Welke school kies ik?
Ouders geven tips en directeuren vertellen over identiteit
Als ouders wil je het beste voor je kinderen. Dus wil je ook de beste school voor hen. Kies je een school waar alleen christelijke kinderen worden toegelaten, of wil je liever dat ze bij leeftijdsgenootjes uit andere achtergronden in de klas zitten? Laat je onderwijsmethodes, de persoonlijke visie van de leerkrachten, of de reisafstand het zwaarst wegen? Kortom: hoe kies je de beste school voor je kind?
Drie christelijke stellen (Jan en Mirjam Suijdendorp, Samuel en Mirjam Visser en Coby en Eric*) hebben deze keuze onlangs gemaakt. Openhartig leggen ze uit waarom ze tot hun keuze zijn gekomen.
Belangrijke overwegingen bij schoolkeuze:
- Identiteit van de school op papier, is te vinden in de schoolgids.
- Hoe werkt deze identiteit door in de praktijk?
- Welke eisen gelden er voor leerkrachten?
- Hoe hoog is het percentage kerkelijke kinderen?
- Zitten er kinderen uit de buurt en/of de kerk op de school?
- Win informatie in bij ouders die al langer kinderen op de school hebben.
Evangelische basisschool
Mirjam en Jan Suijdendorp zijn aangesloten bij de Kerk van de Nazarener. Hun oudste kind zit in groep 2 op de evangelische basisschool het SchatRijk in Zaandam.
In de wijk waar Mirjam en Jan wonen, staan twee basisscholen, een (christelijke) interconfessionele en een openbare. De interconfessionele school omschrijft Mirjam als: “Die doet op geloofsgebied aan alles wat, waardoor het eigenlijk helemaal niets is. Verder hoorden we verhalen over de school waaruit bleek dat christelijke kinderen het er heel moeilijk hebben. De openbare basisschool was voor ons eigenlijk ook geen optie. Via familie hoorden we over de evangelische school. We zijn op gesprek gegaan, en we kregen een goede indruk van de school. Vooral de goede sfeer en persoonlijke benadering van de kinderen spraken ons erg aan.”
Sommige ouders zijn bang dat kinderen op deze school op een eilandje leven?
Mirjam: “Wij denken dat dit meevalt. Op straat spelen ze met kinderen van drie verschillende basisscholen. En dat gaat prima. Op deze school sluiten ze de wereld niet buiten. Als er een rage heerst, besteden ze hier aandacht aan én leggen ze aan de kinderen uit waarom ze bepaalde principiële keuzes maken. Natuurlijk moet iedereen op een gegeven moment zelf een keuze maken in zijn leven, maar de basis die je meegeeft, is heel belangrijk. Leerkrachten moeten ook overtuigd christen zijn.”
Hoe kijken jullie tegen open scholen aan?
“Als open school kun je een evangeliserende functie hebben,” meent Mirjam. “Als het zo werkt, is dat heel mooi, maar ik denk dat dit vaak niet zo is. Als zulke jonge kinderen al moeten opboksen tegen kinderen die niet geloven, is dat heel zwaar voor hen. Als niet-christenen in de medezeggenschapsraad en het bestuur komen, krijg je daar heel lastige discussies. Aan de andere kant hoor ik in mijn omgeving ook wel eens mensen zeggen dat er van hun eigen basisschoolperiode nog bijbelverhalen zijn blijven hangen. Dat is positief.”
Waarom een gesloten school?
Marc van de Geer is directeur van evangelische basisschool het SchatRijk in Zaandam. De evangelische school is een ‘gesloten’ school; ouders die zelf een ander geloof dan het christelijke aanhangen, worden niet toegelaten.
“Identiteit wordt in alles zichtbaar. Het personeel is hierin de belangrijkste factor. Leerkrachten die hun geloof uitdragen, maken het verschil. Verder zit identiteit in het toelatingsbeleid. Wij kiezen ervoor geen mensen van andere godsdiensten toe te laten. Veel pc-scholen laten iedereen toe die de normen en waarden van de school onderschrijft. Dit kunnen dus ook hindoes of humanisten zijn. Je schoolpopulatie kan daardoor zo veranderen dat er op termijn in een klas nog vijf kinderen zitten die geloven. Mijn ervaring is dat kinderen dit knap lastig vinden. Ik denk dat je kunt stellen dat er met name in het westen van het land veel christelijke scholen zijn die hun identiteit aan de wilgen hebben gehangen. Dat vind ik een grote zorg,” vertelt Van de Geer.
