Welke kinderbijbel is geschikt?
Geven de feiten of het verhaal de doorslag in deze keuze?
Kinderbijbels vind je voor uiteenlopende leeftijden en geloofsstromingen. Ze zijn er in allerlei soorten, kleuren en maten. Ga daar maar aanstaan. Want welk verhaal is nu speciaal geschreven voor uw kind?
Elke Bijbelvertaler maakt keuzes voor de lezer. Van woorden met meerdere betekenissen kan hij er bijvoorbeeld maar één kiezen. En met de toon van zijn vertaling, bepaalt hij zelfs je godsbeeld: Preekt God of spreekt Hij? Is het ‘Heere’ of ‘Here’? Voor kinderbijbels is dat helemaal het geval. Daarin zijn de Bijbelverhalen speciaal voor kinderen herschreven, samengevat en geïllustreerd. Hoe kies je daaruit een goede kinderbijbel?
Het handigst is een top drie van ‘goede’ kinderbijbels. Maar zo gemakkelijk werkt dat niet. Want wat de een mooi of goed vindt, vindt de ander vreselijk.
Hokje
De keuze wordt al wel iets makkelijker gemaakt met de onlangs gelanceerde site Kinderbijbels.nl van de stichting VVHS/BKV (Vereeniging tot Verspreiding der Heilige Schrift/Bijbel Kiosk Vereniging). De afgelopen twee jaar is een team van drie redacteuren voor deze stichting aan de slag gegaan om alle Nederlandstalige kinderbijbels zo objectief mogelijk te beschrijven. Het team bestond uit een godsdienstpedagoog, een communicatieadviseur en een redacteur van diverse kerkelijke jeugdbladen voor toerusting, evangelisatie en kindernevendienst.
Deze laatste, Marike de Reuver, licht toe: “We merkten dat het aanbod van kinderbijbels op internet karig, onvolledig en verspreid te vinden was en dat de informatie ‘gekleurd’ werd weergegeven door de uitgevers.” Daarnaast kreeg de stichting VVHS/BKV ook regelmatig vragen van ouders over welke kinderbijbel nu de beste was. “Mensen willen vaak veiligheid en zoeken een kinderbijbel die in een bepaald hokje past. Die veiligheid geeft deze site niet. Ons streven is om objectief te zijn. Maar we hopen wel dat de mensen nu zelf makkelijk kunnen beoordelen welke kinderbijbel bij hun situatie past.”
Nu staan er op de site zo’n 30 bijbels, maar dat zal aangevuld worden tot 65. Per kinderbijbel kun je op de site een paar pagina’s inzien om te kijken of de toon, de inhoud en de illustraties bij jou en je kind passen.
Illustraties
De vraag is vervolgens waar je zoal op kunt letten bij de keuze van je kinderbijbel. We spraken daarover met Marja Bos-Meeuwsen. Zij is orthopedagoog en geeft coaching, training en cursussen op het gebied van (geloofs)opvoeding en persoonlijke ontwikkeling. Ze krijgt regelmatig vragen van ouders over de keuze van kinderbijbels.
Een invalshoek om naar een kinderbijbel te kijken, is volgens haar die van de illustraties. “Als voorbeeld neem ik vaak platen uit drie verschillende kinderbijbels over het verhaal waarin Jezus zegt: ‘Laat de kinderen tot mij komen’. De kinderbijbel van H. van Dam uit de bevindelijke hoek schetst de discipelen die de moeders met de kinderen tegenhouden. Dat laat een afstand zien. Jezus wordt bewust niet afgebeeld. De kinderbijbel Een Ark vol Verhalen van Herma Vogel en Gitte Spee schetst een multiculti-groep kinderen die je direct aankijken en door Jezus vriendelijk ontvangen worden. De Kleuterbijbel van Evert Kuijt zit daar tussenin. Hij schetst een historische Jezus met een mantel om en een hoofddoek op en kinderen die bij hem komen. De kinderen kijken je wel aan, maar het is minder uitbundig. Uit de illustraties kun je dus vaak al de visie van de verteller opmaken.”
Tekst
De tekst zegt natuurlijk het meest. Marja: “Sommige schrijvers zijn gericht op de geschiedenis en geven de heilshistorische feiten nauwgezet weer. Evert Kuijt is hiervan een goed voorbeeld. Anderen proberen aan te sluiten bij de beleving van het kind en richten zich meer op de verhaallijn. Sommige schrijvers voeren zelfs een kind op dat niet in de echte bijbel voorkomt, maar waardoor het verhaal wel heel dichtbij komt.”
