Lazarus staat op | De balans is nog zoek

De balans is nog zoek – PopUpGedachte donderdag 9 september 2021

Als we nou alles een klein beetje eerlijker zouden verdelen, zou er dan niet voor iedereen genoeg zijn? Dat de grote bedrijven niet meer van de wereld nemen, dan ze erin stoppen. Dat als ik iets ontvang, dat ik het dan in dezelfde mate doorgeef. Dat als iemand iets van mij vraagt, dat ik dan ook iets soortgelijks terugkrijg – in dank of in energie of in middelen. Dan zou de wereld toch in balans zijn? En dus let ik erop of ik wel voldoende krijg voor wat ik geef. Niet altijd, soms gaan de dingen vanzelf. Naar kinderen, geliefden, vrienden. Maar werk is al een puntje: uiteindelijk moet de schoorsteen wel blijven roken of moet er brood op de plank. Ik had altijd een aardige weerzin tegen uurtje-factuurtje werken en hoopte dat los te kunnen koppelen: dat ik gewoon kon doen wat er gedaan moest worden en dat er parallel daaraan een financiele stroom plaatsvond die zorgde dat er eten en onderdak was. Sommigen noemden dat naïef, anderen zuiver. Deels gaat dat ook goed: de jaarlijkse crowdfunding levert een belangrijk aandeel voor projecten en ideeën en inspanning waar niets financieels tegenover staat. En toch, daarnaast wordt er ook gerekend, het kan niet anders en heeft ook zo z’n schoonheid. Je vraagt dan opdrachtgevers te investeren in je werk.

Waarom dit inkijkje in de economische huishoudelijke vragen? Door de lezing van vanochtend. Jezus van Nazareth lijkt ervan overtuigd dat de balans in de wereld van geven en nemen of geven en ontvangen compleet zoek is en begint aan een nogal gedurfd oplossingsproject. Hij geeft instructies die nogal wat moed vragen van een toegewijde club, een project met lef en het klinkt zo:

'Geeft aan ieder die u iets vraagt, en als iemand wegneemt wat u toebehoort, eist het niet terug. Zoals gij wilt dat de mensen u behandelen, moet gij het hun doen. Als gij bemint wie u beminnen wat voor recht op dank hebt ge dan? Ook de zondaars beminnen wie hen liefhebben. Als gij weldoet aan wie u weldaden bewijzen, wat voor recht op dank hebt ge dan? Dat doen de zondaars ook. Als gij leent aan hen van wie ge hoopt terug te krijgen, wat voor recht op dank hebt ge dan? Ook de zondaars lenen aan zondaars met de bedoeling evenveel terug te krijgen.'

Jezus van Nazareth is een clubje aan het vormen van mensen met een speciale missie. Zo van: iedereen bakt brood in de wereld, dat is het gewone. Dat doet iedereen. Maar wij wijden ons leven aan het onderste uit de kan, het beste brood ter wereld maken. Hij komt niet met een nieuw uit te rollen economisch evenwicht, hij lijkt op zoek naar mensen met moed die het evenwicht herstellen door aan de andere kant te gaan hangen. De balans is dat als je iets leent, dat je het dan teruggeeft. De praktijk is dat het te weinig gebeurt en dat er allemaal gedoe ontstaat over mensen die al dan niet iets van je lenen en er dan niet goed genoeg voor zorgen, waardoor de uitlener zich benadeeld voelt en degene die leent probeert om er onderuit te komen en we door de bank genomen allemaal minder mooie mensen worden. Laten we het dan omgooien en ik elk geval een groep mensen aan die balans toevoegen die uitleent als een vorm van weggeven. Komt er iets terug, dan zijn ze prettig verbaasd. Komt het niet terug, dan is het prima. En liefhebben? In plaats van de gedachte dat het van twee kanten moet komen, waarbij er allerlei moeilijke gesprekken ontstaan of de ander wel net zo veel om jou geeft als jij om hem en dat er toch wel meer van de ander moet komen anders hou jij ook op te investeren – waardoor er de facto gewoon minder liefde overblijft. Dus heb lief, zonder aanzien des persoons. En zo gaat hij nog even door.

Twee dingen lees ik er vanochtend in. Een verlangen en een grond. Het verlangen is een wereld waarin er de facto meer liefde leeft, meer schoonheid bestaat in menselijke relaties, een injectie van liefde, vreugde, weldoen die aanstekelijk zou kunnen zijn zónder dat te eisen of te verwachten is. Dat is één. Ten tweede lees je verderop iets over de natuur van het goddelijke. Dat de Eeuwige op deze manier in elkaar steekt: dat hij zijn aardkloot uitleent zonder het terug te verwachten en liefheeft, los van de vraag of de mens weet waar die liefde vandaan komt, die de zon doet opgaan – zo staat er – over iedereen, wat diegene ook voor mooie of lelijke plannen heeft om uit te voeren in dat zonlicht.
Verlangen naar meer schoonheid en een grond voor dergelijk, ogenschijnlijk onmogelijk naïef handelen, in de goddelijke oorsprong van alles. En het hoeft niet volmaakt uitgevoerd, de vraag is alleen om ermee te beginnen, ermee te oefenen, het experiment aan te gaan en een beetje te vertrouwen.

Tot zover vanochtend. Een hele goede donderdag gewenst, en vrede natuurlijk, en alle goeds. 

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.