Lazarus staat op | door de generaties heen

Door de generaties heen – PopUpGedachte woensdag 26 januari 2022

Ja, je gelooft natuurlijk omdat je dat van huis uit hebt meegekregen. Zo gaat dat. Ja toch? Helemaal niet, protesteer ik. Het is hartstikke uniek, en eigen en authentiek. Natuurlijk heb ik niet iets met dat geloven omdat mijn ouders nu eenmaal dat geloofden. Sterker nog, dat wat ik heb gevonden in geloven is gepaard gegaan met heel stevige discussies met diezelfde ouders.

We lijken het essentieel te vinden – ik, in elk geval – dat geloven iets van jezelf is. Dat je eigen overtuigingen je eigen overtuigingen zijn en niet overgedragen wereldbeelden die nu eenmaal zo zijn omdat je ouders er ook zo over dachten. Oorspronkelijkheid, authenticiteit, uniciteit, zelf denken, zelf doen, zelf vormgeven. En daar zit waarschijnlijk een hoop waarde in. Tegelijk; ik ben soms een beetje jaloers als iemand van de ouders en grootouders iets heeft overgedragen gekregen wat je bijna niet in één leven aan kunt leren. Je hebt van die muzikale families, waarbij ouders en grootouders leven en denken in muziek. Dat is natuurlijk een cadeau! En een vriend van mij weet álles van eetbare paddestoelen, maar ja zijn familie komt ook  uit Oost-Europa, hij kreeg het mee van jongsaf aan, het zit in z’n bloed. Waarom ben ik jaloers op het ene, overgedragen ambachtelijkheid zou je het kunnen noemen en kritisch op het andere: overgedragen geloof.

Vandaag lees ik in de aanhef van een brief van Paulus aan Timotheus, waar hij met een soort vaderlijkheid van lijkt te houden. Dit staat er:

“Het is met dankbaarheid jegens God, die ik, evenals mijn voorouders, met een zuiver geweten

tracht te dienen, dat ik uw naam noem in mijn gebeden, zonder ophouden, dag en nacht. Als ik denk aan uw tranen, verlang ik vurig u weer te zien, om weer helemaal gelukkig te zijn. En uw ongeveinsd geloof komt mij voor de geest, dat geloof dat eerst uw grootmoeder Lois en uw moeder Eunike bezield heeft en nu ook, daarvan ben ik zeker, leeft in u.”

Ik vind het allereerst zo liefdevol. De moeder en oma noemen bij de naam, hen eren als mensen met een ‘ongeveinsd geloof’. En dan hem bemoedigen, niet door hem te wijzen op de oorspronkelijkheid van zijn gewonnen overtuigingen, maar op de lijn waarin hij staat. En dat is extra interessant, omdat er natuurlijk een enorme breuk zit in die lijn. Het is geen lijn met drie generaties christendom, dat kan tijdstechnisch niet. Paulus komt dat christendom verkondigen. Toch wijst hij niet op de discontinuïteit maar op de continuïteit – zelfs in zijn eigen geschiedenis.

Paulus was toch de man van de radicale bekering? Van dat beroemde Rembrandtschilderij waarin hij van zijn paard valt en het licht ziet. Hij keert dan als een blad aan de boom en in plaats van met ijver de nieuwe sekte van de christenen te vervolgen, sluit hij zich erbij aan. Hij laat alles achter en volgt de man van Nazareth. En waar wijst hij hier op? het verlangen met een zuiver geweten de Eeuwige te dienen, net als zijn voorouders.

Er bestaat geen discontinuïteit zonder continuïteit – in elk geval als het gaat om de generaties. Het voelt als puber of jong volwassene dat je een nieuwe wereld verovert hebt op je ouders of familie, een soms zwaar bevochten overwinning. Jaren later blijken je ouders een zelfde soort gevecht te hebben moeten leveren om zelf te staan waar ze nu staan. En herken je patronen, hoor je jezelf ‘papa of mama, ik lijk steeds meer op jou’ mompelen en schrik je er een beetje van. Totdat je het langzaam en voor een klein stukje leert omarmen. Dan kom je, kom ik, nog meer thuis bij mezelf. Authenticiteit én dankbaarheid, in lijn met de generaties én echt of oorspronkelijk, dat bijt elkaar helemaal niet. Dat mag de razende milennial (en alle anderen) ook wat rust geven wellicht.

Tot zover vanochtend. Een hele goede woensdag gewenst en vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.