En als de leerkracht op een pc-school zelf positief christen is?
“Natuurlijk hangt er heel veel van de leerkracht af, die is het hart van het onderwijs. Soms is het zo dat er in een klas maar vijf van de 25 kinderen geloven. Kinderen kunnen spijkerhard zijn en als het klimaat in een groep niet plezierig is, kan een kind dat voor zijn geloof uitkomt het daarmee heel lastig krijgen. Het komt er bij mij niet in dat er ouders zijn die ook maar één tel denken: ‘Omdat ik getuige wil zijn op een geseculariseerde pc-school, offer ik mijn kind daaraan op’. Dat geloof ik niet.”
Aanbidding
Op de evangelische school is er veel aandacht voor het verdiepen van het (prille) geloof. Van de Geer: “’s Morgens hebben we kringtijd. We lezen een bijbelverhaal en kijken wat we daarvan kunnen leren. We zingen ook en soms gaat dat zingen over in aanbidding. Dat is natuurlijk fantastisch, dat je met kinderen God aanbidt. In de kringtijd doen we ook voorbede. We leren de kinderen om samen te bidden, in tweetallen, groepjes of met de hele klas. Om dit met de kinderen te bereiken, is een veilig klimaat nodig. Dit is ook één van mijn twijfelpunten: kun je dat met een heel open toelatingsbeleid nog wel realiseren? Er zijn dan kinderen voor wie dit tegenstrijdig is met hun geloof en er daarom niet aan willen meedoen. Dat is ze niet kwalijk te nemen.”
Open school
Samuel en Mirjam Visser melden dochter Loïs (4) onlangs aan voor de pc-school ’t Speelkwartier in Veenendaal.Hebben jullie bewust gekozen voor een open school?
Samuel: “Ja, we hebben ervoor gekozen Loïs naar een school te brengen waar ze al vroeg kinderen met een andere achtergrond ontmoet. In haar klas zijn, denk ik, nog vier of vijf van de 25 kinderen christelijk.”
Bang dat hun dochter hierdoor op een verkeerde manier wordt beïnvloed, is Mirjam niet: “Je moet als ouders goed opletten met wie je kind omgaat. Stel dat ze van een ander kind bepaald taalgebruik overneemt, dan moet je daar met je kind over in gesprek gaan.”
Geloofsopvoeding moet in de eerste plaats thuis gebeuren
Het stel heeft zowel praktische redenen, als de identiteit van de in de overweging meegenomen. Mirjam: “Voor ons is de identiteit het belangrijkste geweest bij de beslissing. Pas daarna kwamen de praktische redenen. We vinden het een voordeel dat de school dichtbij is. Op die manier heeft ze ook vriendjes en vriendinnetjes in de buurt die op dezelfde school zitten. Verder hangt er een heel prettige sfeer op de school. Ik denk dat dit komt doordat het docentenkorps positief christelijk is.”
Hoe komt de identiteit in de klas naar voren?
“Op ’t Speelkwartier wordt elke dag door de juf met de kinderen gebeden en gezongen,” vertelt Mirjam. “Drie keer in de week wordt er een bijbelverhaal verteld. Verder zijn er vieringen rond de christelijke feestdagen, waar de ouders ook voor uitgenodigd worden.” Samuel vult aan: “De school heeft een belangrijke plaats in de geloofsopvoeding, maar wij vinden dat dit in de eerste plaats thuis moet gebeuren. We hebben ons georiënteerd met behulp van een schoolgids die we van de gemeente kregen, gesprekken met andere ouders, en een gesprek met de directeur van de school.”
Gesloten en open scholen
Onder gesloten scholen verstaan we scholen die alleen kinderen toelaten die bij een (specifieke) kerk betrokken zijn. Hier vallen de evangelische, reformatorische en gereformeerde (vrijgemaakte) basisscholen onder. Met open scholen bedoelen we christelijke scholen die iedereen die de christelijke normen en waarden onderschrijft, toelaat. Dit zijn de protestants christelijke (pc) scholen.
School op 10 minuten fietsen
Erik en Coby* kozen ervoor hun kind naar een Gereformeerde school (vrijgemaakt) te brengen, ook al was dat tien minuten verder fietsen dan een pc-school in de buurt.
