Mary Poppins Returns: een onverwachte ontmoeting met een oud godsbeeld
Jaap-Harm had zin in een guilty pleasure en zag Mary Poppins Returns in de bioscoop. Maar de film ging hem steeds meer tegenstaan…
Ooit zag ik Mary Poppins. Lang geleden. Hoe lang weet ik niet meer precies. Ik genoot ervan. Een magische wereld, sterke liedjes die je oren inkruipen en strakke dansjes die zelfs mijn twee linkervoeten in beweging brengen. Wegdromen bij een positief verhaal met een onvermijdelijk happy end.
Onlangs zag ik Mary Poppins Returns. Een vervolg op die eerste film uit 1964. En voor wie het origineel kent haast een schaamteloze remake. Of een hommage om de kracht van de oorspronkelijke film te eren? Ik had best zin in ‘a trip down memory lane.’ Me mee laten voeren door de onweerstaanbare charme van musical op het witte doek. Een guilty pleasure waar ik zonder moeite voor uitkom.
Onkreukbaar optimisme
Het lukte alleen niet. Alles in mij ging in de weerstand. Ik kon niet meekomen in de zoete liedjes, de gelikte dansjes, het onkreukbare optimisme van Mary Poppins. Om nog maar te zwijgen van de opgeworpen obstakels in het verhaal waarvan je op kilometers afstand ziet dat ze overwonnen gaan worden. Vroeger of later, dat maakt niet uit. Alles komt goed.
En dat terwijl het uitgangspunt van de film best rauw is. Het jongetje Michael uit de eerste film is inmiddels een volwassen man, vader van twee kinderen. Onlangs is zijn vrouw overleden. Als hij op zolder tussen oude spullen struint, zingt hij een bitterzoet liedje van gemis. Hoe moet hij het volhouden zonder haar?
Strooien met positieve oneliners
Ik krijg een brok in mijn keel als ik me verplaats in zijn situatie. Als dan ook nog blijkt dat het gezin Banks hun huis moet verlaten als er niet op tijd een lening wordt afbetaald, is de situatie ronduit grimmig. Uiteraard verschijnt Mary Poppins dan op het toneel. De nanny die, onaangedaan door tijd en zwaartekracht, de zaken zo weet te sturen dat uiteindelijk al het leed lichter en lichter wordt. Ondertussen worden de positieve oneliners in het rond gestrooid: ‘Everything is possible, even the impossible’. Of: ‘Today or never, that’s my motto!’ En zong ze meer dan vijftig jaar geleden al niet: ‘Just a spoonful of sugar makes the medicine go down’? Verpak de bittere pil in een zoet laagje en alles glijdt zo naar binnen. Sterker nog: ‘in a most delightful way’.
Ik ben veranderd …
Was ik hier ooit zo enthousiast over? En is de overleden moeder van Annabel, John en Georgie echt in de ‘place where lost things go’, toekijkend vanaf een ster naar haar kinderen? Het is een lichtvoetig verwijt in de film, maar dan vast ook op mij van toepassing, als Mary Poppins verzucht: ‘Some people think a great deal too much, of that I’m certain!’
Mary Poppins verdween uit het leven van de familie Banks. En nu in 2018 keert ze opeens weer terug. Er is niks veranderd. Ze oogt hetzelfde, ze verspreidt een zelfde gedachtegoed en acteert in een identiek verhaal. Maar ik ben wel veranderd en opeens staat dat positieve denken en dat goed aflopende verhaal me tegen.
Het Mary-Poppins-godsbeeld
Misschien staat Mary Poppins wel symbool voor hoe ik God in de loop van de tijd ben gaan zien. Als puber vond ik het een verademing om vanuit een reformatorische achtergrond het evangelische wereldje in te rollen. Een lepeltje suiker en opeens vond ik de christelijke boodschap een stuk beter te slikken. God bleek veel actiever, dichterbij, vriendelijker en ga zo maar door. Met zo’n onkreukbare god, die afdaalt uit de hemel als het moeilijk is, zijn obstakels te overwinnen en wacht een goed einde.
Nu, bijna twee decennia verder, kan ik veel minder met dat godsbeeld. Het is te simpel, te eendimensionaal. Het doet te weinig recht aan de werkelijkheid. Als mij zo’n onveranderde Mary Poppins gepresenteerd wordt, lukt het opeens niet meer goed onbevangen mee te zingen. En als zo’n onveranderde God mij wordt voorgesteld, schiet ik opeens in de weerstand. Ik heb gezien hoe kanker mensen kapot kan maken. Hoe depressie al het licht uit een leven kan wegtrekken. Ik heb gehoord hoe misbruik een leven kan tekenen en misvormen. Ik heb gelezen over zaken waar eigenlijk geen woorden voor zijn. In zo’n wereld is een positief liedje hier en een lekker dansje daar niet voldoende om de eindstreep te halen. Voor mij in elk geval niet.
Hoopvol geloven, verrijkt met vragen
Het is die andere kant van Mary Poppins die daar beter bij aansluit. In de film wordt over haar gezegd: ‘She never explains anything.’ En zo plotseling als ze is komen aanwaaien, zo snel verdwijnt ze ook weer. Ze is ongrijpbaar, mysterieus en goed. Heel soms – en steeds een beetje vaker – lukt het me om ook zo te kijken naar God. Hij is niet verdwenen uit mijn leven. Ik blijf hopen op een goed einde, dat verlangen is niet uit me te slaan. Maar het is geen oppervlakkige wishful thinking, maar meer een hoopvol geloven die de ellende van dit bestaan op geen enkele manier ontkent. Een tweede naïviteit, zoals de filosoof Ricoeur het muntte.
Ik heb geen behoefte meer aan een opgeklopt positivisme zoals op het witte doek onlangs en in het geloof van velen, waarbij horen en zien je regelmatig vergaat, maar aan een stillle en ingetogen spiritualiteit die zonder het heden te ontkennen kan hopen op een betere toekomst. Als Mary Poppins zegt: ‘We’re on the brink of an adventure, don’t spoil it with too many questions’, denk ik nu: het avontuur ga ik graag aan, maar dan niet verpest door, maar verrijkt met alle vragen die ik heb.
Mary Poppins Returns draait nu in de bioscoop
Regie: Rob Marshall| Met: Emily Blunt, Lin-Manuel Miranda, Ben Whishaw, Emily Mortimer, e.a. |
Geschreven door
Jaap-Harm de Jong
