'Het Jodendom is een doe-religie'

Kosjer

Esther Erwteman: ‘Kosjer betekent dat het door de Thora, het Oude Testament, is getolereerd. Ik eet zelf ook kosjer én geen vlees – dan heb je al een van de belangrijkste zaken van kosjer eten opgelost. Kosjer eten gaat ook over het scheiden van melk en vlees.’ Samen met schrijfster Esther Porcelijn maakt ze Muhamara, een lekkere dip met geroosterde paprika. Esther Erwteman: ‘Met groente kan niet zoveel misgaan.’ Esther Porcelijn vraagt aan haar naamgenoot hoe belangrijk het voor haar is om kosjer te eten. ‘Heel belangrijk, het is een basis van mijn joodse leven. Een heleboel dingen komen en gaan die meer en minder belangrijk zijn, maar kosjer eten blijft overeind. Voor andere mensen is het vaak een van de eerste dingen waar ze mee stoppen. Je kunt het als beperkend ervaren, maar voor mij is het geen enkel probleem – ik weet niet anders. Mijn ouders aten altijd kosjer. Als ik door de Albert Heijn loop, dan hoef ik niet na te denken waar ik naar kijk.’

Esther Porcelijn geeft toe niet kosjer te eten. ‘Ik ben me er wel een tijdje bewust van geweest, bijvoorbeeld als ik garnalen at. Maar kosjer eten was nooit een issue, mijn familie is heel seculier, altijd al geweest. Het lijkt toch verbonden aan religie.’ Esther Erwteman: ‘Ik heb er ook geen problemen mee als iemand niet kosjer eet. Het heeft ook te maken met mijn godsbeleving, ik geloof niet in een straffende God.  Voor mij is het echt een gewoonte, ik weet niet beter. En in deze coronatijd waren de synagoges zijn dicht en zijn er weinig manieren om je religie te beleven. Kosjer eten is wat je elke dag eraan herinnert.’ Esther Porcelijn: ‘Ja, ik las ergens dat het Jodendom een doe-religie is?’ Esther Erwteman: ‘Ja, je bent op een hele praktische manier ermee bezig. En dat praktische geeft houvast en structuur. Kijk naar de rustdag. Op sjabbat stopt alles, niemand werkt of doet huiswerk. En iedereen heeft het druk, dus die dag brengt iets heel moois. Dat gaat ook op voor kosjer eten. Je kunt het als een beperking zien van alles wat je niet mag eten, maar je kunt het ook zien als producten die je niet hóeft te eten.