‘Christelijk leven in Europa is ingewikkelder dan in Irak’
Iraakse priester Behnam Benoka spreekt op Open Doors-dag
Ondanks een exodus van christenen uit Irak blijft priester Behnam Benoka – hoofdspreker op de Open Doors-dag van 6 november 2021 in Barneveld – op zijn post. Bedreigd, maar niet bang. “Ze kunnen onze lichamen kruisigen, maar niet onze ziel.”
“In 2014 zijn we met ongeveer 80.000 Iraakse christenen naar Koerdistan gevlucht,” aldus Benoka. “Er was gebrek aan alles: eten, onderdak, medicijnen. Ikzelf had de leiding over de gezondheidszorg en zat met een groot medicijnentekort, terwijl er duizenden zieken waren. Op een gegeven moment dacht ik aan het verhaal van de wonderbare spijziging, en dat is precies wat er gebeurde; er bleven maar mensen met medicijnen komen. We konden niet in alle nood voorzien, maar de noodgevallen hebben we kunnen helpen. Dat is Gods werk.”
Leef het evangelie, waar dan ook
Pastoraal noodgeval
Als de priester glimlacht, breekt de zon door, dwars door het computerscherm heen. Benoka is geboren en getogen in de Ninevevlakte in Irak, in de plaats Bartella. Daar is hij sinds 2018 pastor. In heel Irak zijn door de burgeroorlog en gruweldaden van IS nog maar 175.000 christenen over van de 850.000 die er in 2003 nog woonden.
Bom
Op de vraag of hij zich veilig voelt, antwoordt hij lachend van niet. Dan, serieuzer: “Je moet Irak vergelijken met een bom die elk moment kan exploderen. De politieke situatie is zo ingewikkeld; er zijn allerlei milities en talloze landen die zich met onze interne politiek willen bemoeien – in hún voordeel. Niemand maakt zich zorgen om de arme bevolking. De milities zijn overal, en ik heb diverse bedreigingen ontvangen. Hoe ik daarmee omga? Ik probeer het goede te doen, verder sta ik machteloos. Uiteindelijk ben ik maar een priester, zonder wapens, zonder beveiliging.”
Trauma’s
Het is moeilijk om vanuit het veilige Europa iets te begrijpen van de trauma’s die Irakese christenen hebben opgelopen. Benoka vergelijkt het met een voortdurende hartaanval. “Sinds 2003 worden we aangevallen door extremisten en fundamentalisten. Langzamerhand sijpelden verhalen binnen van onthoofdingen door extremistische moslims. In augustus 2014 hoorden we dat de terroristen ons tot enkele kilometers genaderd waren, dat ze alle jongemannen zouden vermoorden en onze vrouwen en kinderen mee zouden nemen. In de nacht van 5 op 6 augustus werden we daadwerkelijk aangevallen, waardoor we moesten vluchten en letterlijk niets konden meenemen, zelfs geen extra kleren of identiteitskaarten. Vrouwen en kinderen huilden, ze hoorden de terroristen en vreesden onthoofd te worden. Dat trauma duurde twaalf uur, totdat we de veilige Koerdische grens passeerden. Er zaten ernstig zieke mensen bij, maar ook vrouwen die op het punt stonden te bevallen.”
Lees ook: ‘Ga niet als vrijwilliger naar een kindertehuis’
De trauma’s duren voort, want Irakezen vragen geen psychologische hulp, legt de priester uit. “Kerken in Irak proberen hier verandering in te brengen. Met hulp van ngo’s hebben we kunst- en muziekprogramma’s opgezet om te proberen iets aan die trauma’s te doen; kunst en muziek zijn prachtige manieren om jezelf te uiten. Muzikanten hebben de vluchtelingen die dat wilden muziekles gegeven en een koor opgericht, dat uiteindelijk een concert gaf. Sommige vluchtelingen hebben een baan als muzikant gevonden. Geweldig.”
Vertrekken of blijven
Voor een priester in Irak is het niet gemakkelijk jezelf als zodanig te profileren, zegt Benoka. Ook weet hij dat het leven in Europa welvarender en veiliger is. Maar hij is een Irakees en hij voelt zich verplicht zijn mensen te dienen, bij hen te blijven en hen te helpen. Als z’n mensen hem vragen of ze moeten blijven of vertrekken, bijt Benoka op zijn tong. “Ik adviseer ze vooral om als christen te leven, waar dat ook is. In 2004 dacht ik: dit is ons thuisland, we hebben een grote geschiedenis. De Assyriërs en Babyloniërs waren onze voorouders – hoe kunnen we onze geschiedenis achter ons laten? Nu ligt het anders. Stel, ik raad een vader aan om te blijven, en hij wordt vermoord, wat moet zijn gezin dan? Ik zou me schuldig voelen, dus kan ik beter niets zeggen. Behalve: leef het evangelie, waar dan ook. In Irak? Wees welkom. Erbuiten? God zegene je.”
Je moet Irak vergelijken met een bom die elk moment kan exploderen
Benoka voelt geen angst. “Ze kunnen onze lichamen kruisigen, maar niet onze ziel. Niemand kan het geloof van ons afnemen.” De God die hem en zijn kerk tot nu toe heeft beschermd zal dat blijven doen. Op de vraag wat Nederlandse christenen kunnen leren van Iraakse christenen, reageert hij direct: “Wij kunnen van júllie leren. Het christelijke leven in Europa is veel ingewikkelder dan bij ons; wij worden vooral fysiek bedreigd, maar jullie worden in je ziel bedreigd, in het uitleven van jullie principes.”
Priester Benoka sluit af met de klemmende oproep voor hem en de zijnen te bidden. Dan glimlacht-ie, en breekt nog één keer de zon door.
Open Doors-dag ‘Nu is de tijd’
Op uitnodiging van Open Doors spreekt priester Benoka op de Open Doors-dag van 6 november in Barneveld. Thema is: ‘Nu is de tijd’. Bezoekers kunnen de dag fysiek of via livestream meemaken. Aanmelden kan via de website van Open Doors.
Geschreven door
Wilfred Hermans
