De moderne psalmen van Nick Cave

Wie de psalmen leest, moet tegen een stootje kunnen. Geen menselijke emotie blijft onbenoemd; van geëxalteerde vreugde tot en met bittere haat. Zelden zijn deze Oudtestamentische liederen vroom of braaf. En je voelt:  de mens die dit geschreven heeft, méént wat hij schrijft. Hij heeft het doorvoeld en doorleefd.

Hoe anders is dat bij veruit de meeste hedendaagse christelijke muziek. Die is emotioneel vlak, sentimenteel en onuitstaanbaar braaf. En hoewel dergelijke artiesten vaak volop putten uit de psalmteksten, voel je: ze hebben geen idee waar ze het over hebben. Dan hoor je zo’n frisgewassen en keurig gekapte blaag zingen over hoe de Heer bij hem is wanneer hij wandelt in de duisternis, en dan weet je: jij wandelt alleen in de duisternis als je ’s nachts op kousenvoeten van je warme bed naar de wc loopt.

Geworsteld met God
Nee, dan Nick Cave. Wie zijn muziek hoort moet ook tegen een stootje kunnen, geen emotie blijft onbenoemd. Hoewel Cave zichzelf wel als christen heeft geafficheerd, en zijn nummers bol staan van Bijbelse en theologische teksten, doe je hem vreselijk tekort wanneer je zijn muziek als ‘christelijke muziek’ bestempelt. Daarvoor is het te echt. Te doorvoeld, te doorleefd. Je hoort een man met littekens op de ziel. Een man die, zoals de profeten van het Oude Testament, heeft geworsteld met God, ronde na ronde. Sommige rondes heeft hij gewonnen, minstens zo veel rondes heeft hij verloren. Het is nu ongeveer gelijkspel.

Jesus Alone
Luister maar eens naar Jesus Alone, de openingstrack van zijn pas verschenen album Skeleton Tree. Een donker en onheilspellend lied, met een raadselachtige poëtische tekst, zoals we van hem gewend zijn. Maar het krijgt extra zeggingskracht wanneer je in het achterhoofd houdt, dat dit het eerste nummer is dat Cave uitbracht sinds zijn 15-jarige zoon Arthur vorig jaar in Engeland van een klif viel en overleed.

Het album gaat op gelijke voet verder. Zoetsappige verhalen en troostende wijsheden hebben voor hem afgedaan, zoveel is duidelijk als je Skeleton Tree luistert. “Nick Cave is van zijn geloof gevallen”, lees je her en der. Luister maar wat hij in een ander nummer op Skeleton Tree (Distant Sky) zingt: “They told us our gods would outlive us, but they lied.” Maar is dat niet een al te snelle en oppervlakkige conclusie? Toch even terug naar de openingstrack. Daar zingt hij: “You believe in God, but you get no special dispensation for this belief now.” En: “You’re a distant memory in the mind of your creator, don’t you see?”

Dat is geen ongeloof, dat is volwassen geloof, pijnlijk realistisch over het feit dat God zo vaak de grote afwezige lijkt in ons lijden, dat Hij geen troostende moeder is die ons een kusje geeft op de kapotte knie. Juist in frasen als deze hoor je, dat Nick Cave ten diepste een eigentijds psalmist is. Je hoort in deze zinnen, dit nummer, dit hele album een echo van psalm 22, woorden zo schrijnend en krachtig en doorleefd dat Jezus ze in zijn doodsnood aan het kruis herhaalde: “Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij in de steek gelaten?”

Verwijst daar die raadselachtige titel naar, Jesus Alone?