Nadia Bolz-Weber: ‘Ik gun mensen goede seks’

De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen

In je boek Shameless pleit je voor een seksuele reformatie. Waar moeten we beginnen volgens jou?

‘In de kerken in Amerika is het onbetwist dat seks alleen is gereserveerd voor mensen in heteroseksuele huwelijken. Dat is de enige plek waar het bestaat. En net als bij de kerk moeten we ook hiervan onszelf afvragen waarom we dat geloven, of het nog steeds nuttig is en waar dat oorspronkelijke idee vandaan komt.

Het is niet zo dat God de Bijbel schreef als een duidelijk boek vol regels, zodat we er alleen maar even naar hoeven te kijken. Het staat er niet in, het staat er niet in. Er zijn zo veel verschillende opvattingen over seksuele moraal in de Bijbel. Ik wijs het idee af dat de Bijbel er duidelijk over is. Als iemand zegt dat de Bijbel er duidelijk over is, weet ik zeker dat ze het niet gelezen hebben.

Waar komen de ideeën over seks vandaan?

Dus ik denk dat het nuttig is om te bedenken waar dat idee vandaan komt. We hebben nu betrouwbare anticonceptie. En als mensen al trouwen zijn ze veel ouder, onze levensverwachting is hoger. Onze sekse-rollen zijn veranderd, vrouwen werken: al die dingen zijn veranderd. Dus passen de ethische regels die stammen uit de tijd dat we leefden in een agrarische samenleving niet meer. Toen moest je weten wie het bezit zou erven, dus je moest ook moest weten wie biologisch verwant was met je. Je kon nog geen dna-test kon doen en er was ook geen betrouwbare anticonceptie.
Misschien dat die seksuele opvattingen -die we erfden uit die context- toen heel zinnig waren, maar nu niet meer. Of gaan we maar stug door en blijven we zeggen dat het ‘Gods wil’ is? Het is niet ‘Gods wil’, het is cultureel bepaald om bepaalde redenen. Bestaan die redenen nog?

Niet alles overboord

Ik denk overigens ook niet dat als je om die reden alles overboord gooit het geweldig en gezond en verrijkend is voor iedereen. Daarom beschrijf ik in mijn boek een andere, christelijke seksethiek die zegt: Kijk, de Wereldgezondheidsorganisatie heeft in hun mooie omschrijving van seksueel welzijn vooral gezegd dat wederkerigheid en toestemming essentieel zijn. Dat betekent de afwezigheid van afwijzing en pijn.

Maar ik vind dat de nieuwe christelijke seksuele ethiek meer moet omvatten. En dat idee leen ik van Maarten Luther, die het in zijn Kleine Catechismus over de 10 geboden heeft en zegt: het gehoorzamen van de 10 geboden is meer dan alleen het vermijden van slechte dingen, ze impliceren tegelijkertijd ook dat je iets goeds moet doen.

Als je kijkt naar het gebod ‘je zult niet doden’, kun je denken: oh, dan zit ik goed, dat kan ik elke dag aanvinken. Dat is een makkelijke. Maar Maarten Luther zegt: het is niet alleen dat je niet mag doden, je moet ook naar de behoeften van mensen om je heen kijken. Je moet ook iets met de behoeften van mensen om je heen, je moet kijken of het goed met hen gaat.

Dat is wat anders. Daardoor moet je nadenken of je inderdaad voldoet.

Zorg voor de ander

Je kunt op eenzelfde manier kijken naar die definitie van het ontbreken van ‘nee’ en van schade. Het is meer dan het vermijden van bepaald gedrag dat anderen schaadt.
Het impliceert ook iets goeds. Dat noem ik zorg voor de ander. Zorg voor de ander en zorg voor jezelf.

Om zorg te kunnen uitoefenen wat betreft seksuele ethiek, moet je aandacht geven. Je moet jezelf kennen, je moet de ander kennen. Het voorbeeld dat ik geef is bijvoorbeeld: stel dat ik een wederzijds plezierige seksuele relatie heb, maar tegelijkertijd een monogaam huwelijk heb en mijn man bedrieg, dan draag ik geen zorg voor diegene met wie ik getrouwd ben.

En op dezelfde manier: als ik radeloos ben en er emotioneel heel slecht aan toe en het laatste dat goed voor me is, is seks met iemand met wie ik geen diepgaande emotionele relatie heb… Dat kan wederzijds heel fijn zijn en ik kan erin hebben toegestemd, maar als de intuïtie van de ander erop wijst dat het niet goed voor mij is en diegene heeft toch seks met mij, dan is er wel toestemming, maar geen zorg. Snap je wat ik bedoel?

Zorg laten zien, wil dus zeggen dat je iemand ziet als geheel, niet alleen als gewillig lijf. Voor mij is dat een manier om naar seksuele ethiek te kijken die per geval anders is en niets te maken heeft met regels of schaamte. Daarom stel ik voor dat we dat soort gesprekken zouden moeten voeren.

Het is tijd voor een gesprek over seks buiten de schaduwen van de schaamte

Lees ook over:

Het is tijd voor een gesprek over seks buiten de schaduwen van de schaamte

Wat is de rol van de voorganger hierin?

Het gedrag van een voorganger beïnvloedt mensen op een andere manier dan een bibliothecaris. Je moet je heel bewust zijn van het effect van je gedrag als voorganger op andere mensen, op een manier die je niet zou hebben als je een accountant of leraar zou zijn. Ik denk dat er een dieper belang van jouw gedrag is waarmee je rekening moet houden.

Maar ik denk wel dat onze seksualiteit, onze seksuele bloei een prachtig onderdeel is van ons als geschapen wezens. Het is iets wat ons is gegeven. Maar het is ook zo verborgen, we praten er niet over, er is zoveel schaamte over onze seksualiteit en ons seksleven…

Ik zou willen dat het voor iedereen een prachtig onderdeel van hun bestaan is. Dat het verrijkend en vervullend is, op welke manier dan ook. In plaats dat het iets is wat is afgesloten, of verborgen, of waar ze zich voor schamen.

Ik gun mensen goede seks, omdat ik denk dat het belangrijk is om onbevangen te zijn naar degene met wie je bent, om vrij te kunnen zijn, liefdevol en open. Dat is ook deel van ons geestelijk leven. Maar daar wordt nooit op die manier over gesproken. Ik gun mensen dat echt in hun leven.

Persoonlijk weet ik hoe het is als dat deel van je wordt afgesloten en de gevolgen die het had voor mijn hart en in mijn interactie met andere mensen. En ik weet hoe het is als dat gedeelte wel tot bloei komt en wat voor een positief effect dat heeft op mijn hart.’

Wil je meer lezen over Nadia's boek? Elsa las het en schreef dit erover.