Advocaat Mieke Krol staat ‘goede moeders’ bij in hun strijd tegen uithuisplaatsing

Nederland is wereldwijd koploper als het gaat om het aantal uithuisplaatsingen. Vreemd, want wij voeden onze kinderen echt niet slechter op dan in andere landen. Wat gaat er dan wel mis? Advocaat Mieke Krol: “Een van de grootste problemen is de communicatie vanuit Jeugdzorg naar ouders en het ontbreken van gedegen feitenonderzoek. Ouders voelen zich benaderd vanuit vooroordelen en voelen zich vaak van begin af aan neergezet als slechte ouders. Er is heel weinig vertrouwen naar de ouders toe, terwijl die vaak in paniek raken. Ouders willen bijvoorbeeld graag de gesprekken opnemen om die later nog eens rustig terug te luisteren, maar dat mag meestal niet. Terwijl volgens de ouders tijdens die gesprekken soms dingen worden gezegd en beloftes worden gedaan die later niet nagekomen worden. Dat is heel frustrerend.”

Geen waarheidsvinding

Ook in de rechtszaken zag je deze praktijken lange tijd terugkomen. “Rechters vertrouwden op het oordeel van jeugdzorg, omdat er vanuit werd gegaan dat jeugdzorg onderzocht of een melding wel of niet terecht was. Daarentegen geeft Jeugdzorg zelf regelmatig aan niet aan waarheidsvinding te doen. Als rechters vooral Jeugdzorg lijken te geloven op hun oordeel, staan ouders bij voorbaat al 1-0 achter. Dat soort situaties wil je voorkomen.”

“De documentaire ‘Goede moeders’ was ‘veel te eenzijdig’, werd nadien gezegd. Dat is maar net hoe je het bekijkt. Voor veel ouders is de situatie zoals in de documentaire gesteld is. Ouders worden tot op het bot geraakt wanneer het om hun kinderen gaat. Het valt mij op – in mijn eigen praktijk – dat de GI (gecertificeerde instelling, red) vaak in de verdediging schiet in plaats van dat ze oplossingsgericht te werk gaan. Hoe kun je je als ouder verdedigen als Jeugdzorg een dossier van een jaar geleden met daarin precies dezelfde stukken aanhaalt? De rechtbank kan dan het idee krijgen dat de situatie niet is veranderd in een jaar tijd. Ik heb zulk soort situaties meegemaakt, waarin aan Jeugdzorg geen consequenties zijn opgelegd." 

Soms vragen moeders die opnieuw zwanger zijn of abortus niet beter is

"Moeders die opnieuw zwanger zijn geraakt nadat hun kind(eren) eerder uit huis is/zijn geplaatst, krijgen vaak direct weer te maken met Jeugdzorg en verkeren in onzekerheid over de vraag of zij hun baby mogen houden na de bevalling. Zij vragen mij dan soms of een abortus dan niet beter is… Ik heb een situatie meegemaakt waarin aan een moeder de belofte was gedaan om met haar baby nog een kans te krijgen. Er was toen echter geen plek bij een Moeder-Kind traject, waardoor het kindje nadat het geboren werd wel direct uit huis geplaatst is, omdat ‘moeder het niet zou kunnen’.”

Veel stress

Toch lijkt er tegenwoordig een verandering zichtbaar. Rechters lijken zich steeds meer aan de zijde van ouders te scharen en lijken niet meer blind te vertrouwen op het oordeel van Jeugdzorg. “Gelukkig wel ja. Als de rechter een uithuisplaatsing noodzakelijk acht, vindt er een toetsing plaats. Daar kan ik wat van vinden en in hoger beroep gaan.

Wat ik zorgelijk vind, is dat iedereen zomaar een melding kan doen. Die meldingen worden soms niet goed geverifieerd en onderzocht. Een ouder moet dat vervolgens ontkrachten, wat best lastig is. Zeker omdat er veel stress bij komt kijken in dit soort situaties. Ouders klappen dicht, omdat zij niet weten hoe zij dat moeten aanpakken. Daarop is de kans aanwezig dat zij de deur dicht houden, wat de situatie er niet beter op maakt. Jeugdzorg heeft hierdoor geen zicht meer op de situatie bij ouders, waardoor soms de conclusie wordt getrokken dat ‘ouders niet meewerken’.

Ook weten ouders vaak niet goed waar zij aan toe zijn. Zodra er een melding binnenkomt en ouders voelen zich niet gehoord door Jeugdzorg, neemt de stress bij ouders toe. Ik heb weleens een moeder bijgestaan die ontzettend bang was voor haar ex, omdat ze door hem is mishandeld. Jeugdzorg stelde dat de moeder niet in het belang van het kind dacht en meende dat zij de strijdbijl moest begraven en gewoon naar zijn verjaardag moest gaan. Ik dacht toen dat ik van mijn stoel viel. In dit geval gaf de rechter Jeugdzorg geen gelijk.”

Geen respect

Mieke merkt in haar praktijk dat ouders zich niet met respect behandeld voelen door Jeugdzorg: “Ouders voelen zich neergezet als slechte ouders en zouden volgens Jeugdzorg niet goed voor hun kind zorgen. Er lijkt weinig empathie te zijn aan de zijde van Jeugdzorg. De wens van ouders lijkt ondergeschikt aan wat Jeugdzorg wil. Dit zou ook kunnen liggen aan de werkdruk, waardoor het menselijke aspect af en toe verdwijnt. Ouders liggen onder een vergrootglas en een verkeerde handeling wordt daardoor uitvergroot, terwijl deze handeling misschien in een gezin dat buiten het zicht is van Jeugdzorg totaal geen problemen zou opleveren."

Het zou kunnen dat het menselijke aspect af en toe verdwijnt door de werkdruk bij jeugdzorg

"Daarnaast zou de communicatie met ouders kunnen verbeteren. Het zou beter zijn om ouders van begin af aan mee te nemen in de besluitvorming. Dan kun je als team aan de slag en daardoor kan er veel meer bereikt worden. Er is echter zowel aan de zijde van Jeugdzorg als aan de zijde van ouders geen vertrouwen naar elkaar toe. Als ouders een gesprek willen opnemen, kan Jeugdzorg beter kijken naar waarom ouders gesprekken willen opnemen in plaats van het weigeren. Ouders willen dat omdat zij vaak het idee hebben dat wat er in de gesprekken wordt gezegd niet valt terug te zien in de stukken. Ik zou ouders die hiermee te maken krijgen dan ook willen aanraden om van begin af aan zelf een dossier bij te houden. Vraag van alles een schriftelijke bevestiging en zorg voor verklaringen van deskundigen, zoals de huisarts of de juf. Documenteer alles, dit kan van groot belang zijn. Ook raad ik ouders aan om een goede advocaat in te schakelen. Als ouder alleen sta je helaas nu eenmaal zwakker tegenover een machtig apparaat als Jeugdzorg.”

Sommige uithuisplaatsingen zijn wel degelijk in belang van het kind. Marieke werd op haar tiende uit huis geplaatst en kan dat beamen. Lees haar verhaal: 'Ik zei eerlijk dat ik liever niet naar huis wilde, maar bij hen wilde blijven'