Rob Bell: ‘Jezelf weggeven, dat is het patroon waar Jezus steeds op wijst’

Kun je uitleggen wat er precies aan de hand is als Jezus het heeft over het drinken van zijn bloed en het eten van zijn lichaam? (in Johannes, hoofdstuk 6)? Ik snap dat het gaat over zijn dood en opstanding, maar is er misschien nog een context die ik mis?

Er is een goede kans dat de context waarnaar je verwijst iets te maken heeft met de Griekse god Dionysus (ook wel bekend onder zijn Romeinse naam Bacchus, als in ‘bacchanalen’). Dionysus was de god van de wijn en de vruchtbaarheid en van feesten en akkerbouw en later ook van het theater. Er werd gedacht dat hij de wijn had uitgevonden, dus dan weet je het wel: feest! 

En hoe kreeg je de kracht van Dionysus, volgens de overlevering? Je eet zijn lichaam en drinkt zijn bloed. Dat was een gangbare praktijk onder godsdiensten in de oudheid – ze geloofden dat je de krachten van de goden tot je kon nemen in een heilige maaltijd.

Voller worden van het leven

Een aantal jaren geleden maakte ik een trektocht door Turkije. Onze gids nam ons mee naar de ruïnes van een enorme feestzaal die werd gebruikt voor Dionysische feesten. Daar zaten mensen in die tijd urenlang te schranzen en te slempen. En nu een vraag: Aan wie is het evangelie van Johannes geadresseerd? Aan de mensen in Klein-Azië (het tegenwoordige Turkije). En in welk gebied in de oude wereld was Dionysus heel populair? In Klein-Azië.

Dus wat doet de schrijver van het evangelie van Johannes hier? Hij vertelt het Jezusverhaal aan zijn gehoor in de taal en symbolen die ze konden begrijpen en waarmee ze vertrouwd waren… Dus, ja, ik denk dat er hier in Johannes 6 wel een bepaalde context is. Wat een interessante vraag oproept: wat is de bedoeling? Want met Dionysus was het zo dat je zijn lichaam at en zijn bloed dronk, zodat je voller zou zijn van het leven van de goden. Dat was iets wat je deed voor jezelf.

Een patroon waar Jezus voortdurend op wijst

In het evangelie van Johannes gebruikt Jezus soortgelijke taal, maar hij verwijst naar het offer. Dat hij zichzelf weggeeft tot genezing voor de wereld. Er is een patroon, een bedoeling. Een pad waar Jezus mensen voortdurend op wijst. En dat houdt in dat ieder van ons zichzelf geeft in zijn naam tot genezing van de wereld. Het gaat over iets wat zoveel groter is dan ieder van ons.

Dus de taal en de symbolen in Johannes 6 waren een bekende ingang voor het publiek, maar de betekenis en de bedoeling waren heel anders.