Lazarus staat op | Soms moet je niet willen kiezen

PopUpGedachte No 726 - Vrijdag 23 augustus 2019: ‘Soms moet je niet willen kiezen’

‘Wil je kunst maken of wil je dominee zijn? Je moet kiezen. Dat kan niet anders’ En ik deed er het zwijgen toe.

Ik was maar student, zij waren stagebegeleiders of opleidings-experts of goedwillende adviseurs en veel ouder dan ik. Maar iets in mij weigerde vooralsnog. Er liggen nogal wat hokjes en vakjes klaar. De een is een activist en dan weten we wel ongeveer hoe laat het is. De ander is een realist, en politiek gezien hebben we dan ook wel een idee. Je kunt niet allebei zijn, zeggen ze.

De realist heeft volgens de één bloed aan zijn handen, want hij sluit compromissen die ingaan tegen wat recht en rechtvaardig is. In het politiek realisme is het bijvoorbeeld volstrekt logisch dat als je honderden kinderen die langer dan vier jaar in Nederland zijn met hun ouders die asiel kwamen zoeken, als je die kinderen recht op verblijf geeft – dat je dat dan in mindering brengt op de 750 kwetsbare mensen die de UNHCR selecteert in de enorme, uitzichtloze vluchtelingenkampen in Jordanië of waar dan ook. Dat moet dan terug naar 500. Nog steeds schappelijk, zegt de realist. De activist schreeuwt moord en brand en verwijt kilheid en ziekelijk gedrag. Het is de een of de ander.

De hoogste waardes verdedigen of in de realiteit van de politiek winst binnenhalen voor het hier en nu. Het is het dilemma in de vluchtelingenkampen in Griekenland. Er werken daar organisaties die zorgen voor mensen in nood, met dekens, medische zorg, yoga, bananen, luiers, aandacht, wat dan ook. En we zijn intens dankbaar dat ze er zijn, dus doneren we en zij kunnen daar doen wat ze doen omdat er mensen doneren. Én omdat ze toegang krijgen tot de kampen.
Voorwaarde voor toegang tot de kampen is dat je niet publiek al te kritisch bent op het systeem. Én doordat jij blijft zorgen en de ergste nood blijft lenigen, hoeft de overheid zelf geen verantwoordelijk te nemen. En organisaties als de UNHCR ook niet. De mensen gaan net niet dood, krijgen een paracetamolletje tegen hun PTSS, een luier als ze mazzel hebben van een lieve Hollandse dame die ook doet wat ze kan en iedereen die het werk doet weet dat ze, hoe zeg je dat, ook smeermiddel zijn in de tandraderen van een onrechtvaardig systeem. De een wil er niets meer mee te maken hebben, de ander verklaart de helper heilig. Je moet kiezen.

Ben je vooral moeder of vader of vooral expert, maker of ondernemer? Ben je vooral zorger of ben je vooral adviseur? Ben je genadig of rechtvaardig? 

Vandaag lees ik dat Jezus niet kiest en dat doet me deugd. Want ik hou niet zo van kiezen. Daarom zweeg ik op de vraag of ik kunst wilde maken of dominee zijn. Of ik wilde volgen of leiding geven.

Dit staat er in de lezing vanochtend:

Een van hen, een wetgeleerde, vroeg Hem om Hem op de proef te stellen: 'Meester, wat is het voor­naamste gebod in de Wet?' Hij ant­woordde hem: 'Gij zult de Heer uw God beminnen met geheel uw hart, geheel uw ziel en geheel uw verstand. Dit is het voornaam­ste en eerste gebod. Het tweede, daarmee gelijkwaar­dig: Gij zult uw naaste beminnen als uzelf. Aan deze twee geboden hangt heel de Wet en de Profeten.

Een test. Vooral vroomheid of vooral gerechtigheid. Vooral focus op de ander of focus op zingeving en mystiek. Vooral spiritualiteit of engagement. Zo oud als de wereld dat onderscheid en het is de vraag of Jezus even zo vriendelijk wil zijn om in een van beide hokjes te gaan staan. En hij komt met een volgorde zonder rangorde. Heb God, de bron van het goede, de eeuwige universele Maker lief met emotie, met spiritualiteit en met denken, oftewel met hart, ziel en verstand. Dat is het voornaamste, het eerste. En dan daaraan gelijk? Die ander als jezelf. En de gelijkheid is key. Er staat niet dat het een uit het ander voortkomt en daarmee belangrijk is. Ze zijn gelijk, allebei, onlosmakelijk verbonden.

Je wilt zorgen én creëren, gerechtigheid én realisme, preken én maken. Iemand zei ooit eens dat er spanningen zijn die je moet oplossen en anderen die je moet managen. Als er spanning is tussen jou en je vrienden kan het goed zijn om de lucht te klaren, zodat je weer verder kunt. Maar de spanning tussen spiritualiteit en rechtvaardigheid, of tussen bezinning en actie, dat is een spanningsveld waarbinnen je moet opereren. Als je die spanning oplost, valt de boel stil. Het zijn de plus- en minpolen waaruit energie voortkomt. En al gauw hang je zomaar aan één kant van het spanningsveld. Aan de actie of juist aan de stilte. En gelukkig zijn er dan anderen, aan de andere kant van het veld die je dichtbij kunt houden, als vrienden. Zodat we met elkaar de beide grote gedachten blijven omhelzen. Het liefhebben van dat wat de wereld voortbracht, van God, van het eeuwige en universele. Essentieel. Én de concrete ander, die iets wil, die iets nodig heeft, die iets komt brengen en waarmee je hebt te dealen in het echte leven. Soms moet je niet kiezen.

Vrede en alle goeds dit weekend. En tot maandag.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.