Weg met de foute goede voornemens

1. We houden onszelf voor het lapje
Bijna niemand lijkt te slagen in de goedbedoelde poging vanaf 1 januari langdurig te stoppen met een slechte gewoonte. Hoe dat komt? We zetten goede voornemens maar wat graag in als slappe troef om ons geweten te sussen of om onze omgeving in het ootje te nemen met onze goede intenties.

Wat nu?
Stop met die schone schijn en sluit niet langer aan in de rij van foute goede voornemens! Laat in plaats daarvan deze oude woorden uit 1891 van de Ierse schrijver Oscar Wilde even tot je doordringen: “Goede voornemens zijn cheques die mensen innen bij een bank waar ze geen rekening hebben lopen.” Tijd om van bank te switchen dus nu 2023 zich aandient. Tel uit je winst!

2. We hebben geen geduld
Wij mensen gaan goed op gewoontegedrag, want ons brein is liever lui dan moe. Juist dat zit ons hopeloos in de weg om eindelijk die fijne fit boy van 50+ te worden. Maar veranderen kost tijd, heel veel tijd. Dat weet ook verander-expert Ben Tiggelaar: “Gedragsonderzoek laat zien dat zelfs het ontwikkelen van eenvoudige, zelfgekozen nieuwe gewoontes – zoals voortaan fruit eten bij de lunch of een paar fysieke oefeningen doen voor het ontbijt – ons gemiddeld al meer dan twee maanden kost. Moeilijker gedrag kost nog meer tijd.”

Wat nu?
Koop wat tijd en mijmer eens op de woorden van de Amerikaanse schrijver en journalist Joan Didion: “Tijd is de school waarin we leren.”

3. We zijn te streng voor onszelf
We willen heel graag veranderen en laten ons graag van onze ijverige kant zien. Dus pakken we het vaak te groot aan: uit het niets een halve marathon lopen, uit het niets stoppen met vlees eten of uit het niets een betere echtgenoot worden. Lukt dat niet, dan vechten frustratie en zelfbeklag om voorrang.

Wat nu?
Filosofeer deze feestdagen eens op de eeuwenoude woorden van de Romeinse keizer Marcus Aurelius: “Wees tevreden met succes in zelfs de kleinste dingen. En bedenk dat zelfs zo’n resultaat geen kleinigheid is.” Dus wees niet te streng voor jezelf en neem in 2023 al genoegen met een ieniemienie goed voornementje. Neem bijvoorbeeld voortaan geen vier koekjes meer bij de koffie, zoals normaal, maar 3,5. Want wie het kleine niet eert...

4. We houden het graag vaag
Men zegt dat we 95 procent van ons gedrag onbewust doen en slechts 5 procent met ons koppie erbij. Grote kans dat die foute goede voornemens van ons op de grote hoop in dat onbewuste achterland van ons hoofd belanden. Helemaal als dat voornemen ook nog eens zo vaag is als een muurtekening uit de oertijd: “Ik zou eigenlijk meer kunnen bewegen in 2023”, of: “Op zich is iets minder lang tv-kijken komend jaar niet verkeerd.” Precies hier wringt de hardloopschoen (die al een halfjaar onaangetrokken in de kast ligt): we roepen wel iets, maar nemen ons niets concreets voor.

Wat nu?
Leg je oor eens te luister bij de Schotse schrijver Thomas Carlyle, die in 1829 schreef: “Onze grote taak is niet te zien wat vaag in de verte ligt, maar te doen wat duidelijk voor de hand ligt.” Dus ligt de afstandsbediening van de tv voor het grijpen? Strek een arm, krul de vingers om het zwarte, langwerpige apparaat en druk met de wijsvinger bovenin op waarschijnlijk een rood knopje. Uit! O wacht, dat is misschien niet de beste tip voor een tv-omroep...

5. Het is te negatief
Ons brein lijkt de grootste spelbreker te zijn om nu écht de betere versie van onszelf te worden.  Wat niet meehelpt? Veel van onze goede voornemens formuleren we negatief en uitgerekend van dat soort boodschappen houden onze grijze cellen niet.

Wat nu?
Wij mensen vermijden namelijk – bewust en onbewust – zo veel mogelijk ongemak en pijn. Terwijl leuk loont, schreef de Engelse schrijfster Jane Austen al in 1814: “Niets vermoeit mij, enkel dingen doen die ik niet leuk vind.” Dus maak jouw doel een beetje gezellig en wie weet scheelt dat al de helft, zoals: “Ik ga in 2023 een marathon doen!” Daar kun je mee thuiskomen toch? En natuurlijk heeft dat niets met rennen te maken – waarom zou je? Een filmmarathon of uitslaapmarathon is véél leuker!

Tekst: Maarten Nota