Lazarus staat op | Daar staan we dan

PopUpGedachte woensdag 25 september 2019 – Daar staan we dan

Het was een felle reden va Greta Thunberg in de Verenigde Staten. Ze was er heen gezeild, de camera’s van de wereld die haar volgden op een van de meest unieke boten ter wereld qua ecologische verantwoordheid. Ontvangen en onthaald door New York en de groten der aarde, ook degenen naar wie zij naar uitzag om die te ontmoeten. En in plaats van haar positie te pakken, dankbaar te zijn voor het moment dat er geluisterd wordt, een beetje te genieten van de aandacht en in rollende zinnen de wereld verantwoordelijk te houden, is ze woedend en verdrietig en wil ze er niet zijn.

Dat vooral. Dat doet ze met prachtige zinnen en ze pakt haar positie en het moment, maar niet als iemand die dankbaar is voor de aandacht, dat nu eindelijk de kinderen gehoord worden of dat er nu eindelijk oren is naar klimaatproblematiek, dat er – toch ook door haar – miljoenen mensen op de been zijn tijdens klimaatstakingen. Niets van dat alles. Ze had er nooit willen zijn, dit nooit willen doen, ze had thuis kind willen zijn en gewoon haar kleine leven leven. Maar omdat júllie, wereldleiders, volwassenen, er een puinhoop van maken, sta ik opeens hier. Halen jullie hoop uit míjn verschijning, terwijl ik mijn hoop op jullie hoor te vestigen voor verantwoordelijk handelen.

Ze verfoeit de aandacht omdat het de onmacht toont en de omgekeerde wereld. Dit is van een ongekende geestelijke kracht. Er zijn er niet veel die de trekkracht van de aandacht kunnen weerstaan en er uiteindelijk in gaan geloven dat ze het op een bepaalde manier verdiend hebben. Waardoor ze vergeten waarom ze eigenlijk ook al weer die positie kregen. Greta vergeet dat niet op de een of andere manier en dat maakt haar zó krachtig. Ze doet ons beschaamd staan. Ook degenen die blij haar filmpjes delen, want ze wil niet dat haar filmpjes gedeeld worden, ze wil dat er aangepakt wordt zodat haar filmpjes niet nodig zijn. Zij voelt zich degene die op het dek van de Titanic iedereen naar de boten schreeuwt, en iedereen luistert maar niemand gaat, want ze kan het zo mooi zeggen. En ondertussen gaat het schip naar de kelder. Zoiets.

Vandaag doet een van de Joodse leiders uit het Oude Testament voor aan ons wat het is om schuld te belijden:

Toen stond ik, Ezra, op, beëindigde mijn boetedoening, en met gescheurde kleren en mantel viel ik op mijn knieën en spreidde mijn handen uit naar de Heer, mijn God. Ik zei: ‘Mijn God, ik schaam me, mijn God, ik ben te beschaamd om mijn gezicht naar u op te heffen, want onze zonden reiken tot boven ons hoofd en onze schuld is zo hoog als de hemel. Vanaf de dagen van onze voorouders tot aan deze dag zijn wij zeer schuldig tegenover u.

Ze mochten terugkeren uit een ver land waarheen ze weggevoerd waren. De tempel mochten ze herbouwen en het is Ezra gelukt om daar leiding aan te geven en het te realiseren. Maar Ezra vergeet nooit hoe ze uberhaupt in die situatie zijn terechtgekomen. Hij dankt niet trots voor het resultaat, is niet blij met wat ze bereikt hebben, niet allereerst. Eerst beseft hij terdege hoe dramatisch het is dat ze hier in deze situatie verzeild zijn geraakt. Een mentale tour-de-force want euforie over herstel en terugkeer doet zomaar het verleden vergeten.

‘Onze zonden reiken tot boven ons hoofd en onze schuld is zo hoog als de hemel’. Dat kunnen zeggen en erkennen. En ernaar handelen. Besef ik dat als het gaat om klimaat, als het gaat om migratie?
We zijn nu bezig met het organiseren van een groot Europees evenement, dat in alle hoofdsteden van Europa tegelijk plaatsvindt. Het gaat over migratie, vluchtelingen en grenzen en de vraag is hoe we opnieuw solidariteit vinden ergens in onze ziel met elkaar. En ik ben trots dat we dit mogen organiseren, we lopen het vuur uit onze sloffen om een indrukwekkend en inhoudelijk scherp programma neer te zetten. Omdat we weer willen dat iedereen die zich druk maakt of maakte om de gore ellende die we hebben gecreëerd aan onze buitengrenzen, dat die op een bepaalde manier weer hoop vindt.

En tegelijk, al lezend over Ezra en denkend aan Greta, realiseer ik me dat het toch te zot is dat wij ons daar als burgers op deze manier tegenaan moeten bemoeien? Er zijn mensen die hiervoor zijn aangesteld, overheden die elke dag kansen krijgen om andere keuzes te maken, NGO’s die hiervoor worden betaald en ik zou anders een boek hebben kunnen lezen op de bank. Mijn hemel, wat zou ik dat graag doen. En werken aan de PopUpKerk in plaats van het regelen van een mogelijke demonstratie (pokkehekel aan demonstraties) op burendag. En dit is geen zelfmedelijden, want het is ook te gek om die kans te krijgen en iets te kunnen betekenen. Maar de pijn van Ezra en Greta is instructief. Dankbaar dat dit geluid er is, maar mijn hemel: het had er nooit moeten hoeven zijn, niet zo, niet nu. En laten we niet ervan genieten, maar keuzes maken, veranderen, tot op het bot.

Zegen en alle goeds vandaag.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.