Corien Oranje verbindt geloof en wetenschap in nieuw boek ‘Oer’

Dat het een bijzondere boekpresentatie zou worden, stond van tevoren al vast. Maar dat ‘ie plaats zou vinden via Zoom met zo’n 130 mensen tegelijk, dát had schrijfster Corien Oranje niet helemaal ingecalculeerd. “Ik was echt wel gespannen. Het is een boek over een controversieel onderwerp waar we heel lang mee bezig zijn geweest. Via de livestream kon iedereen volgen hoe Nobelprijswinnaar en hoogleraar organische chemie Ben Feringa het eerste exemplaar letterlijk binnen gehengeld kreeg via onze uitgever”, vertelt ze. 

Verteller

Het idee voor ‘Oer’ ontstond zo’n drie jaar geleden. “Cees en ik hadden samen al ‘Het geheime logboek van topnerd Tycho’ geschreven, een kinderboek over het ontstaan van de aarde. Ook Gijsbert schreef al eerder over de evolutietheorie, met het boek ‘En de aarde bracht voort’.”

Toch hapte Corien niet gelijk toe toen Cees haar vroeg samen met Gijsbert aan de slag te gaan voor ‘Oer’. “Cees mailde me met de vraag of ik samen met Gijsbert en hem nog zo’n boek wilde schrijven. Voor volwassenen, op een frisse, nieuwe en toegankelijke manier verteld, rechtdoend aan de resultaten van de wetenschap. Ik heb ze eerst een lijstje met namen van andere schrijvers gestuurd, onder het motto: zij kunnen het heel goed. Ik ben tenslotte geen wetenschapper, maar gewoon een verteller. Maar als twee mensen met zoveel vakkennis zeggen: we gaan dit met z’n drieën doen, dan is dat gewoon een geweldige uitdaging”, zegt Corien enthousiast.    

  ‘Ik ben helemaal niet van de exacte vakken, dus dit was voor mij een nieuwe wereld’

Eén werkelijkheid

En dus dook Corien - die van huis uit ook theologe is - in de boeken om goed voorbereid aan de slag te gaan. “Ik heb heel veel studie gedaan naar het begin van het heelal en het ontstaan van de aarde. Cees weet natuurlijk veel over astronomie en over hoe bepaalde moleculen gevormd zijn en hoe DNA werkt. Maar ik moest er ook achter zien te komen hoe aardlagen werken en hoe het licht is ontstaan, bijvoorbeeld. Alles moest kloppen. Ik ben helemaal niet iemand van de exacte vakken, dus voor mij was dit echt een nieuwe wereld. Superinteressant!”, lacht ze.

Maar hoe vertel je over God en de Bijbel vanuit het perspectief van de wetenschap? “Sommige christenen vinden dat je dat niet moet doen”, merkt Corien op. “Ik begrijp die angst ook wel. Op topnerd Tycho kregen we destijds ook best veel kritiek. En er zijn ook wetenschappers die zeggen: ‘Hoe kun je nou in zo’n sprookje als God geloven?’ Maar als er één werkelijkheid is, moet je geloof en wetenschap aan elkaar kunnen verbinden.”

Op reis

En dus reizen de lezers met hoofdpersoon Proton vanaf de oerknal mee langs de bijbelgedeelten uit onder meer Genesis, de geboorte en opstanding van Jezus en Openbaringen. Daarbij maken ze onder andere kennis met Womunta en Maisha, de alternatieve Adam en Eva. “De eerste mensen zijn hoogstwaarschijnlijk in Afrika ontstaan”, legt Corien uit. “We vertellen het verhaal zoals het gegaan zou kunnen zijn. Volgens onze overtuiging zijn de eerste hoofdstukken in de Bijbel geen letterlijke weergave van de geschiedenis. Ze gaan over de Schepper die hemel en aarde gemaakt heeft en de mensen aanspreekt. Een oerboodschap waarin ons alles wordt verteld over God, die alles in Zijn hand heeft en Zijn bedoeling met ons.”

