'Het christelijke mensbeeld is het meest realistische mensbeeld'
6 april 2021 · 09:25
Update: 14 november 2024 · 17:30
Als je wilt zien hoe de mens in elkaar zit, moet je naar het christendom kijken. Dat betoogt hoogleraar rechtsfilosofie Andreas Kinneging van de Universiteit Leiden. In De Ongelooflijke Podcast was hij te gast over zijn nieuwe boek 'De Onzichtbare Maat'. "Het christelijke mensbeeld is het meest realistische mensbeeld", zegt hij.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Zijn boek gaat over de mateloosheid die onze tijd kenmerkt. In de Westerse wereld ontbreekt het weinig mensen aan de primaire levensbehoeften en vermaak. Dit staat haaks op de Europese traditie, vindt Kinneging, die teruggaat op de Griekse filosofie en het christendom: "Athene en Jeruzalem", aldus de rechtsfilsoof.
Zonde
Het mensbeeld van de Europese traditie is dan anders het mensbeeld die latere denkrichtingen kenmerkten, zoals de verlichting en de romantiek, vertelt hij. Met name "de notie of het besef van het menselijk tekortschieten, wat in het christendom zonde wordt genoemd is de moderniteit volledig vreemd", vindt hij.
Dit gebrek aan zondebesef, zorgt voor individualisme. "De 'ik' is de nieuwe God", vertelt Kinneging. Onterecht, vindt hij: "Plato zegt: Dat 'ik' is een probleem. We moeten ons kritisch verhouden tot dat 'ik' want er zitten allemaal dingen in die niet goed zijn. Dat betekent dat we niet onszelf moeten zijn of onszelf ontplooien, maar dat we moeten proberen te veranderen, we moeten een beter mens worden."
Ook in de verlichting is weinig ruimte voor zonde. "Men zegt: de mens is een dier. Die streeft zijn begeertes na. Daar is niks aan te doen. We ontwikkelen allerlei mechanismes zodat iedereen zoveel mogelijk begeertes kan bevredigen." Het marktmechanisme noemt hij als voorbeeld. "Ook daar is een volstrekt onkritische houding jegens het 'ik': ik val samen met mijn begeertes, de bedoeling van het leven is dat ik zoveel mogelijk begeertes bevredig." Maar ook hier moet je kritisch op zijn, vindt hij: "Het begint ermee dat je met je verstand heel goed kijkt naar de begeertes en van veel begeertes zegt: nou, doe die maar niet en doe die maar een onsje minder."
Omdat in de Griekse en christelijke denktraditie zonde wel een rol speelt, is dit veel realistischer, vindt Kinneging. Naast zonde voegde het christendom ook de liefde toe, stelt hij. "Dit maakte ons mensbeeld vollediger."
Cultuurchristendom
Andreas Kinneging kijkt cynisch naar het 'cultuurchristendom' wat door sommige politici wordt gepredikt. "Het is veel te instrumentalistisch. De effecten zijn goed, dus dan moeten we eraan vasthouden. Dat lukt niet. Je kunt alleen maar aan het christendom blijven vasthouden als je denkt: volgens mij klopt het.
Thierry Baudet, een politicus die de term 'cultuurchristendom' wel eens bezigt, noemt Kinneging als één van zijn inspiratoren. Dat vindt de rechtsfilosoof prima, maar hij benadrukt dat hij niks met Forum voor Democratie te maken heeft. "Thierry Baudet is een erg eigenwijs iemand", zegt hij.
Meest gelezen
- Column Elbert: 'Wat haalt papa toch allemaal uit op tv?'
Elbert over alle kinderprogramma's die zijn gezin kijkt
Column Elbert: 'Wat haalt papa toch allemaal uit op tv?'
- Bernice Klein verloor bij een brand vier broertjes
‘Een van m’n zussen riep: ‘Jezus, red onze broertjes!’’
Bernice Klein verloor bij een brand vier broertjes
- Rachel Rosier zoekt naar antwoorden in de Gazaoorlog: 'Wie is goed, wie is fout?'
'Het graf van Rachel': 6 mei om 22.20 uur bij de EO op NPO 2.
Rachel Rosier zoekt naar antwoorden in de Gazaoorlog: 'Wie is goed, wie is fout?'
Lees ook
- Heb ik het genormaliseerd? Ik hoop toch van harte van niet
Column van Tijs van den Brink
Heb ik het genormaliseerd? Ik hoop toch van harte van niet
- Van podcast tot tv-programma: EO-podcast 'De Ongelooflijke' maakt tv-debuut
Vanaf 12 mei op NPO 2
Van podcast tot tv-programma: EO-podcast 'De Ongelooflijke' maakt tv-debuut
- Anne-Meta Kobes presenteert 'Bijbelen met sterren': ‘Lees de Bijbel! Al zijn het maar drie verzen’
Nieuw seizoen met Ferry Somogyi, Sylvia Geersen en Sander de Kramer
Anne-Meta Kobes presenteert 'Bijbelen met sterren': ‘Lees de Bijbel! Al zijn het maar drie verzen’