"Er is een hoop God te ontdekken in de Top 2000'

Ik heb het natuurlijk over de Top2000. De stemweek sloot op 8 december, nu is het wachten op het resultaat: de lijst der lijsten. Voor mij en miljoenen Nederlanders is dit dé eindejaarstraditie: tussen Kerst en oud en nieuw luisteren naar de populairste liedjes aller tijden. Zelf hebben de makers het graag over ‘de beste liedjes aller tijden’, maar dat slaat natuurlijk nergens op: populariteit is iets heel anders dan kwaliteit. Maar de lijst zegt wel iets over hoe wij als Nederlanders zijn. Hoewel de uitslag nog niet bekend is, durf ik een paar conclusies te trekken.

Allereerst zijn we buitengewoon conservatief. Sinds de eerste editie, in 1999, is een heel nieuwe generatie gaan stemmen. Toch is de top tien van de lijst heel weinig veranderd. Dat is, zeggen analisten, niet omdat stemmers ‘Bohemian Rhapsody’ van Queen het beste liedje vinden, maar omdat dat liedje nu eenmaal om 23.55 uur op oudejaarsavond hoort te klinken. Da’s traditie. Daarom stemmen juist jonge mensen die niks met Queen hebben op dit liedje.

Ten tweede willen we getroost worden. Nieuwkomers in de bovenste regionen zijn telkens lieve liedjes die ons bemoedigen in moeilijke tijden. Typische voorbeelden zijn ‘Rollercoaster’ van Danny Vera en ‘Soldier On’ van Di-rect: nummers die hoop, herkenning en warmte geven. Die twee waren troostliedjes tijdens corona, maar nummers als ‘Fix You’ van Coldplay of ‘Mag ik dan bij jou’ van Claudia de Breij zijn net zulke onmiskenbare comfortliedjes.

Dat brengt ons een derde Top2000-les: muziek gaat over zingeving. Soms omdat de teksten onze gevoelens verwoorden, maar vaker omdat we herinneringen hebben aan de nummers. De meeste mensen stemmen op liedjes die tussen hun 12e en hun 20e levensjaar iets voor hen betekenden. In de wetenschap noemt men dat de reminiscence bump, de herinneringshobbel: de sterkste herinneringen stammen doorgaans uit onze tienerjaren. Laten dat nu precies de jaren zijn die het meest vormend zijn – bijvoorbeeld als het gaat om geloofskeuzes. De keuze van liedjes gaat meestal dan ook niet over de kwaliteit, maar over de bijbehorende herinnering: de eerste kus, het verlies van een dierbare, een onvergetelijke vakantie of gewoon de sfeer van een zaterdagbaantje. Daarom doen Top2000-kerkdiensten het ook zo goed. Er zijn er dit jaar weer tientallen, van Hollum tot Heerlen. Ze raken de gevoelige snaar van liedjes die we kennen en waaraan we herinneringen hebben, maar koppelen die aan een diepere laag: ons geloof in God. Want voor de oplettende luisteraar is er een hoop God te ontdekken in de Top 2000. Ik zie in ieder geval weer uit naar dit herinneringsfestijn vol heilige herrie.