Als je geen tweede kind kunt krijgen

“Een ‘compleet’ gezin is voor iedereen anders,” weet Jorien Ouweneel, coach bij Mijn Leven is OK. “Er zijn mensen bij wie na twee of drie kinderen een zwangerschap niet meer lukt. Zij voelen evengoed verdriet, omdat hun gezinsplaatje niet compleet is. Soms volgt een miskraam; al dat verdriet maken zij mee met een kind dat ze ook aandacht willen geven.”

Tegengestelde gevoelens
Secundaire kinderloosheid geeft een dubbel gevoel. “Je bent blij met het kind dat je hebt en tegelijkertijd verdrietig om een onvervulde kinderwens,” vertelt Karin van Heteren, moeder van een zoon (7) en pleegdochter (1,5). “Ik heb geleerd dat die gevoelens naast elkaar mogen bestaan.” Ook Marijke Luchtenburg vindt die tegengestelde gevoelens moeilijk. “Wij zijn ontzettend blij met onze tweeling van 7 jaar! Maar het lijkt alsof je daardoor geen wens meer mag hebben. Je voelt je in je verdriet vaak niet gezien en gehoord.” 

Twee werelden
Jorien Ouweneel richt zich met haar praktijk op mensen met een onvervulde kinderwens. Zelf weet ze wat het betekent om kinderloos te zijn. Toch stelt zij dat secundaire kinderloosheid misschien wel moeilijker te verwerken is dan primaire. “Voor wie nooit kinderen kreeg, bestaan er twee werelden: die met en zonder kinderen. Je kunt je vrij gemakkelijk onttrekken aan de wereld met kinderen. Dat geldt niet voor wie al kinderen heeft.”

Karin herkent dit. “Je hoort niet bij degenen die geen kinderen kunnen krijgen, maar voelt je evenmin thuis bij de groep met kinderen. Het lijkt er altijd over zwangerschap en kinderen te gaan. Hoe daarover gesproken wordt, stoort soms ook. ‘Het komt nu goed uit’, alsof je het moment van zwangerschap wel even regelen kan.”

Ik heb in 4,5 jaar tien miskramen gehad

Rouwproces
“Een onvervulde kinderwens is groots en levensbepalend,” zegt Marijke. “Je zit in een ‘wachtkamer’, maar weet niet waar je op wacht. Beslissingen schuif je voor je uit, want ‘stel dat ik zwanger word…’  Ik werd ook zwanger, maar steeds voor even. Ik heb in 4,5 jaar tien miskramen gehad...”

Voor Marijke en haar man was 2017 het laatste jaar om de kinderwens te koesteren. “We hebben de wens ‘begraven’. Ik zit nu midden in het rouwproces; ben bezig babyspullen op te ruimen. Dat is heftig en therapeutisch tegelijk. Ik ga echt door mijn verdriet heen en laat de tranen toe.”

Volgens Jorien is dat belangrijk. “Vaak is er ‘opgestapelde rouw’. Jarenlang werd verdriet weer verdrongen door hoop. Waren er miskramen? Ga ze allemaal langs en treur erom. Doe recht aan je verdriet en bagatelliseer het niet!”

Spanningen
Ook als je geen tweede kind kunt krijgen kan een onvervulde kinderwens de relatie behoorlijk onder druk zetten. “Mannen en vrouwen verwerken het anders,” zegt Jorien. “Pittig om daarin verbinding te vinden en te houden met elkaar.” Dat hebben Karin en Marijke ook ervaren. “Mijn man accepteerde het sneller dan ik,” vertelt Karin. “Dat gaf spanningen. Respecteer het gevoel van de ander en geef elkaar de tijd.”

Vooral tijdens een miskraam werden de verschillen duidelijk, vertelt Marijke. “Hij zag mijn verdriet en wilde een oplossing: dan maar stoppen. Ik wilde geen oplossing, maar troost. Veel praten is belangrijk. Goed duidelijk maken waar je behoeften liggen. Je bent nu eenmaal heel verschillend.”

Tips voor ouders die geen tweede kind kunnen krijgen

1. Hoe moeilijk ook: blijf kijken naar wat je wel hebt. Vergeet niet om bewust te genieten van het kind dat je hebt!
2. Verbind menstruatie niet meteen met ‘dus niet zwanger’. Probeer die twee dingen los te koppelen van elkaar; dan wordt het niet elke maand een nieuwe teleurstelling.
3. Wees lief voor jezelf, neem de tijd om dingen te verwerken en heb soms even lak aan de buitenwereld.
4. Accepteer elkaars gevoelens en wees blij dat je anders bent. De nuchterheid van mannen voorkomt dat je elkaar meetrekt in een neerwaartse spiraal.         
5. Plan bewust quality time in met elkaar. Ga samen een weekendje weg om weer bij te tanken en je gedachten te verzetten.
6. Wees open naar mensen om je heen; dat kan voorkomen dat zij ondoordachte en pijnlijke opmerkingen maken.
7. Geef betekenis aan je rouw. Sluit het af door iets te doen, een ritueel, of maak een reis naar een land waar je altijd al heen wilde.
8. Neem schuldgevoelens en gevoelens van boosheid naar God serieus! Stort je hart bij Hem uit en vertrouw erop dat Hij hierin Zijn weg met jou gaat.

Tips voor omstanders

1. Let op je woorden! Zeg nooit dooddoeners als: “Je hebt er gelukkig al één” of “Jullie hebben het lekker makkelijk met één.”
2. Grijp de openheid aan door regelmatig te informeren hoe het gaat. Ga niet zwijgend het onderwerp uit de weg met het idee dat het al zo pijnlijk is. Voel mee, huil mee.
3. Zelf wel zwanger? Breng dat nieuws even apart aan mensen met een onvervulde kinderwens.

Meer lezen over kinderloosheid? In dit artikel geeft Jorien Ouweneel tips voor stellen bij wie een zwangerschap op zich laat wachten. 

Tekst: Christine Steenks, Teksthuis