Wat is de invloed van depressie of burn-out op je seksleven?

Seksuoloog Cocky Drost geeft tips: ‘Zorg dat je elkaar niet kwijtraakt’

13 mei 2024 · Leestijd 4 min ·

· · · ·

Als je kampt met een depressie of burn-out, zet dat je hele leven op z’n kop. Oók je seksleven. Hoe ga je daarmee om, en wat kun je als partner doen? Relatietherapeut en seksuoloog Cocky Drost legt uit en geeft tips.

Allereerst: als het gaat over dit onderwerp, moeten we volgens relatietherapeut en seksuoloog Cocky Drost niet de term ‘libido’ gebruiken. “Libido is een term die niet klopt, alsof je een aangeboren behoefte hebt aan seks”, vertelt ze. “Het is niet dat je wakker wordt en je hebt een bepaald libido. Je zou het moeten definiëren als ‘behoefte aan seks’. Die ontstaat door externe prikkels, zoals een leuk contact met iemand, bloterige beelden of een mooi verhaaltje. Dat is voor iedereen anders.”

Minder gevoelig voor externe prikkels

Door een depressie of burn-out kan die prikkelgevoeligheid afnemen, legt Cocky uit. “Door medicatie kun je vlakker worden, en word je misschien minder geprikkeld door de dingen die jou eerder wel prikkelden. Maar ook in brede zin kan een depressie of burn-out effect hebben op de geestelijke, sociale en emotionele verbinding tussen jou en je partner. Je wereldbeeld is somber en je kan je eenzaam en mislukt voelen. Je denkt ‘Ik verdien hem of haar niet’ en trekt je terug. En dat heeft weer effect op jouw behoefte aan seks, intimiteit en nabijheid van je partner. Zelfs een aanraking kan je dan al te veel zijn.”

Depressie als gezamenlijke vijand

Hoe ga je hiermee om als stel? Een belangrijkste eerste stap is volgens Cocky om de depressie of burn-out als gezamenlijke vijand te zien. “Degene die niet ziek is, heeft er óók last van. Jij mag ook balen van de situatie, je bent geen hulpverlener. Die emotie mag er zijn, dat maakt je geen onmens of slechte partner.”

‘Dat is het mooie van een relatie: je kunt je alleen voelen, maar je staat niet alleen’

Vervolgens is het belangrijk om erover in gesprek te blijven met elkaar. “Om te communiceren: waar sta jij, zitten we er nog samen in? Dat betekent ook dat je moedeloos kan zijn. Dat mag. Dat is het mooie van een relatie: je kunt je alleen voelen, maar je staat niet alleen omdat je geliefde zich met jou vereenzelvigt.”

Ruimte maken voor intimiteit

Als je emotioneel in verbinding blijft met elkaar, kun je ook praten over de verminderde behoefte aan seks van degene die depressief of burn-out is. “Als de ander ‘er maar niet over begint’, kan de seksuele relatie ‘opdrogen’. Maar als je het erover hebt, kun je bewust ruimte maken voor intimiteit. En dan mag je intimiteit heel breed zien. Bij seks denk je toch aan een orgasme, terwijl het bij intimiteit minder gaat over ‘het moet ervan komen’, en meer gaat over aandacht geven aan je lichamelijke relatie. Dat is ook strelen, naast elkaar liggen en knuffelen.”

Seks niet als verplichting

“Als je seks hebt ‘voor de ander’, en dan maar ‘zin maakt’, ga je een grens over bij jezelf. Dan ga je voorbij aan je eigen seksuele persoonlijkheid en behoefte. Seks wordt dan gereduceerd tot het even laten klaarkomen van de ander, en je slaat wezenlijke stappen over om je veilig te voelen in het seksproces. Dat is niet het liefdesspel van elkaars lichaam voelen, in elkaar opgaan, je vrij voelen. Het is genormaliseerd om zin te maken voor de ander, omdat je vindt dat je die ander iets ‘verplicht’ bent – ook los van een burn-out. Maar dat is niet een gelijkwaardigheid.”

‘Als je de ander aandacht geeft op lichamelijk gebied, bloedt de seksuele relatie niet dood’

“Zie seks niet als verplichting. Dat kan betekenen dat je een tijdje geen penetratie en orgasme hebt. Maar als je de ander aandacht geeft op lichamelijk gebied, bloedt de seksuele relatie niet dood. Je moet er samen doorheen – wees creatief en heb geduld, al is dat soms lastig. Ook die emotie mag er zijn.”

Versterkend

Hoelang kan zo’n periode duren? Dat is niet relevant, vindt Cocky. “Dat klinkt toch als ‘afwachten tot het weer kan’. Terwijl ik juist denk: maak er iets moois van. Zorg dat je elkaar niet kwijtraakt, dat kan enorm versterkend werken. Er is niet iets als ‘normaal’, dít is nu de situatie. Laatst zei een stel in mijn praktijk: ‘We moeten het uitzitten.’ Daar zit hoop in, ‘het wordt weer beter.’”