'Je geld of je leven'

Wie de cijfers uit het pasgesloten coalitieakkoord op zich laat inwerken en gevoelig is voor financiële rolberoertes, krijgt zo’n beroerte. In vier jaar tijd willen VVD, D66, CDA en CU maar liefst 75 miljard euro extra uittrekken voor allerhande goede doelen. U leest het goed: 75 miljard extra, in de komende vier jaar.

Via een klimaatfonds en een stikstoffonds, komt er daarna(ast) nog eens 50 miljard euro extra beschikbaar. In ruim drie maanden tijd verdeelden de onderhandelaars het duizelingwekkende bedrag van 125 miljard euro. Extra dus, bovenop de ongeveer 330 miljard die de overheid elk jaar al uitgeeft.

Dat enorme bedrag is moeilijk los te zien van de ingewikkelde politieke situatie waarin Nederland was beland. CDA en VVD wilden graag regeren, met D66. Over de vraag wie daar nog bij moest, waren de meningen diepgaand en langdurig verdeeld. Uiteindelijk kregen CDA en VVD hun zin (het werd de CU en niet de combinatie PvdA/GroenLinks), maar D66 wilde gecompenseerd worden. Dat is gebeurd met heel veel geld. Tegelijkertijd hadden CDA, VVD en de CU ook nog hun wensen, dus ja dat telt op.

Politiek is de kunst van het kiezen. Dat heeft de coalitie duidelijk geweigerd. Ze hebben bij wijze van spreken alle wensen van alle partijen in het ‘brede politieke midden’ ingewilligd. Zo ongeveer de enige post waar PvdA en GroenLinks over klaagden, was de zorg: daar wordt de komende jaren minder geld aan uitgegeven dan gepland.

Normaal gesproken waken partijen als CDA en VVD voor een al te frivool uitgavenpatroon. Nu beide partijen een politieke rekening moesten voldoen aan D66, hebben ze dat principe losgelaten. Het is een grote gok. Natuurlijk, geld lenen is goedkoop op het moment, zeker voor de overheid. Maar wat als de rente gaat stijgen? En wie gelooft eigenlijk dat de overheid in staat is die enorme berg geld op een goede manier te investeren in de samenleving?

In het klimaatdebat wordt vaak (terecht) gezegd dat we de aarde een beetje goed moeten doorgeven aan volgende generaties. Dat geldt ook voor de financiën. Hoe solidair is het om de volgende generaties met een enorme schuldenberg op te zadelen, omdat er rond 2021 wat politieke carrières gered moesten worden?