‘Kunst werpt een nieuw licht op eeuwenoude verhalen uit de Bijbel’
Podcastmaker Allard over nieuw seizoen Scheppingsdrift
Deze week verscheen de eerste aflevering van het tweede seizoen van Scheppingsdrift online. In deze podcast duikt presentator Allard Amelink, samen met theoloog Alain Verheij en kunstkenners Lieke Wynia en Ab Nieuwdorp, opnieuw elke aflevering in een Bijbelverhaal. Aan de hand van muziek, literatuur, film en beeldende kunst gaan ze op zoek naar de verhalen achter de kunst en naar de betekenis van die eeuwenoude verhalen voor vandaag de dag.
Bedenker en maker van de podcast, Allard Amelink, licht toe waarom deze podcast de moeite waard is om te beluisteren, óók als je niet per se een kunstliefhebber bent. ‘Los van dat er mooie kunst ter sprake komt, hoor je mensen met passie over kunst praten en dát maakt het interessant. Ik heb bijvoorbeeld niet direct iets met beeldende kunst, maar er zijn kunstwerken uit het vorige seizoen die me nu nog helder voor de geest staan. Ze schijnen een nieuw licht op eeuwenoude verhalen. Verhalen die allerlei lagen en dimensies krijgen.’
Hoe is deze podcast tot stand gekomen?
'In het dagelijks leven ben ik podcastmaker. Ik maak allerlei podcasts rondom leuke onderwerpen. Een bekende podcast waar ik mee bezig ben geweest is de Podcast Filosofie, waar in vijfenveertig minuten één filosoof wordt uitgelegd. De podcasts die ik maak kunnen heel breed zijn, maar mijn persoonlijke interesse is kunst en cultuur en levensbeschouwing. Scheppingsdrift is een hele vette combi tussen én de grote verhalen én de kunst. Vanuit de EO werd me gevraagd of ik niet iets kon bedenken dat bij de EO zou passen. Toen moest ik denken aan kunst en cultuur én de Bijbel.'
Krachtige wisselwerking
'Als je in een museum staat, krijgen de schilderijen pas meerwaarde als je de verhalen erachter weet. Tegelijkertijd ben ik met de Bijbel opgevoed en ga ik vandaag de dag naar de kerk. Soms ervaar ik de verhalen als een beetje uitgekauwd. Dan denk je: ‘oh ja, straks is het weer kerst. Dat verhaal ken ik al.’ Dan heeft het ook weinig verrassends meer aan je te vertellen. Dat vind ik aardig aan goeie kunst; het geeft je een andere bril op de werkelijkheid. Dat geldt ook voor de oude verhalen. Ineens zie je een andere invalshoek of een bepaald detail dat je altijd over het hoofd hebt gezien. Die wisselwerking is heel krachtig. Het helpt je om je opnieuw door de Bijbel te laten raken.
Hoe ziet een aflevering van Scheppingsdrift eruit?
'De deelnemers aan de podcast hebben allemaal een eigen invalshoek. Alain heeft door zijn theologische kennis al verrassende perspectieven op het verhaal. Hij kijkt bijvoorbeeld ook naar de rabbijnse traditie in de tijd van de verhalen. Lieke kijkt naar kunst die raakt – niet alleen 17-eeuwse kunstenaars, maar juist ook moderne kunst. Ab zoekt prachtige muziekstukken uit waar veel conversaties inzitten, hij loopt het door en onderzoekt de invalshoeken van de maker. Ikzelf heb bijvoorbeeld een boek dat ik interessant vind en zo proberen we een logische lijn in ons gesprek te vinden. Maar, het begint bij het zoeken naar mooie kunst en dan ontstaan er vanzelf allerlei perspectieven rondom het verhaal. We laten de kunst spreken.'
De eerste aflevering gaat over Noach, wat is je daarin het meest bijgebleven?
'Wat ik heel interessant vind, is dat de personen in de Bijbel al snel een held zijn. Maar als je bijvoorbeeld kijkt naar David, die doodt de man van Batseba en rooft zijn vrouw. Er wordt verder niet gevraagd wat zij ervan vindt. Hij heeft duizenden bijvrouwen. Vervolgens komt er ook een profeet - de profeet Nathan - die zegt dat het echt niet kan wat hij heeft gedaan. Maar tóch wordt hij gezien als held. Wij maken hem waarschijnlijk net iets te heilig. Door kunst krijg je goed licht, ook op de schaduwkant van een persoon. Noach wordt in de rabbijnse traditie 'rechtvaardige in een bontjas' genoemd. Maar, doe je zelf een bontjas aan als je het koud hebt óf maak je een vuurtje zodat iedereen het warm heeft? Wat gebeurt er met de rest van de mensen die niet met de ark meegingen? In de podcast wordt het bijvoorbeeld vergeleken met Afghaanse vluchtelingen die geen kant op kunnen. Wie neem je mee? Wie laat je achter? De kunst durft de rauwe kantjes te laten zien.'
Meer afleveringen van Scheppingsdrift luisteren kan hier.