Daan Schuurmans vertelt 'Het verhaal van Nederland'
Nieuwe blik op geschiedenis; elke woensdag, 20.35 uur, NPO 1
In Nederland wonen zo’n 17 miljoen mensen. Ondanks corona en andere problemen leven we in een welvarend land dat al lang vrede kent. Maar wie zijn we en waar komen we vandaan? In de tv-serie Het verhaal van Nederland (NTR) neemt Daan Schuurmans ons mee op een lange wandeling. “Fantastisch dat ik als een tijdreiziger door de geschiedenis mag lopen.”
Inwoners van ons land uit lang vervlogen tijden, gespeeld door acteurs, geven ons een inkijkje in hun leven. Regelmatig wandelt Daan Schuurmans het beeld in om de draad van zijn verhaal weer op te pakken. “Een mooie, klassieke rol als verteller,” vindt Daan, die graag inging op de uitnodiging. “Wat Het verhaal van Nederland bijzonder maakt, is dat deze nieuwe serie het grote, lange verhaal van onze geschiedenis vertelt aan de hand van kleinere verhalen.”
Leren van geschiedenis
“Het gaat niet alleen om de heersers, maar ook om de keuzes van mensen zoals wij, mensen met wie we ons kunnen identificeren. Wat zouden wij gedaan hebben als we voor hun keuzes stonden? Als je bijna in hun schoenen kunt staan, kun je dat beter inschatten dan wanneer je alleen vanuit het heden terugkijkt op de grote gebeurtenissen,” licht acteur Daan Schuurmans toe.
Lees ook: Tijdreis met Nizar El Manouzi in 'Het verhaal van Nederland HISTORIES'
Al maakt Het verhaal van Nederland ook duidelijk dat onze blik op de geschiedenis is veranderd. “Zo kunnen we van onze fouten leren in deze serie, waarin hoogte- en dieptepunten aan bod komen.”
Waarvan ben je geschrokken?
“Wat ik heel schokkend vond, was de moord op Joodse inwoners, omdat men een zondebok zocht voor het uitbreken van de pest. En dat in ons land, zevenhonderd jaar voor de Tweede Wereldoorlog! Dan krijgen de woorden ‘opdat wij niet vergeten’ een extra lading,” aldus Daan, die later in Kamp Vught bij het kindermonument zal staan. “Nog indringender wordt dat bezoek doordat het museum in coronatijd leeg is. Geen bezoekers, alleen de cameraploeg in een omgeving die getuigt van het verleden.”
Had je ook leuke, verrassende ‘ontmoetingen’?
“Ik ben zeer onder de indruk geraakt van Floris V, die in de dertiende eeuw leefde. Hij verloor op jonge leeftijd zijn vader: graaf Willem II, die door de West-Friezen werd vermoord. Daarom is hij vastbesloten om wraak te nemen, wat uiteindelijk ook lukt."
(Tekt loopt door onder de foto.)
"Maar wat me van Floris V vooral bijblijft, is dat hij de boeren, die lijfeigenen waren, vrijheid gaf. Daarom staat hij bekend als ‘der keerlen god’, de held van de arme mensen," legt Daan Schuurmans uit. "Dat siert Floris, net als de oprichting van de waterschappen, waardoor we nu nog steeds droge voeten hebben.”
Hoe komt het geloof er in de serie van af?
“Er is door de eeuwen heen veel bloed gevloeid in conflicten over het geloof. Dat ga je zeker in Het verhaal van Nederland terugzien, maar we komen ook Geert Grote (1340-1384) tegen. Hij bestreed misstanden en streefde naar eenvoud en soberheid in de kerk; je zou hem onze eigen ‘Franciscus van Assisi’ kunnen noemen.”
Ik heb zelden zo vaak een kerk van binnen gezien als bij het maken van deze reeks
Er komt een leuke herinnering boven bij Daan. “Ik kon met de filmploeg vaak nergens terecht, omdat Nederland weer in lockdown was. Alle restaurants waren dicht. Gelukkig ging dan heel vaak de deur van een kerk open, waar we gastvrij werden ontvangen. Katholieke en protestantse kerken, maar ook gebouwen die tegenwoordig voor evenementen worden gebruikt. Ik heb zelden zo vaak een kerk van binnen gezien als bij het maken van deze reeks.”
De serie begint ver voor onze jaartelling. Wat kun je daarover vertellen?
“Aan het eind van de ijstijd trekt het ijs zich terug uit onze streek. Het maakt plaats voor het water, waarmee wij ons eeuwige gevecht zullen voeren. In de eerste aflevering ontmoeten we jager-verzamelaars en later boeren. Veel kijkers zullen niet bekend zijn met het volk waarvan de Nederlanders volgens DNA-onderzoek voor twee derde afstammen: het Jamnavolk, afkomstig uit de Russische steppen. Het verhaal van Nederland begint met een spannende tijd waarvan we weinig weten.”
Aflevering 1: Jagers en boeren (300.000 v.Chr.–50 v.Chr.)
Na de ijstijd krijgt Nederland langzaam zijn huidige vorm. Door klimaatveranderingen moeten de eerste bewoners zich aan hun nieuwe leefomstandigheden aanpassen. In de eerste aflevering van Het verhaal van Nederland volgt verteller Daan Schuurmans de jonge jagersvrouw Ava. Haar leven zal radicaal veranderen wanneer ze in aanraking komt met de eerste boerenkolonisten, in het Zuid-Limburgse heuvellandschap. De jagers en boeren zijn onze eerste bewoners, maar zijn ze ook onze voorouders?
Welke lessen trek je uit je reis door de geschiedenis?
“Al met al laat onze geschiedenis veel bloedvergieten zien. Mensen zijn zelden in staat geweest om vreedzaam samen te leven. Eigenlijk slaagden alleen de jager-verzamelaars daar goed in. Zij leefden in kleine groepjes, schoten de dieren die ze nodig hadden en trokken weer verder. Toen de mens zich ging vestigen, ging het mis: ‘Dit is van mij en ik zet er een hek omheen.’ Hét recept voor conflicten. Bovendien kregen – nog steeds actueel – infectieziekten sindsdien alle kansen. We kunnen niet opnieuw jager-verzamelaars worden, maar elkaar wat minder uitsluiten zou helpen.”
'Het verhaal van Nederland': op tv en online
Het verhaal van Nederland is een transmediaal project, met veel (online) initiatieven voor jong en oud. Wie nog veel meer wil weten van onze geschiedenis, vindt meer informatie op Hetverhaalvannederland.nl.
Vanaf 2 februari, iedere woensdag, 20.35 uur, NPO 1
Beeld: NTR
Kijk 'Het verhaal van Nederland' hier terug
Geschreven door
Bart van Delen