Rouwen om Job

Joke: “Twee jaar lang heb ik mijn bijbel bijna niet opengedaan. Ik was boos op God. Job was zo goed bezig, hij zette zich enorm in voor eenheid in de kerken. God sneed zichzelf in de vingers door Job weg te nemen. Van Psalm 13 hoorde ik de klachten, het laatste stukje sloeg ik over.

Het is nu bijna 5 jaar later na Jobs overlijden. Wat na 23 juli 2013 zo onmogelijk leek, blijkt niet onmogelijk te zijn; leven zonder Job. Het leven zonder Job maar mét Dagmar is een voortdurend vallen en opstaan binnen mijn emoties. Rouwen is rauw, is pijnlijk, is onvoorspelbaar, is eenzaam, is confronteren en een doorgaand proces. Een verlies ervaren; dat is wat rouwen is. Ik ervaar het verlies en het verdriet en de pijn. Het hoort bij me en het is bij me. Rouwen is het langzaam maar zeker gaan begrijpen dat mijn leven zo ingrijpend veranderd is en nooit meer hetzelfde zal worden.  Het is onomkeerbaar. Tijd heelt niet, maar het leert mij anders omgaan met het verdriet, de pijn en het gemis.

Verandering

Mijn leven is veranderd. Mijn zijn, mijn persoon is veranderd. Er is met Job een deel van mijzelf doodgegaan. Mijn leven samen met hem bestaat niet meer, dus alles wat daarbij hoorde, ben ik verloren en zijn herinneringen. En dat is onbeschrijflijk pijnlijk…

Het maakte me soms onzeker. Wie ben ik zonder Job? En natuurlijk ben ik iemand met eigen kwaliteiten, eigenschappen en karakter. Maar door het samenleven met Job schuur- en schaafden we aan elkaar, leerden we van elkaar en namen we dingen van elkaar aan en over. De persoon die ik ben wordt ik mede door de mensen om mij heen en Job heeft daarin een grote plaats gehad.   

‘Wat zou papa ervan vinden hoe ik er nu uitzie?’

De beschrijving van de rouwtaken van de Amerikaanse rouwdeskundige W. Worden* hebben mij geholpen. Deze taken gaven me herkenning bij wat ik voelde, het gaf me houvast in de chaos die in mij ontstond en het gaf me toch ook perspectief voor de toekomst. De gesprekken die ik had met een psychologe waren steunend en verrijkend. Ik vond het ook fijn om boeken te lezen met ervaringsverhalen en/of informatie over rouwverwerking. Door dit alles zijn er nieuwe inzichten, is er groei en persoonlijke ontwikkeling ontstaan in mijn leven zonder Job. Dat is mooi en daar ben ik dankbaar voor, maar tegelijk is het pijnlijk. Want juist dàt wil ik zo graag met hem delen…

Ik heb een fotoboek gemaakt van de periode van het ziek zijn en rondom het overlijden van Job. Ik heb voor ons beiden een troostkleed van de kleding van Job gemaakt. Dagmar heeft een herinneringskist en we hebben in de kamer een fotowand gemaakt waar papa veelvuldig opstaat. 

Samen delen, samen dromen

Gelukkig kan ik zeggen dat het goed met ons gaat. Dat wil niet zeggen dat het klaar is, nee, het missen van Job zal altijd met ons meegaan. En er zullen altijd weer nieuwe momenten komen waarop we ermee geconfronteerd worden. We praten veel over Job, soms zomaar in de kleine dingen. ‘Dit vond papa lekker, hè’, ‘Hield papa van lezen?’ Of voor het slapengaan: ‘Wat zou papa ervan vinden hoe ik er nu uitzie?’ ‘Wat zou papa ervan vinden van dat ik nu in groep 5 zit?’ Iedere uitspraak, iedere opmerking is een moment om bewust stil te staan bij papa die er niet meer is. Samen verdrietig zijn, samen delen en soms samen dromen over hoe het zou zijn als de hemel een bezoekuur had…..

Inmiddels ben ik een coach-opleiding bij Groundwork gestart, vanuit het verlangen om mijn persoonlijke ervaring in te zetten en te delen met anderen mensen. Om anderen te kunnen ondersteunen en begeleiden bij rouw- en verlieservaringen. Mijn Godsbeeld en daardoor mij geloof is veranderd. Ik keerde mij af vanuit gevoelens van onbegrip, onmacht, boosheid, verdriet, teleurstelling en onrechtvaardigheidsgevoel. Als er iemand was die het overlijden van Job had kunnen voorkomen dan was God het wel, maar Hij heeft het niet gedaan…

Dan gaan regelmatig de tranen stromen

Nu, bijna 5 jaar later, leer en ontdek ik steeds meer dat ik mij van God afwendde, maar dat Hij dat niet van mij deed. Terugkijkend zie ik dat Hij gezorgd heeft. Ik heb Hem bewust losgelaten, maar Hij mij niet. En ik leer en aanvaard steeds meer dat Hij erbij was in al die momenten die voor mij zo onmogelijk diep en verdrietig waren. Hij was erbij, Hij huilde met me mee, troostte mij wellicht. Maar dat ervaarde ik toen niet. Mijn geloof was er nog wel, rationeel, maar het vertrouwen was geschaad; het voelde alsof mij onrecht was aangedaan. Ik kan nog steeds momenten hebben dat ik dat voel, en boos ben. En dat ik het niet begrijp. Ik heb in die periode vaak naar Christelijke muziek geluisterd dat heeft me geholpen en bemoedigd. Hoe iemand anders toch soms zo goed mijn gevoel kan verwoorden, dat is mooi. Dan gaan regelmatig de tranen stromen.”

Tips

• Rouwen is rauw en is hard werken. Gun jezelf tijd en geef er aandacht aan.
• Rouwen valt niet te plannen. Het overkomt je. Als het daar is, laat het er zijn en deel het zo mogelijk met naasten.
• Als je verdrietig bent en moet huilen, schaam je niet. Je lichaam geeft iets aan. Laat de emotie er zijn. Datzelfde geldt voor andere emoties.
• Wees alert op de balans tussen rouwen en bouwen. Waarbij rouwen staat voor stil staan bij…, er tijd voor maken, het er laten zijn. En bouwen voor de dingen van alledag weer oppakken, je werk, de opvoeding en dergelijke. Dat zijn twee sporen die in balans moet zijn, anders ontspoort je trein.
• Het is steunend als je een aantal mensen dichtbij je hebt met wie je dingen kunt delen. Met wie je verdrietig kunt zijn, maar met wie je ook kunt ervaren dat genieten (weer) mogelijk is. 
• Probeer, als je eraan toe bent. In contact te komen met mensen die eenzelfde ervaring hebben meegemaakt. De herkenning, de bevestiging, het kunnen delen en het feit dat de ander het snapt, doet goed.
• Realiseer je dat mensen het moeilijk vinden om in contact met jou te zijn, leer om steeds meer zelf aan te geven wat je nodig hebt.

* Rouwtaken

Rouwtaak 1: De realiteit van het verlies onder ogen zien, erkennen dat die ander er niet meer is en nooit  meer terug zal komen.

Rouwtaak 2: Het aanvaarden en ervaren van de emotionele pijn, die het gevolg is van het verlies.

Rouwtaak 3: Je leven herinrichten na het verlies, de draad weer oppakken, hoe moeilijk dat ook kan zijn.

Rouwtaak 4: Het verlies een plaats geven in je leven. Anders gezegd: het verlies verweven met je verdere leven.

Meer artikelen over rouwverwerking kun je ook lezen op de website van Ik mis je.