Vroeger bestond er niks,’ zei Kalon. ‘Helemaal niks. Geen materie. Geen energie. Geen tijd. Geen ruimte.’ ‘De Schepper was er al,’ zei Achaton. Kalon lachte. ‘Natuurlijk. De Schepper was er, hij was er altijd. Hij bedacht een plan om iets te maken, iets groots, iets bijzonders, iets ...’ ‘... spectaculairs!’ riep Achaton. ‘Echt, Pro, dit geloof je niet!’  (passage uit ‘Oer’

Het herschrijven van zulke eeuwenoude, bekende verhalen was af en toe best moeilijk, biecht ze op. “Het is best lastig om met een frisse blik te kijken naar Bijbelse verhalen die zó bekend zijn. In het begin stond het gedeelte over de Bijbel ook veel te los van de rest van het verhaal. Gelukkig zag redacteur Beppie de Rooij precies waar het aan schortte. Als schrijver zit je er soms te dicht op.”

Tijdens het schrijfproces liet ze meerdere experts meelezen: “Ik wilde recht doen aan de Bijbel en én het ontstaan van de aarde. Tussen Gijsbert, Cees en mij zijn zo’n 2.000 mails over en weer gegaan”, lacht ze. “Ook lazen er onder andere een astronoom en geoloog mee.”

'Ik zag in dat je niet bang hoeft te zijn voor de wetenschap'

Worsteling

Met het boek hopen Corien, Cees en Gijsbert christenen tegemoet te komen die worstelen met de vraag hoe je geloof en wetenschap tegelijk serieus kunt nemen. “We hopen ze een helpende hand te bieden. Mij heeft het erg geholpen dit soort boeken te lezen. Ik worstelde er namelijk jaren mee: hoe moet dat met de evolutie als je gelooft in de Schepper? Hoe moet ik het mijn jongens uitleggen? En moet je er bang voor zijn of kun je er als christen voluit aan deelnemen? Op mijn gereformeerde middelbare school leerde ik over het creationisme. Ik kreeg het idee dat de wetenschap niet te vertrouwen was, dat het een soort atheïstische lobby was. Heel lang dacht ik: ik ga uit van wat er in de Bijbel staat. Ik ga maar niet nadenken over iets wat ik niet begrijp. De kentering kwam toen ik Cees interviewde, notabene voor Eva. Hij kon het allemaal zo ontspannen en goed uitleggen. Ik zag in dat je niet bang hoeft te zijn voor de wetenschap. Wetenschappers willen niet bewijzen dat God niet bestaat, ze zijn op zoek naar de waarheid.”

Bijzondere God

Hoewel het boek vooralsnog op veel positieve reacties kan rekenen, krijgen Corien en consorten ook kritische noten te horen. “Op Twitter zijn er soms pittige discussies gaande. Maar dat is goed. Zo komen we samen verder. En ik hoor elke dag van medechristenen die hier heel blij mee zijn. Mensen zeggen: wat hebben we toch een bijzondere God. Dat raakt me echt.”

Want als iets doorklinkt in ‘Oer’, is het wel dé boodschap waarom het draait: “Dat de Schepper de aarde zo inrichtte dat wij er kunnen wonen en dat Hij naar ons toegekomen is, omdat Hij ongelofelijk veel van ons houdt. Ik denk dat je heel makkelijk van God iemand maakt die past in jouw beeld: een soort heel groot mens. Maar als je je beseft hoe ongelofelijk vernuftig het heelal in elkaar zit en hoe klein je bent in die miljarden jaren die al geweest zijn… als je weet hoe betrokken Hij was bij alles wat Hij maakte, dan is het zó bijzonder dat Hij de mens heeft gemaakt. Dat Hij ons uitkoos en Zijn zoon mens liet worden om ons te redden. Mijn verwondering en geloof is door het schrijven van dit boek alleen maar groter geworden.”

Foto: Mariska de Groot fotografie