Waarom je op een vrouw zou moeten stemmen

In 7 van de 345 gemeenten in Nederland is de helft of meer van de raadsleden vrouw. Na de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 was het aantal vrouwen in de raad 34 procent, nu is dat nog maar 31 procent. De meest voorkomende voornamen bij raadsleden zijn Jan, Peter, Henk, Hans en Wim. En dat moet veranderen, vindt Laurie (20). Zij is vrijwilliger bij Stem op een Vrouw, de stichting die zich hard maakt voor meer vrouwen in de politiek.  

Want dat vrouwen politieke functies bekleden, is belangrijk, vindt Stem op een Vrouw. “Mensen moeten zich kunnen herkennen in leidinggevende functies én die zelf durven bekleden”, vertelt Laurie. “Er is uit onderzoek gebleken dat wetgeving beter wordt, als de representatie in de politiek beter is. Dat heeft vaak met onderwijs en zorg te maken. Een debat over abortus, conceptiemiddelen en zwangerschapsverlof is anders wanneer het door mannen wordt gevoerd, dan wanneer vrouwen zo’n debat voeren – omdat ze er zelf ervaring mee hebben. Als mensen goed gerepresenteerd worden, hebben ze ook meer vertrouwen in de politiek. Ze gaan vaker stemmen en kunnen zo hun vertegenwoordiging verbeteren. Zo kan politiek doorwerken in de huiskamers.” 

Wat Stem op een Vrouw doet  

Stem op een Vrouw ontwikkelt lespakketten, geeft trainingen, doet onderzoek naar vrouwen in de politiek en biedt een mentornetwerk voor vrouwen die een politieke functie hebben of willen. En ze promoten de ‘stemtip’, waarmee je door middel van je voorkeursstem meer vrouwen de politiek in kunt krijgen. Het idee: kijk in de peilingen wat het zetelaantal van jouw partij is, en stem op de eerste vrouw onder die lijn – zo wordt een man vaak gewisseld met een vrouw.

Laurie maakt deel uit van team Educatie. Zij en haar team ontwikkelden afgelopen jaar een lespakket over de geschiedenis van het vrouwenkiesrecht. Daar is Laurie – die Onderwijswetenschappen studeert – erg trots op. “Vaak blijft zo’n geschiedenisles bij Aletta Jacobs in 1919. Terwijl Nederland in die tijd ook kolonies had, zoals Suriname en Nederlands-Indië, waar het vrouwenkiesrecht helemaal niet geregeld was. Sommige delen van het Nederlands koninkrijk hebben nog maar vijftig jaar vrouwenkiesrecht. In het lespakket geven we daar aandacht aan, met filmpjes, een werkboek, PowerPoints en een team van gastdocenten.”  

‘Ik hoop dat er een generatie opgroeit met het idee dat ze verschil kunnen maken’ 

“Daarmee hopen we de boodschap uit te dragen aan kinderen: iedereen kan en mag zich gerepresenteerd voelen. Dat vind ik ontzettend belangrijk. Ik hoop dat er een generatie opgroeit met het idee dat ze gehoord kunnen worden, dat ze verschil kunnen maken, dat er rolmodellen zijn op wie ze lijken.” 

Onlangs bracht Stem op een Vrouw samen met ANP in kaart voor welk deel de Nederlandse gemeenteraden uit vrouwen bestaat. En dat is dus slechts 31 procent. Schokkend, vindt Laurie. “Ik vind dat echt bizar. Zeker de gemeenteraad, de plek die is bedoeld om juist lokaal met elkaar een gemeenschap te vormen. Hoe tof zou het zijn als de raad van je stad of dorp bestaat uit meer vrouwen, jongeren, mensen met een beperking en verschillende culturele achtergronden – zodat er met iedereen rekening wordt gehouden en iedereen zich gerepresenteerd voelt?” 

Heersende cultuur  

“We horen vaak: ‘Maar misschien willen vrouwen überhaupt niet de politiek in?’. Ik denk dat dat wel meevalt, zeker als je vrouwen de plek gunt om het te gaan proberen. Daarom zijn rolmodellen zo belangrijk. Als er een paar zijn, durven meer vrouwen aan te sluiten. Daar proberen wij tussen te zitten.” 

