Een handicap hebben in Afrika; dat is niet simpel

“Dit project begon met de ontdekking dat het Ministerie van Buitenlandse Zaken het beleidskader ‘Power of voices’ heeft dat dit soort programma’s ondersteunt. We hebben een aanvraag gedaan en zijn in gesprek gegaan met andere organisaties,” zegt Erni van Wingerden van Leprazending Nederland. “Uiteindelijk is onze gezamenlijke aanvraag gehonoreerd en gesteund met 34 miljoen euro voor vijf jaar.”

Waarom is dit project nodig?
“In Afrika worden mensen met een handicap vaak gezien als minderwaardig. Dat heeft te maken met religieuze en culturele ideeën die in veel Afrikaanse samenlevingen sterk aanwezig zijn. Wij willen via het Afrikaanse maatschappelijk middenveld meer inclusie voor mensen met een handicap bewerkstelligen.”

Hoe gaan jullie dat bereiken?
“We kiezen voor drie sporen. Het begint bij mensen met een handicap en hun directe omgeving zelf. Ze moeten gemobiliseerd worden en participeren in belangenorganisaties. Het tweede spoor is het versterken van het maatschappelijk middenveld, zodat zij een stem richting overheden zijn. Ten slotte richten we ons op overheden met advies en ondersteuning. Het uitwisselen van expertise met Nederlandse gemeenten is daarin belangrijk. Ook in Nederland is toegang en inclusie voor mensen met een handicap soms nog een uitdaging.”

Steuntje in de rug

In Afrika betekent een handicap – als het gaat om deelnemen in de samenleving – vaak iets anders dan in Nederland. Uit onderzoek van stichting SeeYou blijkt dat 43 procent van de Oegandezen met een handicap het niet redt zonder steun van hun omgeving. “Die steun kan heel divers zijn,” vertelt Jasper Oei van SeeYou. “Je kunt bijvoorbeeld denken aan zorgverlening. Maar het kan ook gaan om voedsel, vervoer of mentale ondersteuning om zelfredzaamheid te vergroten. De erkenning dat iemand ertoe doet, het begrip dat er met een extra steuntje in de rug vaak veel te bereiken valt.”

Zien Afrikanen jullie niet aankomen als Westerlingen die wel even komen vertellen hoe ze het moeten doen?
Jasper: “Het mooie is dat we samenwerken met Afrikaanse organisaties. Zij moeten uiteindelijk ook de regie in handen krijgen.”

“Als je de stem van de mensen zelf weet te versterken, zijn overheden ook bereid te luisteren,” vult Erni aan. “Daarnaast doet de Vereniging Nederlandse Gemeenten ook mee. Zij hebben veel ervaring als het gaat om samenwerking met overheden wereldwijd. De coronacrisis maakt dit probleem urgenter, maar het is sowieso nodig dat vooroordelen over handicaps eindelijk worden overwonnen en mensen volwaardig kunnen meedoen.”

‘We are able!’ is een samenwerking van SeeYou, Leprazending, ZOA, VNG, African Disability Forum en The Hague Academy for Local Governance. De uitvoering vindt plaats in Burundi, Congo, Ethiopië, Zuid-Sudan, Sudan en Uganda.

Tekst: Lars Jacobusse
Beeld: ZOA