De wonderlijke wereld van het puberbrein: zó werkt het

Want waarom verandert hun gedrag ineens zo?

6 oktober 2019 · Leestijd 4 min ·

· ·

Je liefde voor je kinderen blijft altijd, maar je begrip en geduld kunnen soms wel flink op de proef gesteld worden. Vooral als de puberteit aanbreekt, krab je je als ouders soms op het hoofd. Want waarom gedraagt je zoon of dochter zich nou zo? Eva geeft je een blik in de wonderlijke wereld van het puberbrein.

Tussen de 12 en 25 jaar ontwikkelen de hersenen zich in sneltreinvaart. Niet geheel onlogisch is dit ook de periode in je leven dat je je los maakt van je ouders, een eigen identiteit ontwikkelt, veel met vrienden optrekt en een heel eigen leven opbouwt. Het is een roerige periode. Je wordt volwassen. Dat gaat samen met heel wat interessante processen in de hersenen én soms wat opmerkelijk gedrag.

Het puberbrein is nog niet af

Hoe het precies zit is nog onduidelijk, maar uit hersenscans blijkt dat de hersenen van jongeren impulsen anders verwerken dan volwassenen. Het werk in de bovenkamer is nog niet af. Hierdoor zijn jongeren bijvoorbeeld eerlijker en directer, maar ook minder goed in het vooruitplannen van opdrachten. Ook worden emoties nog niet optimaal verwerkt in het puberbrein én zijn jongeren dankzij de puberteitshormonen meer in zichzelf gekeerd. Daarom is het goed om je te beseffen dat pubergedrag niet per se opstandigheid is, maar soms ook gewoon onmacht.

Plezierige prikkels

‘Doe normaal’, ‘Pas op’, ‘Kijk nou uit!’ of ‘Wat zullen de mensen denken?’. We houden, als volwassenen, onze “plezierprikkels” onder controle. Dat gebeurt dankzij waarschuwingen die worden afgegeven tussen de verschillende gebieden in ons hoofd. Jongeren in de puberteit hebben hier geen last van; dat bestaat gewoon nog niet in hun hersenen. Zij denken vooral aan wat het hen nú oplevert, zonder dieper over de gevolgen na te denken.

Creatieve wirwar

De snelwegen in het brein van een puber zijn nog niet zo efficiënt aangelegd. Dankzij die wirwar van kronkelweggetjes bezitten zij juist een uniek talent: zij zijn enorm flexibel in het vinden van creatieve oplossingen. Het is voor hen makkelijker een andere afslag te nemen, dan voor volwassenen. Juist in de hersengebieden waar creativiteit en vindingrijkheid, maar ook muzikaliteit, sport en maatschappelijke betrokkenheid zitten, worden de meest efficiënte wegen pas als laatst aangelegd. De kronkelweggetjes verdwijnen en maken plaats voor een goed lopende infrastructuur in de hersenen.

Laat pubers vooral maar even liggen op de zaterdagochtend

Moe van melatonine

Langslapers onder de jongeren in je huis? Laat ze vooral maar even liggen op de zaterdagochtend. Zij hebben namelijk meer slaap nodig dan volwassenen. Daarnaast is in slaaplaboratoria ontdekt dat het stofje melatonine – waarvan we beter in slaap vallen – bij jongeren pas later op de avond wordt aangemaakt én langer door blijft werken. Dit verklaart waarom pubers later gaan slapen en het liefst langer in bed blijven liggen.

Tips voor ouders van pubers

Het puberbrein is uit balans, bied je pubers daarom structuur en grenzen.
Laat los. Zo krijgt je puber de ruimte om verantwoord gedrag te ontwikkelen.
Wees standvastig en liefdevol. Ben je te streng, dan neemt een puber afstand. Als je niet vasthoudend bent, loopt hij over je heen.
Wees duidelijk. Jongeren willen weten waarom er bepaalde grenzen zijn. Als ze dit begrijpen, zullen ze zich er beter aan houden.
Gebruik positieve woorden. Het puberbrein is gevoelig voor beloning. Stimuleer ze in hun gedrag.

De beste verhalen voor ouders van Pubers lees je in Pubergedoe!