‘Vrouwen in de politiek krijgen veel met haat te maken, bijvoorbeeld of ze niet beter kunnen gaan schoonmaken’ 

“Dat er nu minder vrouwen in de politiek zitten, heeft denk ik vooral te maken de cultuur die er heerst. De gemeenteraad kost best veel tijd ’s avonds. Omdat de zorgtaak veel op vrouwen neerkomt, is dat voor hen minder haalbaar – ook al denk ik niet graag in die hokjes. Ook krijgen vrouwen in de politiek veel te maken met online haat. Dat gaat dan vaak over hoe hun haar zit, wat voor kleding ze dragen en of ze niet beter kunnen gaan schoonmaken. Dat lijkt me ontzettend frustrerend als je zo je best doet. Dat is het beeld dat mensen hebben van politiek: mensen die schreeuwen tegen elkaar en iedereen die een mening over je heeft. In onze trainingen leren vrouwen hoe je daarmee omgaat.” 

50 procent vrouwelijke ministers  

In het nieuws werd het breed uitgemeten: 50 procent van onze nieuwe ministerploeg is een vrouw. “Dat is mooi, maar uiteindelijk is de regering alsnog niet heel inclusief. De partijen hebben bijna allemaal dezelfde achtergrond. Gezien de onderwerpen in het regeerakkoord denk ik niet dat 50/50 het grootste verschil gaat maken op onderwerpen over vrouwenrechten en gelijke kansen. Maar ze geven er wel een signaal mee af dat het belangrijk is om hierover na te denken. Ik denk dat het een mooie eerste stap is. 

We heten Stem op een Vrouw, niet: ‘Stem op een willekeurige vrouw en laat daarna vier jaar niks meer van je horen’. We vinden het belangrijk dat die diversiteit naar voren komt. Dat begint met man/vrouw, maar gaat verder met leeftijd, opleidingsniveau en verschillende achtergronden. Over het algemeen zitten in links-progressieve partijen meer vrouwen. In kleine gemeentes bestaat de raad vaak uit meer mannen, en zijn vrouwen dan ondersteuners op de lijst. Ik merk wel dat gemeentes hun kieslijsten diverser maken, het speelt enorm.” 

Successen  

“Toen we begonnen, tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in 2017, was een derde van de Tweede Kamer vrouw. Met onze eerste campagne hebben we drie extra vrouwen de Kamer ingekregen. De stemtip werkt dus. In 2018 zijn er 75 meer vrouwen de gemeenteraad ingestemd met voorkeursstemmen in de zeventig grootste gemeenten. 

Of het allemaal door ons komt, wil ik niet zeggen, maar ik denk wel dat we er een groot aandeel in hebben. Het komt ook door de mensen zelf, die inzien dat zij verschil kunnen maken. We hebben een ontzettend groot bereik op sociale media, waar onze boodschap vaak goed wordt ontvangen. Dat is ook het doel geweest: dat mensen gaan inzien dat het belangrijk is.” 

Tip voor de Gemeenteraadsverkiezingen  

Tot slot geeft Laurie nog een tip voor de komende gemeenteraadsverkiezingen. “Stem niet op de eerste vrouw bij jouw partij, maar kies bewuster. Kijk hoeveel zetels de partij op dit moment heeft, en kijk dan naar de vrouw die net onder die zetels staat. Sluit zij aan bij wat jij belangrijk vindt? Zorg dat je op iemand stemt die jou representeert. Zo komt de politiek dichtbij. Het is zoiets kleins, maar maakt zo’n groot verschil.” 

Bij Stem op een Vrouw werken voornamelijk vrouwen. Hebben zij zelf ambitie om de politiek in te gaan? “Daar hebben we het weleens over. Maar ik denk dat onze plek meer hier is dan daar – we ondersteunen graag, maar daar blijft het – voor nu – bij.” 

Lees ook: Pauline (25) is raadslid: ‘Hield ik een pleidooi, dan keken mensen mij vertederd aan’