De vraag is volgens Marja Bos-Meeuwsen dan ook: “Wat wil je bereiken met het voorlezen uit de Bijbel? Wil je kennis overdragen en de complete verhalen voorlezen, of gaat het om de essentie van de verhaallijn? Welk Godsbeeld wil je je kinderen meegeven? Is Hij Iemand Die altijd van je houdt, of eerst je hartje moet schoonmaken? Welk beeld over goed en kwaad wil je ze meegeven? Wil je je kinderen al laten kennismaken met de duivel?”
Volgens Marja is het verstandig eerst een paar verhalen te lezen, voordat je een bijbel koopt. “Het paasverhaal is vaak een goede graadmeter, die aangeeft met welke bijbel je te maken hebt.”
Leeftijd
Uiteindelijk hangt natuurlijk veel af van de leeftijd. “Ouders kiezen zelf vaak voor de kinderbijbels met romantische en historische plaatjes, terwijl kleintjes jonger dan 6 veel meer zelf direct betrokken willen worden in het verhaal. Kijk maar naar Dick Bruna. Zijn plaatjes zijn plat, zonder horizon en de poppetjes kijken je altijd aan. Geen details, geen diepte, maar wel direct contact. Kinderen vanaf 6 jaar zijn al wel meer geïnteresseerd in de achtergronden en hoe het vroeger was. Zij zullen die historische plaatjes dus wel weer waarderen.”
Tijs van den Brink
“Ik vind een kinderbijbel erg handig. Anders moet je zelf alle verhalen gaan navertellen. En als er anderen zijn die daarvoor een mooie bijbel hebben gemaakt, is het een beetje onzin om daar geen gebruik van te maken. Toch? Wij hebben drie kinderen; een zoon van 7, een dochter van 4 en een dochter van nul. Voor hen geldt dat een kinderbijbel spannend, begrijpelijk, boeiend en origineel geschreven moet zijn.
Mooie illustraties vind ik ook heel belangrijk. Verder: geen simplisme graag! Doen alsof God en geloven alleen maar simpel en leuk is, is niet reëel. Dat moet je alleen maar weer afleren later.
Na de peuter-, kleuter- en kijkbijbel, lezen we nu meestal: Bijbelse verhalen voor jonge kinderen, van D.A. Cramer-Schaap en Annemarie van Haeringen. Zelf ben ik opgegroeid met Evert Kuyt. Dat vond ik toen prima, maar als ik het nu lees, vind ik het hier en daar wat moralistisch. Ik geloof dat de bijbelverhalen dat niet nodig hebben. Wel prettig zijn de vragen aan het eind! Die hebben we overgenomen.”
Elly Zuiderveld
“Ik ben katholiek opgevoed en kreeg op school eenvoudige bijbelse verhalen. Verder was er alleen het kerkboek, met links de Latijnse en rechts de Nederlandse versie. Moeilijk! We hadden thuis geen kinderbijbel, maar elke zaterdagmiddag stond er een mevrouw op de markt met een flanelbord. Daar heb ik als kind veel van opgestoken.
Ik vind dat een kinderbijbel in ieder geval de bijbelse waarden in zich moet hebben. De verhalen moeten kloppen en zo dicht mogelijk bij de kinderwereld staan, zonder dat het betuttelend wordt. Wij hadden (en hebben nog steeds) de kinderbijbel en de kleuterbijbel van Anne de Vries. Zelf hebben we 4 kinderen, die nu al tussen de 30 en 40 jaar zijn. Maar we hebben ook een kleinzoon van 8.”
Marc Dik
“Ik weet nog wel dat wij vroeger die kinderbijbel van Anne de Vries hadden. Ik werd in het bijzonder aangetrokken door die donkerblauwe plaat van de kruisiging. Daar moest ik altijd naar kijken. Ik vond ‘m eng, maar ook wel fascinerend.
Zelf lees ik eigenlijk nog niet uit de kinderbijbel met mijn dochtertje. Maar nu je het zegt, ze is al bijna twee en heeft al haar Nijntjeboekjes in ieder geval al uit. Dan zou het al wel kunnen. Volgens mij heb ik wel ergens een kinderbijbel liggen. Ik ga er gelijk eens naar kijken...”
‘Lees eerst een paar verhalen voordat je een kinderbijbel koopt’