Erik en Coby zijn lid van de Protestantse Kerk, en hebben zelf vroeger op een pc-school gezeten. Toch maakten ze voor hun kinderen een andere keuze: “In de wijk waar we eerst woonden, staat een christelijke school. Toen we daar op gesprek gingen, kregen we het idee dat we niet bij een christelijke, maar bij een religieuze school zaten. Zo hoefden de leerkrachten niet per se een christelijke achtergrond te hebben. Ze vertelden de kleuters wel de bijbelverhalen, maar in hogere groepen legden ze daarbij uit dat het verhaal of het wonder misschien meer een symbolische functie had. Ook het feit dat Jezus als Verlosser naar deze wereld is gekomen, werd vrijer ingevuld. Als er thuis en in de kerk andere dingen worden verteld dan op school, wordt het voor je kind ingewikkeld. Daarom hebben we voor de gereformeerde school gekozen. Dit is een goede school, met de Bijbel en het geloof als basis. De identiteit komt naar voren in gewone dingen als omgaan met elkaar. De leraren gaan zelf naar de kerk en ze leven uit hun geloof. Wat we zelf iets minder vinden, is dat het onderwijs heel erg op het rationele gericht is. De concrete toepassing zou beter kunnen.”
Een veelgehoord argument tegen gereformeerde scholen is dat ze te veel naar binnen zijn gericht.
Coby reageert: “Kinderen uit de evangelische beweging kunnen niet naar de vrijgemaakte school. Dat vinden wij jammer, want wat ons betreft, horen ze er gewoon bij. Als niet-vrijgemaakten hebben we een toelatingsgesprek op school gehad. Dat was heel prettig; allerlei opvoedkundige en geloofszaken werden besproken. Maar het is niet zo dat de kinderen wereldvreemd opgroeien. Er komen in de lessen namelijk veel moderne thema’s langs.”
Hoe komt de identiteit in de klas naar voren?
“In de klas is veel aandacht voor het bijbelverhaal en worden allerlei soorten liederen aangeleerd. Drie à vier keer per week wordt er een bijbelverhaal verteld. Voor Kerst en Pasen zijn speciale vieringen. Ook is er een gebedsgroep die eens per maand voor de school bidt.”
Identiteit vasthouden
Suze de Vries is directeur van Protestants Christelijke Basisschool De Sjofar in Apeldoorn. In deze stad zijn in totaal 28 pc-scholen. Het percentage kinderen dat uit kerkelijk meelevende gezinnen komt, ligt bij De Sjofar hoger dan bij een ‘doorsnee’ pc-school. De Vries legt uit hoe dit komt: “De vorige directeur is een beleid gestart waarmee de christelijke identiteit heel duidelijk naar voren komt. Dit is nog steeds zo; wij stellen altijd onze identiteit voorop. Hierdoor is De Sjofar een school geworden waar bijna alle ouders kerkelijk meelevend zijn, ik schat zo’n negentig tot vijfennegentig procent.”
Mevrouw De Vries begrijpt waarom het voor sommige scholen moeilijk is de identiteit vast te houden: “Ze kunnen in een spagaat terechtkomen. Aan de ene kant willen ze hun identiteit uitdragen, maar er moeten ook genoeg kinderen op de school komen. Op pc-scholen is iedereen welkom. Als daardoor bijvoorbeeld nog maar vijftig procent van de kinderen uit een christelijk gezin komt, heeft dat natuurlijk invloed op het beleid van de school.”
Hoe ziet u de verschillen met een ‘gesloten’ christelijke school?
“Sommige mensen vinden het belangrijk om de kerk aan de school te koppelen. Dat is een keuze waar ik respect voor heb. Ik vind het echter waardevol dat we hier allemaal bij elkaar op één school zitten. Bij ons komen mensen uit de hele breedte van christelijk Nederland.”
Hoe werkt de identiteit door in de praktijk van uw school?
In een gewone week zitten verschillende geloofsmomenten. “Drie keer in de week wordt een bijbelverhaal verteld. Vrijdag zingen we in de hal; daar komen ook ouders naartoe. Op maandag leren we vaak een lied aan. Elke dag starten we in de klas met gebed. Dat gebeurt op verschillende manieren: soms bidt de leerkracht, soms de kinderen of zingen we met elkaar een gebed.”
Tekst: Thijs Noorlandt
* Om privacyredenen zijn de namen Eric en Coby gefingeerd.
