wat hij of zij nodig heeft, om te beseffen dat we onderdeel zijn van systemen in dit deel van onze wereld waar anderen voortdurend de dupe van worden, dat we niet in staat zijn om noch in onze straat noch in Afrin, waar dan ook – de vrede te doen ontstaan die zo keihard nodig is.

En de psalmdichter zegt vanochtend: “Ik erken dat ik misdreven heb, jegens U alleen heb ik gezondigd, in geschenken hebt Gij geen behagen, wat ik U ook bied, Gij wilt het niet. Wat ik offer, God, is mijn boetvaardigheid, een vermorzeld en vernederd hart wijst Gij niet af.”

Als vasten betekent dat we moeten breken met alle onrecht en we ons realiseren hoe diep dat onrecht in ons systeem zit, of het nou ons geld is dat wordt gebruikt om te investeren in wapenhandel of de andere ouders op school die we gewoon niet kunnen luchten of zien, hoe diep zit het? En dan de pijn ervan voelen, en de spijt. Hoe rottig dat ook is. En dat dit dan vasten is. En dat dit dan ruimte biedt, voor verandering, voor genade, voor wat dan ook. Vrolijk vasten, zou ik zeggen. Met of zonder koffie, yoga, gebed en wat dan ook. Als ergens maar ruimte ontstaat voor de spijt en de verandering. Heb het goed.


afbeelding
afbeelding.

De mooiste 25 ochtendgedachten van de afgelopen tijd vind je nu in dit boek: Lazarus staat op. De teksten van Rikko zijn aangevuld met prachtige illustraties van zijn vrouw Joanne Zwart. Meer info vind je hier.

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--