Gratis bier raakt op
Blog van Tijs van den Brink
Ik heb er de afgelopen weken best lang en diep over nagedacht: als politici die het met de feiten en de waarheid niet zo precies nemen, toch heel veel stemmen krijgen en zelfs de grootste kunnen worden – wat moeten andere politici en wij journalisten daar dan mee?
Van Donald Trump weten we dat hij regelmatig liegt – en andere dingen doet die ertoe leiden dat hij in de rechtbank moet verschijnen. Ondertussen gaat hij in Amerika aan kop in de peilingen voor de Republikeinse nominatie – voor veel kiezers maakt dat kennelijk niet uit.
Partijen in Nederland die weigerden hun plannen vooraf te laten doorrekenen door het Centraal Planbureau (PVV, NSC, BBB), scoorden uitstekend bij de laatste verkiezingen. Niet laten doorrekenen is natuurlijk geen leugen, maar het zet de deur naar ‘gratis bier’ (dat wil zeggen: plannen waarvan niet wordt gezegd hoe ze betaald moeten worden) wel op een stevige kier.
Voorbeeld: Geert Wilders eiste in de verkiezingscampagne dat het eigen risico in de zorg (385 euro per persoon per jaar) onmiddellijk zou worden afgeschaft. Iedereen die een beetje ingevoerd is, weet dat dit niet zomaar kan. In ieder geval moet je ergens anders geld vandaan halen als je het wel afschaft – een paar miljard naar verluidt. Een precieze berekening hoe dat betaald zou moeten worden ontbrak – de financiële pagina van het PVV-verkiezingsprogramma beslaat precies één pagina.
Als het jou als kiezer allemaal niet zoveel uitmaakt of de plannen van een politieke partij te betalen zijn – wat moeten we daar dan mee? Moeten andere partijen dan ook stoppen met precies zijn? Moeten wij als journalisten dan ook stoppen ernaar te vragen? En hoeven de feiten in deze column dan bijvoorbeeld ook niet meer te kloppen?
Ik kwam er niet goed uit. Ik houd natuurlijk eindeloos van feiten – maar misschien is die tijd gewoon voorbij en gaat het vanaf nu om hoofdlijnen?
Tot ik kort na elkaar twee berichten las:
1. Maar liefst 35 procent van de Republikeinen die op Nikki Haley (concurrent van Trump) hebben gestemd in de staat New Hampshire, gaat zeker niet op Donald Trump stemmen als hij presidentskandidaat wordt.
2. De PVV ligt onder vuur, omdat de partij in de Tweede Kamer niet onmiddellijk mee wilde stemmen met de afschaffing van het eigen risico. Reden: ze moeten het er nog over hebben in de formatie...
Ik vind het goed nieuws: zomaar iets roepen blijft niet onbestraft. Gratis bier raakt op.
Geschreven door
Tijs van den Brink - Gastauteur
