Lazarus staat op | Een dramatische dag

Een dramatische dag – PopUpGedachte vrijdag 10 april 2020

De maan staat op dit vroege uur nog bijna vol aan de hemel. Aan de andere kant komt de zon op. Het is een dramatische dag. Qua christelijke verhaallijn dan. De dag heet Goed en niemand weet waarom. Natuurlijk zijn er theologen die wel iets goeds kunnen vinden in deze dag. Maar in het Duits heet het Karfreitag – treurige vrijdag – en dat klopt misschien wel beter. In Spaans en andere Romaanse talen is het Heilige Vrijdag en dat is ook nog te volgen.

Zelfs als je heilig gelooft in het feit dat er vergeving plaats vindt door het gewelddadige gebeuren rond het jaar 0 is het toch nog vrij heftig om dit dan de Goede Vrijdag te noemen. Er is weinig goed aan deze dag. Behalve de man van Nazareth zelf, die weigert in elke toonaard dan ook om zich te verzetten tegen zijn rol, om de ellende die over hem wordt uitgegoten te ontlopen. Er is niet zo veel goeds aan deze dag.

Wat schrijf je dan op een ochtend als deze? Eerlijk gezegd weet ik het niet zo goed. Je kent het verhaal wel. De meesten in elk geval en anders google je het wel bij elkaar. Er is een man gekruisigd. Volgens gelovigen de verpersoonlijking van God zelf. En wel door mensen die meenden daarmee God te moeten verdedigen. Het is van een diepe treurigheid. Juist omdat de onmenselijke menselijkheid van onszelf zich in al zijn bruutheid laat zien.

Dat de aanleiding was het verdedigen van het religieuze. Dat er vervolgens met religieuze ijver wordt gepoogd om de man berecht te krijgen. Als Pilatus, de vertegenwoordiger van al datgene waar de religieuze leiders zich tegen verzetten (het feit dat er Romeinen over het land heersen is een godslastering op zichzelf, of een straf van God of wat dan ook – voor hen in die tijd) en dan krijg je deze uitspraken:

Van dit ogenblik af wilde Pilatus ertoe overgaan Hem vrij te laten. Maar de Joden schreeuwden: 'Als ge die man vrijlaat, zijt ge geen vriend van de keizer. Wie zich voor koning uitgeeft, komt in verzet tegen de keizer.' Toen Pilatus hen dat hoorde roepen, liet hij Jezus naar buiten brengen en ging op de rechterstoel zitten. Het was de voorberei­dingsdag voor Pasen, ongeveer het zesde uur. Hij zei tot de Joden: 'Hier is uw koning.' Maar zij schreeuwden: 'Weg, weg met Hem! Kruisig Hem!' Pilatus vroeg: 'Zal ik dan uw koning kruisigen?' De hogepriesters antwoordden: 'Wij hebben geen andere koning dan de keizer!'

Het is zo’n driedubbel drama. Zo’n waanzinnig plaatje van de verdraaide mens. Het is misselijkmakend. Opeens is men vrienden van de keizer, opeens moet Pilatus vrezen voor z’n baan. Vanaf het begin ging het niet om het verdedigen van het religieuze, toen ze in verzet kwamen tegen zogenaamde godslastering van de man van Nazareth. De maskers vallen af en het gaat er alleen nog om dat deze man van deze aardkloot verdwijnt. Het gaat er alleen nog om, om te winnen. En in oorlog en de liefde zijn alle middelen geoorloofd? Zoiets? Het is zo verschrikkelijk lelijk.

En het gaat niet om hen. Het is de mens. De mens komt steeds weer in situaties terecht die lijken op deze. Zichzelf vertellend voor het goede te strijden een dramatisch lelijke versie worden – die je zelf niet meer onder ogen durft te komen, want je bent zo hard voor het goede aan het strijden. Ook deze tekst over de kruisiging is weer zo gebruikt. Het rechtvaardigde in de geschiedenis diep haatdragende antisemitische neigingen. Opeens was het niet de mens die zo lelijk kon zijn, maar waren het de Joden geweest. En dus mocht je ze vervolgen, synagoges verbranden, doden.

De spiegel die de mens werd aangereikt om stil te staan bij het eigen falen werd gebruikt om anderen mee te slaan. Er is weinig goed aan deze vrijdag, behalve dat de Eeuwige hem heeft uitgehouden. Het heeft uitgehouden. Er niet de brui aan heeft gegeven en wacht. Wacht tot de gekte over is, het verdraagt en er is als we de graflelijkheid van de mens onder ogen komen en eruit weg willen. Iets anders willen zijn, opnieuw willen leren liefhebben, vertrouwen, het goede doen. En dat de beschadigde man van Nazareth dan zegt: welkom. Ik ben er nog. Ben jij er ook nog? Laten we gaan. Er is werk te doen.

Tot zover de PopUpGedachte van vanochtend op deze Treurige Vrijdag. Het wordt tijd voor Pasen. Nog even. Ik neem een kleine break en ben er Donderdag weer! Tot dan neemt Marieta van Lazarus de dinsdag en de woensdag even over. Vrede gewenst en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.