Njai in Nederlands-Indië: Emmy maakt kennis met de pijnlijke geschiedenis van haar oma

Wat betekent 'njai'?

In het koloniale tijdperk van voormalig Nederlands-Indië speelde de njai een belangrijke rol, maar haar positie was complex en ondergewaardeerd. De njai was een vrouw die als concubine of huishoudster diende voor Europese mannen, meestal Nederlandse kolonialen. Ze werd beschouwd als een soort partner, maar had geen formele erkenning of rechten. Haar relatie met de man was gebaseerd op ongelijkheid en afhankelijkheid.

Een njai had verschillende rollen binnen het huishouden. Naast het vervullen van huishoudelijke taken zoals koken, schoonmaken en zorgen voor de kinderen, was ze ook verantwoordelijk voor het bevredigen van seksuele behoeften van de man.

Vernederingen

Het leven als njai was zwaar en vernederend. Ze had weinig tot geen zeggenschap over haar eigen leven en werd vaak geconfronteerd met discriminatie en stigmatisering. Bovendien werden njais vaak gedwongen om hun kinderen, geboren uit de relaties met Europese mannen, af te staan aan weeshuizen of andere verzorgingsinstellingen. De Europese mannen trouwden bijna nooit met de njais. Dit werd in hun sociale klasse niet geaccepteerd. Als ze al trouwden -zoals het geval was bij Emmy’s grootouders- dan was dat pas als ze met pensioen gingen. Eerder trouwen betekende namelijk het einde van hun carrière.

Nazaten van njais

Voor de nazaten van njais is het erfgoed van hun voorouders een complex onderwerp. Ze worden geconfronteerd met de erfenis van kolonialisme, racisme en sociale ongelijkheid. Veel nazaten hebben moeite om hun culturele identiteit te definiëren, omdat ze zich niet volledig Nederlands voelen maar ook niet volledig Indonesisch. Voor veel vrouwen is het lastig om te ervaren dat hun voormoeder in een gedwongen relatie heeft gezeten.

Het delen van verhalen van njais en hun nazaten helpt ons om onze gezamenlijke geschiedenis beter te begrijpen en te kunnen werken aan een samenleving waarin gelijkheid, respect en inclusiviteit centraal staan. Er zijn steeds meer initiatieven die proberen het verhaal van de njai en haar nazaten te erkennen en te delen. Organisaties zoals het Indisch Herinneringscentrum werken aan het bewaren van deze geschiedenis en bieden een platform voor nazaten om hun verhalen te vertellen.

• Kijk 'Geboeid - terug naar Indonesië'